Monday, September 25, 2017

ျမန္မာအကၡရာ သံေပါက္ကဗ်ာ သမိုင္း

ဆရာႀကီး မင္းသုဝဏ္ ေရးသား ျပဳစုခဲ့တဲ့ ျမန္မာအကၡရာ သံေပါက္ကဗ်ာေလးရဲ႕ သမိုင္းပါ။ ေနာင္ေတာ့ အျခားဆရာတစ္ဦးကို ျပင္ေရးခိုင္းၿပီး သူငယ္တန္း ျပ႒ာန္းစာအုပ္ေတြမွာ သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။

 
****
ထိုစေနေန႔က မိုးအေတာ္သည္းပါသည္။ ညေန ကၽြန္ေတာ္ အိမ္သို႔ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္၏ သားငယ္သည္ သံုးထပ္သား ေက်ာက္သင္ပုန္းတြင္ ေျမျဖဴႏွင့္ ေရးေနပါသည္။
“ေဟ့ လူေလး ဘာေတြမ်ား ေရးေနသလဲ” ဟု ကၽြန္ေတာ္က ေမးလိုက္သည္။
“ျမန္မာစာေတြ ေရးေနတယ္ အဘ ဖတ္ျပစမ္းပါ” ဟု ေျပာကာ ေက်ာက္သင္ပုန္းကို ျပပါသည္။ သူေရးထားေသာ စာလံုးမ်ားကို ျမင္ရေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္ အံ့ၾသမိပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားက သူ႔ကို သူ႔ေက်ာင္းတြင္ ေအဘီစီကိုသာ သင္ေပးခဲ့ပါသည္။ ယခု ေက်ာင္းဖြင့္သည္မွာ ရက္အနည္းငယ္သာ ရွိေသးသည္။ ျမန္မာစာလံုးမ်ားကို ေရးေနေလၿပီ။ ဘာစာ လံုးေတြပါလိမ့္။ ကၽြန္ေတာ္ လွမ္းၾကည့္လိုက္ၿပီးလွ်င္ “ဆ၊ မ၊ တ ေပါ့ကြ - လူေလးက ျမန္မာစာေတြကိုေတာင္ ေရးေနၿပီလား …၊ ကိုင္း ဖတ္ျပစမ္းပါ” ဟု ကၽြန္ေတာ္က တုန႔္ျပန္ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါသည္။ ထိုအခါ လူေလးက ေရးထားသည္ကို ဖ်က္ပစ္ၿပီးေနာက္ ဆလိမ္အကၡရာကို ျပန္ေရးၿပီးလွ်င္ “ဆ-ဆရာႀကီး ေခါင္းေလာင္းတီး” ဟု ဆိုျပပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ဝမ္းသာျခင္း အားရျခင္းတို႔ကား အတိုင္း မသိေတာ့ေပ။ ေညာင္းညာသည္ကိုမွ် သတိမရ။ လူကေလးအနားတြင္ ထိုင္ကာ “ကိုင္း ကႀကီးက စၿပီး ေရးစမ္းပါဦး” ဟု ခိုင္းမိသည္။ ထိုအခိုက္အနားတြင္ ရွိေနေသာ သမီးေထြးကလည္း အားက်မခံ ဝင္လာကာ “ခ်ိဳခ်ိဳလည္း ေရးတတ္တယ္ အဘ” ဟု ေက်ာက္သင္ပုန္းကို လုေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အျခား ေက်ာက္သင္ပုန္းတစ္ခု ရွာေပးကာ “ကဲ တစ္ေယာက္စီ ေရးၾက၊ အဘ ၾကည့္ေနမယ္” ဟု ေျပာလိုက္ေသာအခါ သူတို႔ ေမာင္ႏွမႏွစ္ဦးသည္ ဂုဏ္တုဂုဏ္ၿပိဳင္ ေအာ္ဟစ္ သီဆိုကာ ေရးၾကပါသည္။
“က - ကစြန္းပင္၊ ေရမွာ ႐ႊင္။ ခ - ခရမ္းသီး၊ ဓားႏွင့္လွီး”
ဤသို႔ ဆိုၾက ေရၾကရာ ဆယ့္ေလး ငါးလံုးကို အမွားမပါ အထစ္အေငါ့ မရွိ၊ ဆိုတတ္ ေရးတတ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုမွ်တိုေတာင္းလွေသာ ကာလအတြင္း ထိုမွ် လိုလိုခ်င္ခ်င္၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးႏွင့္ ထိုမွ်ေသာ အကၡရာတို႔ကို တတ္ၾကသည့္အတြက္ ထိုအကၡရာသံေပါက္ကေလးမ်ားကို ေရးသားသူ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဝမ္းသာလံုး ဆို႔မိသည္ဆိုလွ်င္ အျပစ္တင္ဖြယ္ ရွိလိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု ယူဆမိပါသည္။ ထိုမွ်မကေသး ထိုအကၡရာ သံေပါက္ကေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရပံု အထုပၸတၱိကိုပင္ လူသိရွင္ၾကား ေျပာျပခ်င္လာမိပါေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ …
ကၽြန္ေတာ္သည္ ငယ္ရာမွ ႀကီးလာရသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္သည့္အတိုင္း ကေလးဘဝက စာသင္ခဲ့ရသည့္ အခက္အခဲ ဒုကၡတို႔ကို မေမ့ႏိုင္ေသးပါ။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ နေမာဗုဒၶါယက စ၍ ႏႈတ္တိုက္ သင္ခဲ့ရပံုတို႔မွာ စိတ္ဆင္းရဲစရာပင္ မဟုတ္ခဲ့ေစကာမူ စိတ္ေပ်ာ္စရာကား မဟုတ္ခဲ့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ ေက်ာင္းသားဘဝသည္ အလိုက္အထိုက္အားျဖင့္ ေပ်ာ္စရာပင္ ျဖစ္ခဲ့ေစကာမူ သင္နည္းစနစ္၊ သင္ရေသာ စာအုပ္၊ ေနရေသာ ေက်ာင္းအေဆာက္အအံုတို႔ကို အျခား ေခတ္မီစနစ္၊ ေခတ္မီစာအုပ္၊ ေခတ္မီေက်ာင္းတို႔ႏွင့္ ယွဥ္လုိက္ပါမူ မ်ားစြာ ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္လွ်က္ရွိပါသည္။ ထိုအစြဲမွာ ကၽြန္ေတာ့အား အၿမဲလိုလိုပင္ ႏိႈးေဆာ္တိုက္တြန္းလွ်က္ ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ေက်ာင္းသားလူငယ္တို႔၏ ဘဝ ၾကည္သာရႊင္ပ်ရွိႏိုင္ေအာင္ သူတို႔အဖို႔ သီခ်င္းမ်ား၊ ပံုဝတၳဳမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ ႀကံစည္ေရးသားခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႔ ေရးသားသည့္ စာတို႔တြင္ ဤအကၡရာသံေပါက္မ်ားလည္း ပါဝင္ေနပါသည္။
သကၠရာဇ္အားျဖင့္ဆိုေသာ္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က ဇြန္လအတြင္းတြင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ တကၠသိုလ္ဝင္ စာေမးပြဲ စစ္ေဆးရန္ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕သို႔ သြားရပါသည္။ ထိုအခါက ဖ်ာပံု ရာဇဝတ္ဝန္မွာ ယခုအခါ ရန္ကုန္ ရဲမင္းႀကီး ျဖစ္ေနေသာ ဦးခင္ေမာင္ေမာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဦးခင္ေမာင္ေမာင္မွာ ကၽြန္ေတာ္၏ တပည့္အရင္း ျဖစ္သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ စာေမးပြဲကိစၥႏွင့္ သြားရာတြင္ လံုၿခံဳမႈအတြက္ အရပ္ထဲတြင္ မတည္းခိုခ်င္သည္က တစ္ေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ လူပ်ိဳႀကီး ဦးခင္ေမာင္ေမာင္ဆီတြင္ တည္းခိုပါသည္။ ကံအားေလ်ာ္စြာ ဖ်ာပံု အေရးပိုင္ မစၥတာေရာဘတ္မိုး (Mr. Robert Mole) သည္လည္း ဦးခင္ေမာင္ေမာင္ႏွင့္ အတူေနလ်က္ ရွိေနပါသည္။ မိုးဆိုသူက ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ႏွင့္ အတူ ကြယ္လြန္ရွာေသာ ဦးအုန္းေမာင္၊ စစ္အတြင္းက ရခိုင္ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ဆံုးရွာသူ မစၥတာဗင္ဝိုက္၊ ယခုပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အတြင္းဝန္ ဦးဘေက်ာ္တို႔ႏွင့္ အတူ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္တြင္ ဘီစီအက္အတန္း တက္ခဲ့သူျဖစ္သျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္လည္း တကၠသိုလ္တစ္ခုတည္း ေနခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သံုးေယာက္သားမွာ အလုပ္သိမ္း၍ အိမ္ျပန္ေရာက္ေသာအခါ မ်ား၌ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္မ်ားကို ေျပာကာ အားရဝမ္းသာျဖစ္လ်က္ ရွိၾကပါသည္။
တစ္ခုေသာ နံနက္ ကၽြန္ေတာ္ စာေမးပြဲစစ္ရာ ေက်ာင္းသို႔ သြားခါနီးတြင္ ကၽြန္ေတာ့္ ဝါသနာကို သိေသာ မိုးက အဂၤလိပ္ ကဗ်ာစာအုပ္ တစ္အုပ္ကို လွမ္းေပး၍ စာေမးပြဲ စစ္တုန္း အပ်င္းေျပ ဖတ္ဖို႔ေပါ့ဟု ေျပာလိုက္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း စာအုပ္ကို လွမ္းယူကာ ကေသာကေမ်ာ ထြက္ခဲ့ပါသည္။ စာေမးပြဲ ေမးခြန္းမ်ား ေပးအၿပီး၍ စာေမးပြဲေစာင့္သူတို႔ကို ေနရာတက် စီစဥ္ကာ စိတ္ခ်ရေသာအခါက်မွ မိုး ေပးလိုက္ေသာ စာအုပ္ကို ၾကည့္မိရာ၊ ေဝၚလတာ ဒီလမဲယား (Walter de la Mare) တည္းျဖတ္သည့္ “Nursery Rhymes for Certain Times” ေခၚ စာအုပ္ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ လူပ်ိဳႀကီး အေရးပိုင္က ကေလးေခ်ာ့ သီခ်င္းစာအုပ္ကို ရွာရွာေဖြေဖြ ဖတ္တတ္ပေလဟု ေတြးကာၿပံဳးမိပါသည္။ ဒီလမဲယားမွာ ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္ေသာ အဂၤလိပ္ စာဆိုေက်ာ္တစ္ဦး ျဖစ္သျဖင့္ သူ ေရြးခ်ယ္ တည္းျဖတ္ ထားေသာ ကဗ်ာတို႔မွာလည္း ကၽြန္ေတာ့္ အႀကိဳက္ႏွင့္ အေတာ္ပင္ တိုက္ဆိုင္လ်က္ ရွိပါသည္။ ထိုကဗ်ာတို႔တြင္ “Tom Thumb’s Alphabets” ေခၚ ငလက္မ၏ အကၡရာ သံေပါက္မ်ားလည္း ပါဝင္ေနပါသည္။ ထိုသံေပါက္မ်ားကို ဖတ္ရင္း စာေမးပြဲ ေျဖေနေသာ ေက်ာင္းသားကေလးမ်ားကို လွမ္း၍ ၾကည့္မိပါသည္။ စာေမးပြဲ အခက္အခဲတို႔ေၾကာင့္ သူတို႔၏ မ်က္ႏွာကေလးမ်ားမွာ ညိႇးငယ္ ႏြမ္းလ် ေနသည္ကို သတိျပဳမိပါသည္။ ေနာက္ေပါက္ ကေလးမ်ားလည္း စာသင္ရ အခက္အခဲတို႔ကို ေတြ႔ၾကရပါဦးမည္။ သို႔ေသာ္ ထိုလာလတၱံ႔ေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ ေပ်ာ္စရာ အကၡရာသံေပါက္ကေလးမ်ားကို စီကံုး ေရးသားရလွ်င္ မေကာင္းေပဘူးလား ဟူေသာ အေတြး ဝင္လာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ စကၠဴစကေလး တစ္ခုေပၚတြင္ …
ကႀကီး - ကဆုန္၊ မိုးမႈန္မႈန္၊ ခေခြး - ခေမာက္၊ မိုးမေၾကာက္” စသည္ျဖင့္ စတင္ေရးသား မိပါသည္။ ဇြန္လမိုးသည္ ခဏခဏ ႐ြာလ်က္ ရွိပါသည္။ စာေမးပြဲစစ္ရာ ေက်ာင္းမွ လွမ္းေမွ်ာ္ ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ လယ္ကြင္းမ်ားကို ေရေဖြးေဖြးႏွင့္ ေတြ႔ရပါသည္။ လယ္ကြင္းသည္ လယ္သမားကို ၫႊန္ျပ၍ လယ္သမားသည္ ခေမာက္ကို လက္ညိႇဳးထိုးကာ ခေမာက္သည္ တၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ ႐ြာလ်က္ရွိေသာ မိုးကို သတိရေစပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ကႀကီး - ကဆုန္၊ မိုးမႈန္မႈန္” စသည္တုိ႔ကို ေရးမိျခင္း ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ ထိုေန႔ အဖို႔ ေက်ာင္းမွ ျပန္လာေသာအခါ ကၽြန္ေတာ့္တြင္ စာေမးပြဲတာဝန္ အျပင္ အကၡရာ သံေပါက္ေရးဖို႔ တာဝန္သစ္ကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။
ညစာ ထမင္းဝိုင္းတြင္ လူခ်င္းဆံုမိေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္က မိုးအား ေျပာပါသည္။
“မစၥတာမိုး၊ ခင္ဗ်ားမွာ ယုဒသန္ရဲ႕ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္မ်ား ရွိပါသလား”
“ရွိပါတယ္။ ဘာလုပ္ခ်င္လို႔လဲ”
“ကၽြန္ေတာ့ကို ခဏငွားစမ္းပါ၊ ကေလးကဗ်ာ ေရးခ်င္လုိ႔ပါ”
“ကေလးကဗ်ာ ေရးဖို႔အတြက္ အဘိဓာန္ လိုေသးသလား”
“လိုတာေပါ့ဗ်ာ၊ ခင္ဗ်ား ငွားလိုက္တဲ့ ကေလးကဗ်ာ စာအုပ္ထဲက အကၡရာ သံေပါက္ကေလးမ်ိဳး ေရးမလို႔၊ ကေလးေတြအတြက္ လြယ္ကူတဲ့ စကား၊ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ စကား၊ သူတို႔ ဘဝနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ စကား၊ လက္ဟန္ ေျခဟန္နဲ႔ ဆိုလို႔ရတဲ့ စကားေတြကို ေ႐ြးရေအာင္ အဘိဓာန္ လိုတာေပါ့၊ ေနာက္ၿပီး ကႀကီးခေခြးနဲ႔ ေရးရမွာမို႔ အဘိဓာန္နဲ႔ လုပ္မွ ျဖစ္မယ္။”
ထိုအခါ မိုးသည္ သူ႔အဘိဓာန္ကို ထုတ္ေပးပါသည္။ မိုးသည္ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္မွာ ေနစဥ္ကပင္ ရာဇဝင္ဆရာ မစၥတာဟာေဗ သင္ေပးလိုက္သျဖင့္ ျမန္မာစာကို တတ္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာျပည္ ေရာက္ေသာအခါ ဆက္လက္ ဆည္းပူးျပန္သျဖင့္ စာကို အေတာ္အတန္ တတ္လာ၍ စကားေျပာကိုကား အေတာ့ကို တတ္ေနသူ ျဖစ္ပါသည္။ သူ႔အဘိဓာန္ကို ရေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္သည္ အိပ္ခန္းထဲတြင္ စကားလံုးမ်ားကို လွန္ေလွာရွာေဖြ၍ မွတ္တမ္း တင္ထားပါသည္။ ေနာက္တစ္ေန႔ စာေမးပြဲခန္းသို႔ ေရာက္ျပန္ေသာအခါ လြန္ခဲ့သည့္ ေန႔က ေရးထားသည္တုိ႔ကို ဖ်က္ပယ္၍ အသစ္ ေရးျပန္ပါသည္။ ထိုသံေပါက္ အသစ္တို႔ကား “က - ကစြန္းပင္ ေရမွာ႐ႊင္” စသျဖင့္ ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။ ထိုေန႔ ညေန အိမ္ျပန္ေရာက္၍ သံုးေယာက္သား ဆံုမိျပန္ေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္၏ စြန္႔စားခ်က္ သံေပါက္မ်ား ဝရန္တာတြင္ ဖတ္ျပပါသည္။ သံေပါက္ တစ္ပုဒ္မွတပါး အားလံုးကို မိုးႏွင့္ ခင္ေမာင္ေမာင္တုိ႔က သေဘာက် အတည္ျပဳၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း “ဆ - ဆရာႀကီး ေခါင္းကို ၿဖီး” ဆိုသည့္ အပုဒ္ကိုမူ ခင္ေမာင္ေမာင္က သဘာဝ မက်ဟု ဆိုကာ “ဆ - ဆရာႀကီး ေခါင္းေလာင္းတီး” ဟု ျပင္ေပးပါသည္။ ေကာင္းေပစြ။ အာဂ ပုလိပ္ပါတကား။ တုိင္းျပည္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္႐ံုမက ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရး၏ အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ ကဗ်ာကိုလည္း နားလည္ပါေပသည္။ လူပ်ိဳႀကီးျဖစ္လ်က္ႏွင့္ သားသည္ အေဖ ကၽြန္ေတာ့္ကိုလည္း ေက်ာသြားေလၿပီ။ ထိုသို႔ျဖင့္ အေရးပိုင္၊ ရာဇဝတ္ဝန္၊ ေက်ာင္းဆရာ သံုးဦးသားတို႔ စုေပါင္း ေမြးထုတ္လိုက္ေသာ ျမန္မာအကၡရာ သံေပါက္မ်ားသည္ ဇြန္လမိုးထဲတြင္ ဖ်ာပံုကြင္းထဲ၌ ေကာက္ပင္မ်ားႏွင့္အတူ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါသည္။ ဤသို႔ ျပဳရ ျမတ္ပုညေၾကာင့္ ပုဒိအာႏွင့္ ျပည့္စံုရပါလို၏။ ဤေကာင္းမႈ၏ အက်ိဳးကို မိဘ ႏွစ္ပါးႏွင့္တကြ သတၱဝါအေပါင္းအားလည္း အမွ်ေပးေဝပါ၏။ အမွ်ယူၾကပါေစလို။
မင္းသုဝဏ္
(႐ႈမဝမဂၢဇင္း၊ ၾသဂုတ္လ၊ ၁၉၅၃)

Of Studies - Francis Bacon

Francis Bacon (1561-1626) ၏ “of Studies” အက္ေဆးကို ဆရာျမသန္းတင့္၏ ျမန္မာဘာသာျပန္ႏွင့္ တြဲဖက္ေဖာ္ျပထားပါသည္။

*****
Studies serve for delight, for ornament, and for ability.
စာေပေလ့လာျခင္းသည္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူးေစ၏။ အဆင္အယင္ကို ျဖစ္ေစ၏။ အရည္အခ်င္းကို တုိးေစ၏။

Their chief use for delight, is in privateness and retiring; for ornament, is in discourse; and for ability, is in the judgment, and disposition of business.
စာေပကို ေလ့လာဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ အထီးတည္း ေနထိုင္စဥ္ႏွင့္ အနား ယူစဥ္တြင္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူး ေစႏုိင္ပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ စကားေျပာရာတြင္ အဆင္အယင္ ျဖစ္ေစပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်င့္ခ်ိန္ျခင္းႏွင့္ အလုပ္တုိ႔ကို စီမံခန္႔ခဲြျခင္းျပဳရာတြင္ အရည္အခ်င္းတုိ႔ကို တုိးတက္ ေစႏုိင္ပါသည္။

For expert men can execute, and perhaps judge of particulars, one by one; but the general counsels, and the plots and marshalling of affairs, come best, from those that are learned.
တတ္ပြန္ေၾကညက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာမူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ၾကပါသည္။ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္တုိ႔ကိုလည္း တစ္ခုခ်င္း ႏိႈင္းခ်ိန္စဥ္းစားတတ္ၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သာမန္လူမ်ားမွာမူကား တုိင္ပင္ ႏွီးေႏွာရပါသည္။ အႀကံအစည္မ်ား၊ အရာကိစၥတုိ႔ကို စီမံပံုမ်ားသည္ ပညာရွိတို႔ထံမွသာ အေကာင္းဆံုး ရရွိတတ္ပါသည္။

To spend too much time in studies is sloth; to use them too much for ornament, is affectation; to make judgment wholly by their rules, is the humor of a scholar.
စာေပေလ့လာမႈတြင္ အခ်ိန္ကို မ်ားစြာအသံုးခ်ျခင္းသည္ ေလးလံထိုင္းမႈိင္းေစပါသည္။ ထိုအဆင္ အယင္အတြက္ စာေပေလ့လာမႈကို အလြန္အမင္း ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ပလႊားဟန္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာေပ ေလ့လာမႈတုိ႔ကိုခ်ည္း အားကိုး၍ ဆံုးျဖတ္ႏိႈင္းခ်ိန္ စဥ္းစားျခင္းသည္ ပညာရွိတုိ႔ကို ရယ္ဖြယ္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။

They perfect nature, and are perfected by experience: for natural abilities are like natural plants, that need proyning, by study; and studies themselves, do give forth directions too much at large, except they be bounded in by experience.
စာေပေလ့လာမႈသည္ သဘာဝကို ျပည့္စံုေအာင္လုပ္ေပးၿပီး၊ အေတြ႔အႀကံဳက တစ္ဖန္ျပန္၍ စာေပေလ့လာမႈကို ျပည့္စံုေအာင္ လုပ္ေပးပါသည္။ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတုိ႔သည္ သဘာဝ ေပါက္ေသာ သစ္ပင္မ်ားႏွင့္ တူပါသည္။ အပင္တုိ႔မွ အကိုင္းအခက္တုိ႔ကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းရန္ လုိသကဲ့သုိ႔ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတို႔ကိုလည္း ေလ့လာမႈျဖင့္ ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းပစ္ရန္ လုိပါသည္။ ေလ့လာမႈသည္ သူ႔ပင္ကိုယ္ သက္သက္အတုိင္း ဆုိလွ်င္ ေထြျပားလွသည့္အတြက္ ထုိေလ့လာမႈကို အေတြ႔အႀကံဳျဖင့္ ထိန္းကြပ္ေပးရန္ လုိပါသည္။

Crafty men contemn studies, simple men admire them, and wise men use them; for they teach not their own use; but that is a wisdom without them, and above them, won by observation.
ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲသူတုိ႔သည္ ေလ့လာမႈကို ႐ႈတ္ခ် ျပစ္တင္ ၾကပါသည္။ ႐ိုးသားသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို ႏွစ္သက္ သေဘာက်ၾကပါသည္။ ပညာရွိသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို အသံုး ခ်ၾကပါသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားသည္ သူတို႔ကို အသံုးျပဳရန္ သင္ၾကားျခင္း မျပဳပါ။ သို႔ရာတြင္ ေလ့လာမႈမရွိဘဲ စဥ္းစားဆင္ျခင္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ၿပီဆုိလွ်င္ကား ထုိအရာသည္ ဉာဏ္ပညာ မည္ပါသည္။

Read not to contradict and confute; nor to believe and take for granted; nor to find talk and discourse; but to weigh and consider.
ျငင္းခံုရန္ႏွင့္ ျငင္းပယ္ရန္ စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ယံုၾကည္ရန္ႏွင့္ သူမ်ား ေျပာသမွ်ကို လက္ခံရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ စကားႀကီး စကားက်ယ္ ေျပာရန္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ႏိႈင္းခ်ိန္ရန္ႏွင့္ ေတြးေတာရန္ အတြက္သာ စာဖတ္ျခင္း ျပဳပါေလ။

Some books are to be tasted, others to be swallowed, and some few to be chewed and digested; that is, some books are to be read only in parts; others to be read, but not curiously; and some few to be read wholly, and with diligence and attention.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္တုိ႔သည္ ျမည္းစမ္းၾကည့္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕ကား မ်ဳိခ်ရန္ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔မွာ သာလွ်င္ ေၾကညက္ေအာင္ ဝါး၍ အစာေခ်ရန္ ျဖစ္၏။ တစ္နည္း ေျပာရလွ်င္ အခ်ဳိ႕ေသာ စာအုပ္တုိ႔သည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းမွ်သာ ဖတ္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား သာမန္ဖတ္႐ံုသာ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔သာလွ်င္ လံု႔လ၊ ဝီရိယ၊ သတိ အာ႐ံုစိုက္မႈ တို႔ျဖင့္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္ ျဖစ္ေပ၏။

Some books also may be read by deputy, and extracts made of them by others; but that would be only in the less important arguments, and the meaner sort of books, else distilled books are like common distilled waters, flashy things.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား ကိုယ္စားျဖင့္သာ ဖတ္အပ္ေသာ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္၏။ အျခားသူမ်ား ထုတ္ႏႈတ္ေပးေသာ အခ်က္မ်ားကိုသာ ဖတ္အပ္၏။ သို႔ရာတြင္ ထုိစာမ်ဳိးမွာ အေရးမႀကီးေသာ အေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ညံ့ဖ်င္းေသာ စာအုပ္မ်ားသာ ျဖစ္သင့္၏။ ေပါင္းခံ စာအုပ္မ်ားသည္ ေပါင္းခံေရကဲ့သုိ႔ပင္ ဟိတ္ဟန္မ်ားေသာအရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။

Reading maketh a full man; conference a ready man; and writing an exact man.
စာဖတ္ျခင္းသည္ ျပည့္ဝေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ တုိင္ပင္ႏွီးေႏွာ ျခင္းသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ စာေရးျခင္းသည္ တိက်ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။

And therefore, if a man write little, he had need have a great memory; if he confer little, he had need have a present wit: and if he read little, he had need have much cunning, to seem to know, that he doth not.
ထုိ႔ေၾကာင့္ စာေရးနည္းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္လွ်င္ ႀကီးေသာ မွတ္ဥာဏ္ရွိဖို႔ လုိပါသည္။ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္မႈ နည္းလွ်င္ ဇဝနဥာဏ္ရွိ ဖို႔လုိပါသည္။ စာဖတ္ျခင္း နည္းလွ်င္ ပါးနပ္မႈ ရွိဖို႔ လုိပါသည္။

Histories make men wise; poets witty; the mathematics subtile; natural philosophy deep; moral grave; logic and rhetoric able to contend. Abeunt studia in mores [studies develop into habits].
ရာဇဝင္မ်ားသည္ လူမ်ားကို ပညာရွိေစပါသည္။ ကဗ်ာဆရာမ်ားကား လူမ်ားကို ဇဝနဉာဏ္ ထက္သန္ ေစပါသည္။ သခ်ၤာဆရာမ်ားသည္ လူမ်ားကို ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔ေစပါသည္။ ဒႆနပညာသည္ လူကို ေလးနက္ေစပါသည္။ နီတိပညာသည္ လူကို တည္ၾကည္ေစပါသည္။ ယုတၱိေဗဒႏွင့္ ႏႈတ္မႈပညာသည္ လူကို ယွဥ္ၿပိဳင္ ႏိုင္ေစပါသည္။

Nay, there is no stond or impediment in the wit, but may be wrought out by fit studies; like as diseases of the body, may have appropriate exercises.
ဇဝနဉာဏ္တြင္ အတားအဆီး အရပ္အတန္႔ ဟူ၍ မရွိပါ။ ေလ့လာမႈေၾကာင့္သာ ပ်က္စီး သြားႏုိင္ပါသည္။ ကိုယ္ခႏၶာတြင္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါတုိ႔ အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ရွိသည့္ နည္းတူ ျဖစ္ပါသည္။

Bowling is good for the stone and reins; shooting for the lungs and breast; gentle walking for the stomach; riding for the head; and the like.
ေဘာလံုး လွိမ့္ကစား ျခင္းသည္ ေက်ာက္တည္ျခင္းႏွင့္ အေၾကာမ်ားအတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ေသနတ္ ပစ္ျခင္းသည္ အဆုတ္ႏွင့္ ရင္ဘတ္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျဖည္းညင္းစြာ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ ဝမ္းဗိုက္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျမင္းစီးျခင္းသည္ ေခါင္းစသည္တုိ႔ အတြက္ ေကာင္းပါသည္။

So if a man's wit be wandering, let him study the mathematics; for in demonstrations, if his wit be called away never so little, he must begin again.
ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္သည္ အတည္မေန ေထြျပားလ်က္ ရွိပါက သခ်ၤာကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သခ်ၤာ တြက္ရာတြင္ စိတ္အာ႐ံုကို စုစည္းျခင္း မျပဳႏိုင္ပါက အစမွ ျပန္ထြက္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

If his wit be not apt to distinguish or find differences, let him study the Schoolmen; for they are cymini sectores [hairsplitters, literally cumin-seed sorters].
သူ႔စိတ္သည္ ျခားနားခ်က္ကို မခဲြျခားႏိုင္ပါက သို႔မဟုတ္ မေတြ႔ပါက ေက်ာင္းဆရာကို အတုယူသင့္ပါသည္။

If he be not apt to beat over matters, and to call up one thing to prove and illustrate another, let him study the lawyers' cases. ျပႆနာမ်ားကို မေျဖရွင္းႏုိင္လွ်င္ အရာဝတၳဳတစ္ခုကို သက္ေသမထုတ္ႏုိင္လွ်င္ ေရွ႕ေန၏ အမႈတြဲမ်ားကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။

So every defect of the mind, may have a special receipt.
ထို႔ေၾကာင့္စိတ္၏ ခြၽတ္ယြင္းခ်က္အတုိင္းအတြက္ အထူးေျဖေဆး တစ္ခုစီ ရွိတတ္ၾကသည္သာ ျဖစ္ပါသည္။

ျမသန္းတင့္
(ေပဖူးလႊာ မဂၢဇင္း၊ ဩဂုတ္ ၂၀၁၀)