ဘာသာႏွင့္ သာသနာ

အမ်ားအားျဖင့္ ‘ဘာသာ’ ႏွင့္ ‘သာသနာ’ ဆိုသည့္ ေဝါဟာရႏွစ္လံုးကို အဓိပၸါယ္တူအျဖစ္ အလဲအလွယ္လုပ္ သံုးေလ့ရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အတိအက် တူသည္ေတာ့လည္း မဟုတ္။ ‘သာသနာ’ က ‘အဆံုးအမ’ ဟုအဓိပၸါယ္ရ၍၊ ‘ဘာသာ’ က ‘ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္လာမ်ား’ ကို ဆိုလိုသည္။

ဗုဒၶသာသနာသည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ အဆံုးအမမ်ား ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶေပၚထြန္းခဲ့သည့္ ေခတ္ကာလ၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အေတြးအေခၚတို႔သည္ ဗုဒၶအဆံုးအမမ်ားတြင္ ေနာက္ခံျမင္ကြင္းအျဖစ္ ရွိေနႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအဆံုးအမမ်ားက ထိုေခတ္၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အေတြးအေခၚတို႔ကို လြန္ေျမာက္ေနပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍လည္း ဘာသာတရားတစ္ခုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာဟု ဆိုလွ်င္မူ ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမမ်ားကို ေနာက္ခံဗဟုိျပဳ၍ ယေန႔အထိ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေျပာင္းလဲျဖစ္ထြန္းလာေသာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကို ရည္ၫႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ၊ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ၊ တိဗက္ဗုဒၶဘာသာ စသျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားေနျခင္း ျဖစ္သည္။ သာသနာသည္ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ လိုက္နာက်င့္သံုးရမည့္ အဆံုးအမမ်ား ျဖစ္သည့္အတြက္ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ႏွလံုးသားတြင္ ကိန္းဝပ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ဘာသာကမူ လူအမ်ားစု လက္ခံက်င့္သံုးသည့္ ယံုၾကည္မႈ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု၏ သြင္ျပင္လကၡဏာ သေဘာေဆာင္သည္။

အႏွစ္ႏွင့္ အကာဟု ဆိုေကာင္း ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေနလွ်င္၊ အကာက အႏွစ္ကို ကာကြယ္ေပးရာ ေရာက္သည္။ အကာမရွိလွ်င္ အႏွစ္က ကာလၾကာရွည္ မတည္ႏိုင္။ လိုက္ေလ်ာညီေထြ မျဖစ္ေတာ့လွ်င္မူ အကာက အႏွစ္ကို ဝါးၿမိဳလိုက္ၿပီး၊ အကာ ခ်ည္းသာက်န္ေတာ့သည့္ အျဖစ္မ်ိဳးသို႔ ေရာက္သြားတတ္သည္။

<<Dostoevsky ရဲ႕ Brothers Karamazov ဝတၳဳထဲက The Grand Inquisitor ဆိုတဲ့ အခန္းကို ဖတ္ရင္း စဥ္းစားမိတာပါ။ ဒီအခန္းကို သီျခားထုတ္ၿပီး စာအုပ္ထုတ္တာ၊ ျပဇာတ္ကတာေတြရွိသလို အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာလည္း သင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။>>