ငွက္တစ္ေကာင္၏ ေက်ာ့ကြင္းမွ လြတ္ေျမာက္မႈ, လူသားတစ္ဦး၏ ႏိုင္ငံေရး, စီးပြားေရး, လူမႈေရး လြတ္ေျမာက္မႈ, အရိယာ သူေတာ္စဥ္တို႔၏ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္မႈတို႔သည္ သေဘာသဘာ၀ခ်င္း, အဆင့္အတန္းခ်င္း ကြဲျပားျခားနားၾကေသာ္လည္း “အေႏွာင္အဖြဲ႕မွ လြတ္လပ္ျခင္း” ဟူေသာ အႏွစ္သာရမွာ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။ နိမိတ္ သေကၤတမ်ားသည္လည္း အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။
အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းကိုေဆာင္ေသာ ေနမင္းသည္ ေလာကသားတို႔၏ အေၾကာက္တရားကို ပယ္ရွား၍ ရဲ၀ံ့ျခင္းကို ေပးတတ္ေသာေၾကာင့္ “သူရိယ” ဟု အမည္တြင္သည္။ အ၀ိဇၨာအေမွာင္ကို ခြင္း၍ သစၥာအလင္းေရာင္ ေပးေသာ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးသည့္ ဘုရားရွင္တို႔အား ေနမင္း (အာဒိစၥ) ဟု တင္စားေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ပြင့္ေတာ္မူၿပီးကုန္ေသာ ဘုရားရွင္မ်ား, ဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္, ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္သူမ်ားႏွင့္ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားတို႔အား ရည္မွန္း၍ နံနက္ ေနထြက္ အစာရွာထြက္ခ်ိန္, ညေန ေန၀င္ခ်ိန္ အိပ္တန္းတက္ခ်ိန္တို႔တြင္ ေနမင္းအား ကိုင္းၫႊတ္ ရွိခိုး၍ အရံအတားျပဳေသာေၾကာင့္၊ အေလာင္းေတာ္ ဥေဒါင္းမင္းသည္ မုဆိုးတို႔၏ ေက်ာ့ကြင္းရန္မွ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ဖူးသည္ကို ဒုကနိပါတ္ ေမာရဇာတ္တြင္ ေဟာၾကားထားသည္။
မိမိတို႔၏ အေႏွာင္အဖြဲ႕ေဘးတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္ ထိုေမာရဇာတ္လာ ဂါထာတို႔အား အရံအတား ပရိတ္ မႏၲန္အျဖစ္ ႐ြတ္ဖတ္ သရဇၩာယ္ၾကသည္။ လြတ္ေျမာက္မႈကို အလိုရွိသူသည္ လြတ္ေျမာက္သူတို႔ႏွင့္ လြတ္ေျမာက္မႈတရားအား ရည္မွန္း ဦးခိုက္ကာ အစဥ္သတိတရား လက္ကိုင္ထား၍ က်င့္ႀကံေနထိုင္ သြားၾကရသည္။
ေဗာဓိဉာဏ္၏ အေဆာက္အဦျဖစ္ေသာ ပါရမီတို႔ကို ျဖည့္က်င့္လ်က္ ဥေဒါင္းငွက္မ်ိဳး၌ ျဖစ္စဥ္
အၾကင္ပရိတ္ေတာ္ျဖင့္ စီမံ ေစာင့္ေရွာက္ထားေသာ ဘုရားအေလာင္း ဥေဒါင္းမင္းကို ေတာမုဆိုးတို႔သည္
ဖမ္းယူရန္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးစားၾကေသာ္လည္း မဖမ္းႏိုင္ၾက။
အိုသူေတာ္ေကာင္းတို႔… “ျဗဟၼမႏၲန္” ဟု ဆိုအပ္ေသာ (ဤေမာရသုတ္) ပရိတ္ေတာ္ကို ႐ြတ္ဖတ္ၾကပါကုန္စို႔။
(အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ကာ) အျမင္ဓာတ္ကို ေပးတတ္သူတို႔တြင္ မင္းျမတ္ဧကရာဇ္ျဖစ္ေသာ၊ ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းသည္ အေရွ႕ေလာကဓာတ္မွ ထြက္ေပၚ၍ လာ၏။ ထို ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းအား ရွိခိုးပါ၏။ ယေန႔အဖို႔ ရွင္ေနမင္း၏ အေစာင့္အေရွာက္ကို ခံယူ၍ ကၽြႏု္ပ္သည္ ဤတစ္ေန႔တာ ကာလပတ္လံုး ခ်မ္းသာစြာ ေနရပါလို၏။
အလြန္စင္ၾကယ္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔သည္ တရားအလံုးစံုကို သိျမင္ေတာ္မူၾက၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းကို ခံေတာ္မူၾကပါကုန္။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္အားလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူၾကပါကုန္။ (ပရိနိဗၺာန္၀င္စံၿပီးကုန္ေသာ) ဘုရားရွင္တို႔အား အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္ေတာ္ကို အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ၾကကုန္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔အား ရွိခိုးပါ၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားအားလည္း ရွိခိုးပါ၏။ ဤသို႔ အရံအတားကိုျပဳလုပ္၍ လွည့္လည္ အစာရွာေဖြ၏။
(အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ကာ) အျမင္ဓာတ္ကို ေပးတတ္သူတို႔တြင္ မင္းျမတ္ဧကရာဇ္ျဖစ္ေသာ၊ ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းသည္ အေနာက္ေလာကဓာတ္သို႔ ၀င္ေလၿပီ။ ထို ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းအား ရွိခိုးပါ၏။ ယေန႔အဖို႔ ရွင္ေနမင္း၏ အေစာင့္အေရွာက္ကို ခံယူ၍ ကၽြႏု္ပ္သည္ ဤတစ္ညတာ ကာလပတ္လံုး ခ်မ္းသာစြာ ေနရပါလို၏။
အလြန္စင္ၾကယ္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔သည္ တရားအလံုးစံုကို သိျမင္ေတာ္မူၾက၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းကို ခံေတာ္မူၾကပါကုန္။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္အားလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူၾကပါကုန္။ (ပရိနိဗၺာန္၀င္စံၿပီးကုန္ေသာ) ဘုရားရွင္တို႔အား အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္ေတာ္ကို အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ၾကကုန္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔အား ရွိခိုးပါ၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားအားလည္း ရွိခိုးပါ၏။ ဤသို႔ အရံအတားကိုျပဳလုပ္၍ မိမိ၏ေနရာ၌ ေန၏ (အိပ္တန္းတက္၏)။
အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းကိုေဆာင္ေသာ ေနမင္းသည္ ေလာကသားတို႔၏ အေၾကာက္တရားကို ပယ္ရွား၍ ရဲ၀ံ့ျခင္းကို ေပးတတ္ေသာေၾကာင့္ “သူရိယ” ဟု အမည္တြင္သည္။ အ၀ိဇၨာအေမွာင္ကို ခြင္း၍ သစၥာအလင္းေရာင္ ေပးေသာ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးသည့္ ဘုရားရွင္တို႔အား ေနမင္း (အာဒိစၥ) ဟု တင္စားေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ပြင့္ေတာ္မူၿပီးကုန္ေသာ ဘုရားရွင္မ်ား, ဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္, ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္သူမ်ားႏွင့္ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားတို႔အား ရည္မွန္း၍ နံနက္ ေနထြက္ အစာရွာထြက္ခ်ိန္, ညေန ေန၀င္ခ်ိန္ အိပ္တန္းတက္ခ်ိန္တို႔တြင္ ေနမင္းအား ကိုင္းၫႊတ္ ရွိခိုး၍ အရံအတားျပဳေသာေၾကာင့္၊ အေလာင္းေတာ္ ဥေဒါင္းမင္းသည္ မုဆိုးတို႔၏ ေက်ာ့ကြင္းရန္မွ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ဖူးသည္ကို ဒုကနိပါတ္ ေမာရဇာတ္တြင္ ေဟာၾကားထားသည္။
မိမိတို႔၏ အေႏွာင္အဖြဲ႕ေဘးတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္ ထိုေမာရဇာတ္လာ ဂါထာတို႔အား အရံအတား ပရိတ္ မႏၲန္အျဖစ္ ႐ြတ္ဖတ္ သရဇၩာယ္ၾကသည္။ လြတ္ေျမာက္မႈကို အလိုရွိသူသည္ လြတ္ေျမာက္သူတို႔ႏွင့္ လြတ္ေျမာက္မႈတရားအား ရည္မွန္း ဦးခိုက္ကာ အစဥ္သတိတရား လက္ကိုင္ထား၍ က်င့္ႀကံေနထိုင္ သြားၾကရသည္။
ပူေရႏၲံ ေဗာဓိသမၻာေရ၊ နိဗၺတၱံ ေမာရေယာနိယံ။
ေယန သံ၀ိဟိတာ ရကၡံ၊ မဟာသတၱံ ၀ေနစရာ။
စိရႆံ ၀ါယမႏၲာပိ၊ ေန၀သကၡႎသု ဂဏွိတံု၊
ျဗဟၼမႏၲႏၲိ အကၡာတံ၊ ပရိတၱံ တံ ဘဏာမ ေဟ။
ေဗာဓိဉာဏ္၏ အေဆာက္အဦျဖစ္ေသာ ပါရမီတို႔ကို ျဖည့္က်င့္လ်က္ ဥေဒါင္းငွက္မ်ိဳး၌ ျဖစ္စဥ္
အၾကင္ပရိတ္ေတာ္ျဖင့္ စီမံ ေစာင့္ေရွာက္ထားေသာ ဘုရားအေလာင္း ဥေဒါင္းမင္းကို ေတာမုဆိုးတို႔သည္
ဖမ္းယူရန္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးစားၾကေသာ္လည္း မဖမ္းႏိုင္ၾက။
အိုသူေတာ္ေကာင္းတို႔… “ျဗဟၼမႏၲန္” ဟု ဆိုအပ္ေသာ (ဤေမာရသုတ္) ပရိတ္ေတာ္ကို ႐ြတ္ဖတ္ၾကပါကုန္စို႔။
ဥေဒတယံ စကၡဳမာ ဧကရာဇာ၊
ဟရိႆ၀ေဏၰာ၊ ပထ၀ိပၸဘာေသာ။
တံ တံ နမႆာမိ ဟရိႆ၀ဏၰံ၊ ပထ၀ိပၸဘာသံ။
တယာ’ဇၨာ ဂုတၱာ ၀ိဟေရမု ဒိ၀သံ။
(အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ကာ) အျမင္ဓာတ္ကို ေပးတတ္သူတို႔တြင္ မင္းျမတ္ဧကရာဇ္ျဖစ္ေသာ၊ ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းသည္ အေရွ႕ေလာကဓာတ္မွ ထြက္ေပၚ၍ လာ၏။ ထို ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းအား ရွိခိုးပါ၏။ ယေန႔အဖို႔ ရွင္ေနမင္း၏ အေစာင့္အေရွာက္ကို ခံယူ၍ ကၽြႏု္ပ္သည္ ဤတစ္ေန႔တာ ကာလပတ္လံုး ခ်မ္းသာစြာ ေနရပါလို၏။
ေယျဗဟၼဏာ ေ၀ဒဂူ သဗၺဓေမၼ၊
ေတ ေမ နေမာ, ေတ စ မံ ပါလယႏၲဳ။
နမတၳဳ ဗုဒၶါနံ, နမတၳဳ ေဗာဓိယာ၊
နေမာ ၀ိမုတၱာနံ, နေမာ ၀ိမုတၱိယာ။
ဣမံ ေသာ ပရိတၱံ ကတြာ၊
ေမာေရာ စရတိ ဧသနာ။
အလြန္စင္ၾကယ္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔သည္ တရားအလံုးစံုကို သိျမင္ေတာ္မူၾက၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းကို ခံေတာ္မူၾကပါကုန္။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္အားလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူၾကပါကုန္။ (ပရိနိဗၺာန္၀င္စံၿပီးကုန္ေသာ) ဘုရားရွင္တို႔အား အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္ေတာ္ကို အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ၾကကုန္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔အား ရွိခိုးပါ၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားအားလည္း ရွိခိုးပါ၏။ ဤသို႔ အရံအတားကိုျပဳလုပ္၍ လွည့္လည္ အစာရွာေဖြ၏။
အေပတယံ စကၡဳမာ ဧကရာဇာ၊
ဟရိႆ၀ေဏၰာ၊ ပထ၀ိပၸဘာေသာ။
တံ တံ နမႆာမိ ဟရိႆ၀ဏၰံ၊ ပထ၀ိပၸဘာသံ။
တယာ’ဇၨာ ဂုတၱာ ၀ိဟေရမု ရတၱႎ။
(အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ကာ) အျမင္ဓာတ္ကို ေပးတတ္သူတို႔တြင္ မင္းျမတ္ဧကရာဇ္ျဖစ္ေသာ၊ ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းသည္ အေနာက္ေလာကဓာတ္သို႔ ၀င္ေလၿပီ။ ထို ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အလင္းျဖင့္ ကမၻာေျမကို ထြန္းလင္းေစေသာ ရွင္ေနမင္းအား ရွိခိုးပါ၏။ ယေန႔အဖို႔ ရွင္ေနမင္း၏ အေစာင့္အေရွာက္ကို ခံယူ၍ ကၽြႏု္ပ္သည္ ဤတစ္ညတာ ကာလပတ္လံုး ခ်မ္းသာစြာ ေနရပါလို၏။
ေယျဗဟၼဏာ ေ၀ဒဂူ သဗၺဓေမၼ၊
ေတ ေမ နေမာ, ေတ စ မံ ပါလယႏၲဳ။
နမတၳဳ ဗုဒၶါနံ, နမတၳဳ ေဗာဓိယာ၊
နေမာ ၀ိမုတၱာနံ, နေမာ ၀ိမုတၱိယာ။
ဣမံ ေသာ ပရိတၱံ ကတြာ၊
ေမာေရာ ၀ါသ’မကပၸယိ။
အလြန္စင္ၾကယ္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔သည္ တရားအလံုးစံုကို သိျမင္ေတာ္မူၾက၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းကို ခံေတာ္မူၾကပါကုန္။ ထိုဘုရားရွင္တို႔သည္ အကၽြႏု္ပ္အားလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူၾကပါကုန္။ (ပရိနိဗၺာန္၀င္စံၿပီးကုန္ေသာ) ဘုရားရွင္တို႔အား အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ ေဗာဓိဉာဏ္ေတာ္ကို အကၽြႏု္ပ္၏ ရွိခိုးျခင္းသည္ ျဖစ္ပါေစ။ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ၾကကုန္ေသာ ဘုရားရွင္တို႔အား ရွိခိုးပါ၏။ ထိုဘုရားရွင္တို႔၏ လြတ္ေျမာက္မႈ ၀ိမုတၱိတရားအားလည္း ရွိခိုးပါ၏။ ဤသို႔ အရံအတားကိုျပဳလုပ္၍ မိမိ၏ေနရာ၌ ေန၏ (အိပ္တန္းတက္၏)။
(ဗုဒၶျမတ္စြာ သာသနာ ေရာင္၀ါေနသို႔ လင္းပါေစ… မတရားသျဖင့္ အခ်ုပ္အေႏွာင္ခံေနၾကရသူမ်ား အားလံုး လြတ္ေျမာက္ၾကပါေစ … )
စာၫႊန္း
၁။ ဇာတက-၁၅၉၊ ဒုကနိပါတ္-ေမာရဇာတ္
၂။ ဦးပညာသာမိ (မာဂဓီ-သာစည္) - ဆယ္ေစာင္တြဲသင္တန္း ျမန္မာျပန္က်မ္း
၃။ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ - ပရိတ္ပါဠိ, ပရိတ္ႀကီးနိႆယႏွင့္ ပရိတ္တရားေတာ္မ်ား
၄။ The Jataka - Stories of the Buddha’s former births, translated by E.B. Cowell (http://www.sacred-texts.com/bud/j2/j2012.htm)
၁။ ဇာတက-၁၅၉၊ ဒုကနိပါတ္-ေမာရဇာတ္
၂။ ဦးပညာသာမိ (မာဂဓီ-သာစည္) - ဆယ္ေစာင္တြဲသင္တန္း ျမန္မာျပန္က်မ္း
၃။ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ - ပရိတ္ပါဠိ, ပရိတ္ႀကီးနိႆယႏွင့္ ပရိတ္တရားေတာ္မ်ား
၄။ The Jataka - Stories of the Buddha’s former births, translated by E.B. Cowell (http://www.sacred-texts.com/bud/j2/j2012.htm)