“The Road Less Travelled” ႏွင့္ ခ်စ္တတ္ၿပီ

“အခ်စ္သည္ ရယူျခင္းမဟုတ္သလို၊ ေပးဆပ္ျခင္းလည္း မဟုတ္။ ျမင့္ျမတ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။”

မသီတာက “ခ်စ္တတ္ၿပီ” ဟု ဆိုလာေတာ့ … ခ်စ္တတ္ေအာင္ အခ်စ္ကို ဋီကာဖြင့္ျပသည့္ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ေျပးသတိရမိသည္။ စာအုပ္အမည္က “The Road Less Travelled” ျဖစ္သည္။

“The will to extend one’s self for the purpose of nurturing one’s own or another’s spiritual growth.”

အခ်စ္ဟူသည္ “မိမိကိုမိမိ ျဖစ္ေစ, တစ္ပါးသူတစ္ဦးကိုျဖစ္ေစ စိတ္ဓာတ္ ရင့္က်က္ ျမင့္မားလာေစရန္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မည္ဟူေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ မိမိ၏ စိတ္ႏွလံုးအား ဆန္႔ထုတ္သည့္ စိတ္ေစတနာ” ဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ျပသည္။

“အသြားနည္းေသာ လမ္း” ဟူသည့္ စာအုပ္နာမည္ႏွင့္ လိုက္ေအာင္ပင္ စာေရးသူ M. Scott Peck ဖြင့္ျပေသာ အခ်စ္၏အဓိပၸါယ္က ေတြ႔ဖူးေနၾက အဓိပၸါယ္မ်ားႏွင့္ မတူ။ စိတ္ေရာဂါကု ဆရာ၀န္တစ္ဦးျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးမႈ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံ၍ ဖြင့္ဆိုထားျခင္းျဖစ္သည္။

အခ်စ္သည္ စိတ္ဓာတ္ ရင့္က်က္ျမင့္မားလာေစရန္ဟူေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိရမည္။ မိဘတို႔သည္ မိမိသားသမီး ေကာင္းစားေရးအတြက္ တစ္နယ္တစ္ေက်းသို႔ ေက်ာင္းထားေပးရသည္လည္း ရွိသည္။ သားသမီးကို မခြဲႏိုင္၍ ေက်ာင္းမလႊတ္ျခင္းသည္ အခ်စ္ ဟုတ္ပါ၏ေလာ…။ Peck က မဟုတ္ဟု ေျဖမည္။ “မင္းမရွိရင္ အသက္မရွင္ခ်င္ဘူး” ဟူေသာ အခ်စ္မ်ိဳးကို စာေရးသူက အခ်စ္ဟု မသတ္မွတ္၊ “Passive dependent personality disorder” စိတ္ေရာဂါတစ္မ်ိဳးဟု သတ္မွတ္သည္။ အခ်စ္မဟုတ္ယံုသာမက Anti-love ဟုသတ္မွတ္သည္။ အခ်စ္သည္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ပါရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အခ်စ္သည္ စိုက္ထုတ္မႈ ကင္းမဲ့ေသာ မေတာ္တဆကိစၥတစ္ခု မဟုတ္။ ရင္ခုန္ျခင္း၊ ခ်ိဳၿမိန္ျခင္း၊ တသလြမ္းေမာျခင္း၊ စူးရွေႂကြကြဲျခင္းမ်ားသည္ အခ်စ္မဟုတ္။ မေတာ္တဆ ခလုပ္တိုက္လဲသလို ခ်စ္မိ၊ ႀကိဳက္မိသြားျခင္းမ်ိဳး “Falling in love” သည္ အခ်စ္မဟုတ္ဟု ဆိုသည္။ ထိုအခ်စ္မ်ားသည္ ကာမဂုဏ္စိတ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနၿပီး၊ တာရွည္ခံေသာ အခ်စ္မ်ိဳးမဟုတ္။

စိတ္ပညာအရ ေမြးကင္းစကေလးငယ္မ်ားသည္ မိမိႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ကို ခြဲျခားမသိႏိုင္ေသး။ ကိုယ္ ငိုလွ်င္ တေလာကလံုး ငိုသည္။ ကိုယ္ဆာလွ်င္ ေလာကႀကီး ဆာသည္။ အတၱႏွင့္ ေလာကဟူေသာ စည္းေဘာင္မရွိေသး။ လအတန္ၾကာမွ မိမိသည္ ပတ္၀န္းက်င္ေလာကႀကီးႏွင့္ သီးျခားျဖစ္ေနသည္ကို ရိပ္မိလာသည္။ ကိုယ္ ဆာေနေသာ္လည္း မိခင္ကႏ႔ိုခ်ိဳတိုက္ခ်င္မွ တိုက္မည္။ ကိုယ္ ကစားခ်င္ေသာ္လည္း မိခင္က ေခ်ာ့ျမဴခ်င္မွ ေခ်ာ့ျမဴေပလိမ့္မည္။ အ႐ြယ္ေရာက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အတၱဥခြံက အရည္ထူလာသည္။ အတၱေဘာင္ (ego boundary) အတြင္း ပုန္းေအာင္းရင္း၊ အထီးက်န္ေ၀ဒနာကို ခံစားလာရသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ငယ္စဥ္ဘ၀တြင္ ေတြ႕ႀကံဳရသည့္ နာက်ဥ္းဖြယ္ ခံစားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေလာကႀကီးအေပၚ သံသယစိတ္မ်ားျဖင့္ စိုး႐ြံ႕၍ပင္ ေနတတ္သည္။ ခ်စ္ႀကိဳက္မိျခင္းက ထိုအထီးက်န္ေ၀ဒနာကို ေခတၱေျဖေဖ်ာက္ေပးသည္။ မိမိ၏ စိတ္ႏွလံုးအား ခ်စ္သူအေပၚ အပ္ႏွင္းလိုက္ျခင္းက၊ မိမိ၏ အတၱဥခြံေလးအား ေဖာက္ခြဲလိုက္သလိုျဖစ္ကာ သာယာမႈကိုေပးသည္။ သို႔ေသာ္ အမွန္တကယ္ အတၱေဘာင္ကို ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္ျခင္း မဟုတ္။ ခ်ဲ႕ထြင္လိုက္ျခင္းလည္းမဟုတ္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ခ်စ္ႀကိဳက္မိ” သြားျခင္းမ်ိဳးက ယာယီခဏသာခံ၍ ေဖာက္ျပန္ ေျပာင္းလဲတတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ခ်စ္ႀကိဳက္မိျခင္းကို အစျပဳကာ အခ်စ္စစ္ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးသြားႏိုင္သည္။

ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္းသည္ ပန္းပ်ိဳးသူတစ္ဦးကဲ့သို႔ ျမတ္ႏိုးႏွစ္သက္မႈရွိသည္။ ပန္းခ်စ္သူသည္ ပန္းပင္တို႔ကို ပစ္မထား။ ေရေလာင္း၊ ေပါင္းသင္၊ ေျမၾသဇာထည့္တတ္ရသည္။ မိမိခ်စ္ခင္ေသာ သူ/အရာ၀တၳဳေပၚတြင္ မိမိ၏ စိတ္၀င္စားမႈ၊ စိတ္ခံစားမႈတို႔ကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသည္။ တာ၀န္ယူရသည္။ ဤျဖစ္စဥ္ကို စိတ္ပညာက Cathexis ဟုေခၚသည္။ Cathexis သည္လည္း မိမိ၏ အတၱဥခြံကို ခ်ဲ႕ထြင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤမွ်ႏွင့္ေတာ့ အခ်စ္စစ္မဟုတ္ေသးဟု Peck ကဆိုသည္။ မိခင္သည္ ရင္ေသြးငယ္ကို ႏို႔ခ်ိဳတိုက္ေႂကြး၊ ယုယပိုက္ေထြးကာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မိမိ၏ ရင္ေသြးႀကီးျပင္းလာ၍ မိမိအား မနာခံေတာ့ေသာအခါ အခ်စ္ကုန္ခမ္း သြားတတ္ေသးသည္။ စိတ္နာက်ည္းသြား တတ္ေသးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Cathexis သက္သက္သည္လည္း အခ်စ္စစ္ မဟုတ္ေသး။ မိမိျပဳသမွ် နာခံမည့္ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္ေလးမ်ားအား ခ်စ္ေသာ အခ်စ္မ်ိဳးသာျဖစ္သည္ဟု Peck ကဆိုသည္။

ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈဆိုေသာ္လည္း ခံစားမႈ (emotion) ကို ဗဟိုျပဳေသာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈမ်ိဳးမဟုတ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မိမိခ်စ္သူတို႔၏ စိတ္ဓာတ္ အရည္အေသြး ျမင့္မားလာေစရန္ အသိပညာျဖင့္ ထိန္းကြပ္မႈပါသည့္ ေစ့ေဆာ္မႈ (volition) ေစတနာကို အခ်စ္ဟုသတ္မွတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ၏အဓိပၸါယ္အဖြင့္တြင္ အလိုဆႏၵ (desire) ဟုမသံုးပဲ ေစတနာ (will) သံုးသည္။ “ေရကူးခ်င္တယ္” ႏွင့္ “ေရကူးမယ္” ဟူေသာစကားရပ္ႏွစ္ခုတြင္ အလိုဆႏၵႏွင့္ ေစတနာတို႔၏ ခြန္အားကြာျခားပံုကို သိႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အခ်စ္သည္ စြန္႔စား၀ံ့ေသာ သတၱိခြန္အား ပါသည္။ အခ်စ္သည္ ေပးဆပ္ျခင္းမဟုတ္ေသာ္လည္း ေပးဆပ္၀ံ့သည္။ အနစ္နာ ခံ၀ံ့သည္။ အဆံုးအ႐ံႈးခံ၀ံ့သည္။ မိမိအလိုအတိုင္းမျဖစ္၍ အခ်စ္သည္ ကုန္ခမ္းမသြား။ သတိပညာျဖင့္ ရင္ဆိုင္ႏိုင္သည္။ အခ်စ္စစ္သည္ မိမိ၏ စိတ္ႏွလံုးအား ျဖန္႔ထုတ္ထားသည့္ စိတ္ျဖစ္သည္။ ျမင့့္ျမတ္ျခင္းျဖစ္သည္။

Peck သံုးသြားေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားႏွင့္ ဖြင့္ဆိုသြားေသာ အခ်စ္၏ အဓိပၸါယ္သည္ နားလည္ရ ခက္ေလာက္ေအာင္ နက္႐ိႈင္းသည္ ဆိုရေသာ္လည္း၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အေနျဖင့္ ေမတၱာတရားကို ပံုေဖာ္ထားေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ ( ေမတၱာႏွလံုးကိုယ္စီသံုး)

ဧရာ(မႏၲေလး)

ခ်စ္တတ္ၿပီ ပို႔စ္အတြက္
sonata-cantata said...
ကြန္မန္႔ျဖင့္ ျဖည့္စြက္ေပးၾကတဲ့ ဘေလာ့မိတ္ေဆြ အားလံုးနဲ႔ ဖတ္သြားၾကတဲ့သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးပါ...
၀န္ခံခ်င္တာကေတာ့ "ခ်စ္တတ္ၿပီ" ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေလး စိတ္ကူးနဲ႔ တင္လိုက္ပါတယ္...တကယ္ ခ်စ္တတ္ၿပီလား ဆိုတာကေတာ့...
စာေတြ ဆက္ေရးခ်င္ပါေသးတယ္။

October 2, 2009 10:30 AM
မသီတာ