Wednesday, December 12, 2012

ေန႔စြဲမ်ား

ဒီေန႔ ဘယ္ႏွစ္ရက္ လဲ…
ဒီေန႔ ဘာေန႔လဲ…
သိရေအာင္ ေန႔စြဲေလးေတြ မွတ္တတ္ခဲ့ရသည္မွာ သိတတ္စ အရြယ္ကပင္ ျဖစ္သည္။ ဒီကေန႔ကို သိမွေတာ့ ကိုယ္ေမြးခဲ့တဲ့ေန႔က ဘယ္ေန႔လဲ… သိထားေအာင္ အေမ့ဆီမွ အဖန္ဖန္မွတ္ရင္း အလြတ္က်က္ခဲ့ရသည္။ ေနာက္ စာေမးပြဲ စစ္မည့္ေန႔မ်ိဳး… အေရးႀကီးသည္… ေမ့လို႔မျဖစ္…။ ဤသို႔ ဤႏွယ္ လူတေယာက္ႏွင့္ ေန႔စြဲမ်ားသည္ ခါး၀တ္ပုဆိုးလို တြဲေနခဲ့သည္။


အခ်ိန္သည္ လူသားကို စားေနသည္ ဆိုလွ်င္ ေန႔စြဲဟင္းလ်ာႏွင့္ တြဲဖက္၍ ျဖစ္မည္။ နံရံမ်ားတြင္ နားရွိသည္ ဆိုလွ်င္ ထိုနံရံတြင္ နာရီတလံုးလည္း ခ်ိတ္ဆြဲထားေပလိမ့္မည္။ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္း အျမန္ယာဥ္ကို ႏုပ်ိဳေသာ ရက္စြဲေလးမ်ား တြဲလြဲခိုစီးတတ္သည္မွာ ေမြးရာပါ အရည္အခ်င္းျဖစ္သည္။ ရက္စြဲမ်ားသည္ မွတ္တိုင္မ်ားလည္း ျဖစ္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ေက်ာ္လြန္ခဲ့ၿပီး၍ အခ်ိဳ႕မွာ ေရွ႕တြင္ေစာင့္ႀကိဳေနၾကသည္။ တနည္းဆိုေသာ္ ေန႔စြဲ၊ ရက္စြဲ ဟူသည္ ေရြ႕လ်ားေနေသာ ခ်ည္တိုင္ျဖစ္သည္။

ကမၻာလဆန္း တစ္ရက္ေန႔က စခဲ့ေသာေန႔စြဲမ်ားသည္ ဘယ္တြင္ဆံုးမည္ မသိ။ အစသာသိ၍ အဆံုးကို သိခြင့္မသာေသာ မိမိ၏ ေန႔စြဲမ်ားသည္လည္း ဂမၻီရဆန္လွေပသည္။

လူသားတို႔၏ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းတြင္ စိမ္းစိုေသာ၊ ေရႊေရာင္လႊမ္းေသာ၊ ျပာလြင္ေသာ ႏွစ္လိုဖြယ္ ေန႔စြဲမ်ားကိုသာ ေရးမွတ္လိုၾကေသာ္လည္း ညိဳ႕မိႈင္းေသာ၊ ေသြးစြန္းေသာ ေန႔စြဲေပါင္းမ်ားစြာကို ေပါ့ပါးစြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးသူ တေယာက္သည္ ၁၂-၁၂-၁၂ ဆိုသည့္ လွပေသာေန႔စြဲ၌ စံုလံုးရပ္၍ ေတာက္ပေသာ ႏွလံုးသားတခုကို ေတာင္းတလိုက္ရေပသည္။

Thursday, November 29, 2012

အာဏာရွင္၊ ေၾကာက္စိတ္ႏွင့္ တိုးတက္မႈ

အာဏာရွင္ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရကို အဓိပၸါယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ဤေနရာတြင္ “ၾကည္ညိဳေလးစားမႈ ခံရျခင္းထက္ အေၾကာက္အ႐ြံ႕ ခံရျခင္းကသာ၍ စိတ္ခ်ရသည္” ဟူေသာ မကၡိယာဗယ္လီ၏ မင္းသားက်မ္းလာ အဆံုးအမအတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ိဳးဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ၾကည့္ခ်င္ပါသည္။ အာဏာရွင္တို႔သည္ ျပည္သူတို႔အား မိမိတို႔၏ ၾသဇာကို မလွန္ႏိုင္ဘဲ ေၾကာက္႐ြံ က်ိဳးႏြံေနေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ထားသည့္နည္းတူ၊ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္သည္လည္း ေၾကာက္႐ြံ႕ေနသူမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရ၏။ သူတို႔သည္ မိမိတို႔ က်ဴးလြန္ထားသည့္ မတရားမႈမ်ားအား ဖံုးကြယ္လိုသည့္ သိမ္ငယ္စိတ္မ်ား၊ မိမိတို႔ ရရွိထားသည့္ အာဏာႏွင့္ အခြင့္အေရးတို႔ လက္လႊတ္ ဆံုး႐ႈံးရမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕စိတ္မ်ား၊ မိမိတို႔ အာဏာမဲ့သြားပါက အႏွိပ္စက္ခံ ျပည္သူတို႔က ျပန္လည္ လက္တုန္႔ျပန္မည္ကို စိုး႐ိမ္ ထိတ္လန္႔စိတ္မ်ားျဖင့္ ဖိစီးႏွိပ္စက္ ခံေနရသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀-ေက်ာ္က အာဏာရွင္တဦး၏ ေၾကာက္႐ြြံ႕အားငယ္မႈကို ဒီဃနိကာယ္ သာမညဖလသုတ္တြင္ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ အဇာတသတ္သည္ ဖခင္အရင္းကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္၍ အာဏာ ရယူခဲ့သူျဖစ္၏။ အဇာတသတ္မင္းသည္ မိမိက်ဴးလြန္ထားေသာ အျပစ္တို႔ေၾကာင့္ အလြန္သာယာ ၾကည္ႏႈးဖြယ္ေကာင္းသည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည၌ပင္ စိတ္ၾကည္လင္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈမရွိခဲ့။ စိတ္ေအးခ်မ္းမႈ ရရန္အတြက္ သမဏျဗာမဏ တဦးဦးထံ ဆည္းကပ္လိုစိတ္ ျဖစ္သည္။ နန္းတြင္းေဆးဆရာ ဇီ၀က၏ အႀကံေပးခ်က္အတိုင္း ဗုဒၶျမတ္စြာထံ ဆည္းကပ္ရန္ ေမာင္းမမ်ားၿခံရံ၍ သရက္ေတာဥယ်ာဥ္သို႔ သြားၾကသည္။

ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးေနသည့္ သရက္ေတာဥယ်ာဥ္ ေက်ာင္းသည္ အလြန္ တိတ္ဆိတ္ ၿငိမ္သက္ေနသည္ကို ေတြ႔ရေသာအခါ အဇာတသတ္သည္ အလြန္ပင္ ေၾကာက္႐ြံ႕ထိတ္လန္႔သြား၏။ ဇီ၀ကသည္ မိမိအား လွည့္ဖ်ား၍ ရန္သူထံ အပ္ႏွံေလသေလာဟု သံသယစိတ္တို႔ ျဖစ္ေပၚလာ၏။ စိုး႐ြံ႕မည္ဆိုလွ်င္လည္း စိုး႐ြံ႕ေလာက္ပါသည္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမွ ေကာသလမင္းသည္ ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ ဖူးေျမာ္ေနစဥ္ ၀ိဋဋဴဘ မင္းသားႏွင့္ စစ္သူႀကီး ဒီဃကာရာယနတို႔က အာဏာလုယူ သြားခဲ့ဖူးသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ဇီ၀ကက ဗုဒၶျမတ္စြာႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ထိုင္ေနၾကရာ အ၀န္းအ၀ိုင္းမွ ဆီမီးေရာင္မ်ားကို ျပကာ မေၾကာက္႐ြံ႕ေစရန္ အားေပးႏွစ္သိမ့္ရသည္။ ထိုအခါမွ အဇာတသတ္ စိတ္သက္သာရာရၿပီးေနာက္ ရဟန္းေတာ္တို႔၏ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကို အဖန္ဖန္ ၾကည္ညိဳကာ “ငါ၏ သားေတာ္ ဥဒယဘဒၵ မင္းသားသည္ ဤသို႔ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္း ပါေစသား” ဟုပင္ ထုတ္ေဖာ္ က်ဴးရင့္ေလ၏။ အဇာတသတ္၏ ေၾကာက္႐ြံ႕စိတ္မ်ားထဲတြင္ မိမိက်ဴးလြန္ထားေသာ အျပစ္မ်ားကို မိမိခ်စ္ေသာ သားက သိသြားမည္ကိုလည္း စိုးရိမ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဇာတသတ္၏ ေျမႇာ္လင့္ခ်က္တို႔ ျဖစ္မလာခဲ့ပါ။ ေနာင္ေသာ္ သားေတာ္ ဥဒယဘဒၵမင္းသားသည္လည္း ဖခင္ေျခရာနင္းကာ အဇာတသတ္ကို သတ္၍ အာဏာသိမ္းခဲ့သည္။ သမိုင္းတြင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဘ၀ဇာတ္သိမ္းရသည့္ အာဏာရွင္တို႔သည္ အလြန္ နည္းပါးပါလိမ့္မည္။

အဇာတသတ္သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာအား ဖူးျမင္ရေသာအခါတြင္ “မ်က္ေမွာက္၌ပင္ သိျမင္ႏိုင္ေသာ ရဟန္းျပဳရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူး” (သႏၵ႒ိက သာမညဖလ) ကို ေမးေလွ်ာက္သည္။ မင္းစည္းစိမ္ႏွင့္ အာဏာအတြက္ ဖခင္အရင္းကိုပင္ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ လုယူေသာ အဇာတသတ္က စည္းစိမ္ဥစၥာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈတို႔ကို စြန္႔ကာ ရဟန္းျပဳၾကသူတို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို သိလိုျခင္းသည္ အမွတ္တမဲ့ စဥ္းစားပါက ထူးဆန္း ေနပါလိမ့္မည္။ စၾက၀ေတးမင္း ျဖစ္ထိုက္ေသာ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြးရွိသည့္ ခတၱိယႏြယ္ဖြား သိဒၶတၱမင္းသားသည္ မင္းစည္းစိမ္ကို စြန္႔၍ ရဟန္းျပဳခဲ့သည္။ ဘုရားအျဖစ္မေရာက္မီ ေတာထြက္လာစ ရဟန္းေတာ္ ေဂါတမသည္ မိမိဖခင္ ဗိမၺိသာရမင္းက မဂဓတိုင္းႏိုင္ငံအား အတူခြဲေ၀အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္ကိုလည္း ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ မိမိက ထို မင္းစည္းစိမ္အတြက္ ဖခင္ကိုပင္ လုပ္ႀကံခဲ့၏။ စည္းစိမ္အာဏာေနာက္သို႔ အဆံုးတိုင္လိုက္ေသာ မင္းတစ္ပါးက မည္သည့္အရာအတြက္ စည္းစိမ္အာဏာတို႔ကို စြန္႔ကာ ရဟန္းျပဳၾကသည္ကို သိလိုပါလိမ့္မည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာက ရဟန္းျပဳသူတို႔သည္ မင္း၏ ၾသဇာအာဏာအရိပ္မွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း၊ ေက်းကၽြန္ဘ၀၊ အခြန္ထမ္းဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းတို႔မွစ၍ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဟူေသာ အက်င့္သိကၡာအဆင့္ဆင့္ျဖင့္ အျမတ္ဆံုးေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ (၀ိမုတၱိ) ကို ရရွိႏိုင္ပံုကို အေသးစိတ္ ေဟာၾကားခဲ့သည္။

တရားအဆံုးတြင္ အဇာတသတ္က “မိုက္မဲေတြေ၀ခဲ့သည့္ အေလွ်ာက္ အျပစ္က်ဳးလြန္မိခဲ့ပါသည္။ အာဏာအတြက္ တရားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ခမည္းေတာ္မင္းကို သတ္ခဲ့မိပါသည္။ ေနာင္တြင္ ထိုအျပစ္တို႔ကို မက်ဴးလြန္မိေစရန္ ေစာင့္စည္းျခင္းငွာ ကၽြႏု္ပ္၏ အျပစ္တို႔ကို အျပစ္ဟု လက္ခံ အသိမွတ္ျပဳေတာ္မူပါ” ဟု ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထား၏။ ဗုဒၶက ေတာင္းပန္ စကားကို လက္ခံအသိမွတ္ျပဳေၾကာင္း ေျပာၾကား၍ ေအာက္ပါအတိုင္း မိန္႔ၾကား၏။

“၀ုဒၶိေဟသာ, မဟာရာဇ, အရိယႆ ၀ိနေယ, ေယာ အစၥယံ အစၥယေတာ ဒိသြာ ယထာဓမၼံ ပဋိကေရာတိ, အာယတႎ သံ၀ရံ အာပဇၨတိ”

“မင္းႀကီး… အၾကင္သူသည္ အျပစ္ကို အျပစ္ဟု သိျမင္၍ ထိုသို႔သိျမင္သည့္ အေၾကာင္းအားေလွ်ာ္စြာ ကုစား၏။ ေနာင္တြင္ ထပ္မံ မျဖစ္ေစရန္ ေစာင့္စည္း၏။ ယင္းအား ျမတ္ေသာအဆံုးအမတြင္ တိုးတက္ျခင္းဟု သတ္မွတ္ေပသည္။”

ထို႔ေၾကာင့္ အာဏာ လက္လႊတ္ရမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕သည့္စိတ္ (ဘယာဂတိ) အား အမွားက်ဴးလြန္ရမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕သည့္စိတ္ (ၾသတပၸတရား) ျဖင့္ အစားထိုးကာ
(၁) အမွားကို အမွားဟု သိျမင္ျခင္း၊
(၂) ထိုအမွားကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္ျခင္း၊
(၃) ေနာင္တြင္ ထပ္မံ မမွားမိေစရန္ ေစာင့္ထိန္းျခင္း
ဟူေသာ အခ်က္ ၃ခ်က္-ျဖင့္ တိုးတက္မႈလမ္းေပၚသို႔ ျပန္လည္တက္ေရာက္ ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။


Tuesday, November 27, 2012

ေက်းဇူးအမွား

လက္ပံေတာင္းေတာင္ အေရးအခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၀န္ႀကီးဦးေအာင္မင္းနဲ႔ ေဒသခံျပည္သူေတြ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ႐ုပ္သံမွတ္တမ္းေလးကို ၾကည့္လိုက္ရပါတယ္။

“အရာရာမွာ သူတို႔ေလာက္သိတာ ဘယ္သူမွ မရွိဘူး”လို႔ အထင္ေရာက္ေနတဲ့ ၀န္ႀကီးတခ်ိဳ႕နဲ႔စာရင္ ျပည္သူေတြနဲ႔ တန္းတူအျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြး နားေထာင္ေပးတဲ့ ၀န္ႀကီးကို ခ်ီးၾကဴးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူရွင္းျပသြားတဲ့ တ႐ုတ္ကို ေက်းဇူးတင္ရမယ့္ (တနည္း ေၾကာက္ရမယ့္) အေၾကာင္းတရား ႏွစ္ပါးကိုေတာ့ျဖင့္ သိပ္ဘ၀င္ မေတြ႕လွပါဘူး။ ႐ုပ္သံမွတ္တမ္းထဲက အမ်ိုးသမီးေလးကေတာ့ မေၾကာက္ဖို႔ ေျပာသြားပါတယ္။

၁။ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းအၿပီးမွာ တ႐ုတ္ျပည္ မူဆယ္လမ္းေၾကာင္းကေန ကုန္ေတြသြင္းၿပီး အသက္ဆက္ခဲ့ရတယ္။
၂။ တ႐ုတ္ကေန ဗကပကို ေထာက္ပံ့ထားတာေတြကို ျဖတ္ေတာက္ ေပးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ပထမအခ်က္မွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အသက္ဆက္ခဲ့ရတာလား… ယိုင္လဲသြားတဲ့ အစိုးရယႏၲရားကို ျပန္အသက္ဆက္ခဲ့ရတာလား ဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္ကေန နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး လမ္းပြင့္သြားတယ္ဆိုတာက ျမန္မာျပည္သူေတြထက္ ကုန္းတြင္းပိတ္ေနတဲ့ ယူနန္လို တ႐ုတ္ျပည္နယ္ေတြအတြက္ ပိုၿပီးအက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစပါတယ္။ တကယ္တမ္းဆိုရင္ တ႐ုတ္ကေတာင္ ျပန္ၿပီး ေက်းဇူးတင္သင့္ပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေတြ ပိတ္သြားမွာကို တ႐ုတ္ကေတာင္ ေၾကာက္ဖို႔ လိုမယ္ထင္ပါတယ္။ အကယ္၍ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေတြ ပိတ္လိုက္ရင္ ပထမ သံုးေလးငါးလေလာက္ေတာ့ (အရာရာမွာ တ႐ုတ္ပစၥည္းကို အားကိုးေနရတဲ့) ျမန္မာျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ေကာင္း ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းက အမ်ိဳးသားပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္ေလးေတြ ျပန္နလံထူလာစရာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ တဖက္ကၾကည့္ရင္ ယူနန္ ထြက္ကုန္ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္ ကမ္း႐ိုးတမ္းဖက္က ပို႔ရရင္ တန္ဖိုးထက္ စရိတ္ပို ေထာင္းပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ (ျမန္မာျပည္ကို ပို႔တဲ့ အရည္အေသြးနဲ႔ ထုတ္ထားတဲ့) ဒီကုန္ေတြကို အျခားႏိုင္ငံေတြ မဆိုထားနဲ႔ ဖြံၿဖိဳးတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္နယ္ေတြကေတာင္ လက္ခံ သံုးစြဲပါ့မလားဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာပါ။ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးေတြ ရပ္ဆိုင္းသင့္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႕ေက်းဇူး ကိုယ့္ အေပၚရွိတာထက္ ကိုယ့္ေက်းဇူး သူအေပၚရွိတာက မ်ားမယ္လို႔ ဆိုလိုခ်င္တာပါ။

တ႐ုတ္က နယ္စပ္က လက္နက္ကိုင္ေတြကို အေထာက္အပံ့ေပးေနတာကို ရပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကလည္း ေက်းဇူးတင္စရာ တခုလို႔ မျမင္ပါဘူး။ ကိုယ့္ကို အႏိုင္မက်င့္တာနဲ႔ ေက်းဇူးတင္စရာမရွိပါဘူး။ အႏိုင္ျပန္က်င့္မွာ ေၾကာက္ရတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဟုတ္ေကာင္းဟုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ တ႐ုတ္က အရင္ကတင္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရးကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္သူေတြ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ကုလသမဂၢရဲ႕ အကူအညီရယူဖို႔ ႀကိဳပမ္းတိုင္းမွာ တ႐ုတ္က ဗီတိုအာဏာနဲ႔ ၀င္ေရာက္ ေႏွာက္ယွက္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရကို လက္နက္ အေထာက္အပံ့ေတြေပးၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ ႏွစ္ တာရွည္ေစခဲ့တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔လည္း တ႐ုတ္က လက္နက္နဲ႕ (လက္နက္ေပး၊ ေျမႇာက္ပင့္ေပးၿပီး) အႏုိင္က်င့္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ဗီတိုအာဏာနဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးအရ ေခါင္းပံုျဖတ္ၿပီး ျဖစ္ေစ အႏိုင္က်င့္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၈၈ မတိုင္မီေရာ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းမွာပါ တ႐ုတ္ဟာ ျမန္မာျပည္တိုးတက္မႈရဲ႕ အဟန္႔အတား တခုအျဖစ္ ရွိေနခဲ့တာ အမွန္ပါ။ အခုလို ပြင့္လင္းစျပဳလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္သား တိုင္းရင္းသားေတြ အခ်င္းခ်င္း မွန္ကန္တဲ့ တန္းတူညီမွ်ေရး၊ စည္းလံုးေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ရင္၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀န္းရဲ႕ သံတမန္ေရး ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြ ရယူႏိုင္ခဲ့ရင္ လက္နက္ေပးၿပီး အႏိုင္က်င့္မွာကို ေၾကာက္စရာ မလိုေတာ့ပါဘူး။ စီးပြားေရးအရ ၀ါးၿမို အႏိုင္က်င့္မွာကို ဘယ္လို ကာကြယ္ရမယ္ဆိုတာသာ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ထားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ဒီေနရာမွာ တိုင္းမဂၢဇင္း ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွာ စာဖတ္သူတစ္ဦး မွတ္ခ်က္ေပးထားတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ဗ်ဴဟာကို အလ်ဥ္းသင့္လို႔ ကူးၿပီး ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ The Chinese are using the 2B-tactics (bribery and bullying) combined with their basic 2Y-strategy (Yuan and Y-chromosomes) in order to split up ASEAN (a rather facile trick which the Chinese believe Sun-Tzu “invented” lol).

Saturday, November 24, 2012

Myanmar Laksa အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲ

>> ဆိုင္က ပိတ္သြားရွာပါျပီ <<


မေျပာမရွိၾကနဲ႔ေဟးးး...)))
း)
Vivo City - Foodcourt က Laksania Express ဆိုင္မွာ ရႏိုင္တဲ့ Myanmar Laksa အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲပါ။

Sunday, November 18, 2012

အေတြးပန္းခ်ီ


(ဦး)ခင္ေမာင္တိုးစ်ာပနေန႔က သူ႔ရဲ႕ အေတြးပန္းခ်ီ(ေတးေရး-ႏိုင္မင္း)ကို youtube မွာ ဖြင့္ၿပီး လိုက္ဆိုထားတာကို လက္ကိုင္ဖံုးနဲ႔ အသံဖမ္းထားတာပါ...

Saturday, November 17, 2012

ဘယ္သူ႔အတြက္ ထိုးတာလဲ...ေခါင္းေလာင္းထိုးသံရယ္...

အစတုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းကို (က်ေနာ္) နည္းနည္းေတာ့ သံေယာဇဥ္ ျဖတ္ထားတာေပါ့ေလ... ေက်ာင္းအျပစ္ မဟုတ္ပါဘူး..တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္အျပစ္နဲ႔ ကိုယ္ပါပဲ... (ခင္ေမာင္တိုး)

သမုဒယေက်ာင္းအေပၚ ထားခဲ့တဲ့ အက်ိတ္အခဲေတြကို ေခ်ဖ်က္လိုက္ပါၿပီ... (အကိုႀကီး)
ျငိမ္းခ်မ္း လြတ္လပ္စြာ သံသရာခရီး ဆက္ႏိုင္ပါေစ လို႔ ယံုၾကည္ဆုေတာင္းလိုက္ပါတယ္ ...
မဇၩိမလိႈင္းကို စီး၍ နိဗၺာန္ေသာင္ကမ္းသို႔ ဆိုက္ကပ္ႏိုင္ပါေစ...

Sunday, November 11, 2012

ေႏွာင္တြယ္ျခင္း

ခံုတန္းရွည္တခု…လူတေယာက္..ထိုင္ေနတယ္ 
ငွက္ေတာင္ေမႊးေလးတခု…ေလထဲမွာ တလြင့္လြင့္နဲ႔… 
ဟိုလူ႔ပါးအနား ျဖတ္ပ်ံသြားတဲ့ အခိုက္အတန္႔ေလးတခု… အမွန္တကယ္ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ 

ခံုတန္းရွည္ေပၚကလူ…စကားေတြ ေျပာေနတယ္…။

ငွက္ေတာင္ေမႊးေလးကေတာ့ ရံဖန္ရံခါ ျမက္ခင္းစိမ္းေပၚ ခဏတျဖဳတ္နားခိုရင္း…
တခါတရံ တသြင္သြင္စီးဆင္းေနတဲ့ စမ္းေခ်ာင္းငယ္ေလးထဲ တပိုင္းတစေပၚေနတဲ့ ေက်ာက္တံုးေလးရဲ႕ စြတ္စိုမႈမွာ ျငိစြန္းရင္း…
တခါတေလလည္း သစ္တပင္ရဲ႕ ဟိုးျမင့္ျမင့္ ကိုင္းဖ်ားကိုင္းနားေတြမွာ ယီးေလးခိုရင္း… 


ဘယ္လိုအေျခအေနပဲ ျဖစ္ေနပါေစ.. ရွင့္စကားေတြကို နားေထာင္ေနတာ… ဟိုးးးရွင့္အပါးက ျဖတ္သြားၿပီးကတည္းကပါပဲ…တဲ့။ ။

(Forest Gump ကို အလြန္ ႏွစ္သက္ေသာ ကိုဧရာအတြက္ ၄၅ႏွစ္တာ အိုျခင္းအမွတ္တရ…)
*****
Behind the scene ေႏွာင္တြယ္ျခင္း

မသီတာ။ ။ဒီေန႔ က်မ ပို႔စ္တပုဒ္ေရးတယ္
ကိုဧရာ။ ။ဟုတ္လား…ဘာေရးတာလဲ
မသီတာ။ ။ရွင့္ေမြးေန႔ နီးျပီေလ
ကိုဧရာ။ ။အဲ့ဒါဆိုလည္း ကို အိုျပီဆိုတဲ့အေၾကာင္း ထည့္ေရးစမ္းပါ

ဒီက ထံုးစံအတိုင္း ရိုမန္းတစ္တစ္ေလး စိတ္ကူးေရးထားတဲ့ဟာ သူက အိုတဲ့အေၾကာင္းတဲ့... ပိတ္သတ္ႀကီးေရ… ဒါနဲ႔ပဲ Credit မွာ အို တလံုး ထည့္ေပးလိုက္တယ္
ဒီက စကားနားေထာင္တဲ့ ငွက္ေတာင္ေမႊးေလးေလ…:D

Sunday, October 28, 2012

သင်္ကဿနဂိုရ်

မြတ်စွာဘုရားသည် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်တွင် ဝါတွင်း သုံးလပတ်လုံး အဘိဓမ္မာတရား ဟောကြားတော်မူ၍ သီတင်းကျွတ် လပြည့် ပဝါရဏာနေ့သို့ ရောက်သော် သိကြားမင်း ဖန်ဆင်းသည့် ရွှေ၊ ပတ္တမြား၊ ငွေတို့ဖြင့် ပြီးသော စောင်းတန်းသုံးသွယ် အနက် အလယ် ပတ္တမြား စောင်းတန်းဖြင့် နတ်ဗြဟ္မာတို့ ခြံရံကာ သင်္ကဿနဂိုရ်ပြည် တံခါးဝသို့ ဆင်းသက်ခဲ့ကြောင်းကို ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ ဒေဝေါရောဟဏဝတ္ထုတွင် အကျယ်တဝင့် ရေးသား ဖော်ပြထားသည်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဦးစွာပထမ အရှင်သာရိပုတ္တ၊ ထို့နောက် အရှင်မ ဥပ္ပလဝဏ္ဏထေရီ တို့က ခရီးဦး ကြိုဆိုကြပြီးနောက် အခြားပရိသတ်အပေါင်းတို့က ဖူးမြှော် ကြိုဆိုကြကြောင်း သုတ္တနိပါတ် အဋ္ဌကထာ (အဋ္ဌကဝဂ် သာရိပုတ္တသုတ်အဖွင့်) တွင် ဖော်ပြထား၏။

ဗုဒ္ဓဝင်အဋ္ဌကထာ စသည်တို့၌
(၁) ဘုရားပွင့်တော်မူရာ ဗောဓိပလ္လင်၊
(၂) ဓမ္မစကြာတရားဦး ဟောတော်မူရာ ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၊
(၃) နတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်စဉ် ခြေဦးချတော်မူရာ သင်္ကဿမြို့တံခါး၊
(၄) ဇေတဝန်ကျောင်း ဂန္ဓကုဋိရှိ ကုတင် ခြေထောက် လေးချောင်းချရာ၊ ဤလေးနေရာတို့သည် ဘုရားရှင်တိုင်း မစွန့်သော အဝိဇဟိတဋ္ဌာန လေးနေရာ အဖြစ် အထူး ဖော်ပြထားသည်။ မဇ္ဈိမနိကာယ် ပါသရာသိသုတ်အဖွင့် အဋ္ဌကထာ၌ ဤနေရာလေးပါးအား အစလစေတိယ ဋ္ဌာန (မရွှေ့ပြောင်းသော အထိမ်းအမှတ် နေရာ) လေးပါးဟု ဖော်ပြထားသည်။

အရေးပါသည့် ဗုဒ္ဓဝင်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည့် အားလျှော်စွာ သင်္ကဿသို့ အသောကမင်းကြီး (204 BCE ဝန်းကျင်) ၊ တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာရှန် (Faxian ဖာဟီယန်ဟု အသိများ 404 CE ဝန်းကျင်)၊ ရွှန်ကျန် (Xuanzang 636 CE ဝန်းကျင်) တို့ လာရောက် ဖူးမြော်ခဲ့ကြ ဖူးသည်။ နောင်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ဗုဒ္ဓသာသနာ တိမ်ကော သွားသောအခါ၊ သင်္ကဿသည်လည်း အခြား ဗုဒ္ဓဝင်နေရာများ နည်းတူ မေ့လျော့ ပျောက်ကွယ် နေခဲ့၏။ ၁၈၄၂-ခုနှစ်သို့ရောက်မှ ဗြိတိသျှလူမျိုး ကျောက်စာဝန် Alexander Cunningham က တရုတ် ဘုရားဖူး ရဟန်းတော်များ၏ မှတ်တမ်းများအား အမှီပြုကာ သင်္ကဿမြို့ဟောင်းနေရာအား ပြန်လည် ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်။
Relief showing the Descent of the Buddha, grey schist, 3rd century AD, Gandhara. © Victoria and Albert Museum, London

သင်္ကဿမြို့တည်နေရာ


တရုတ် ရဟန်းတော် ဖာရှန်၏ မှတ်တမ်းအရ သင်္ကဿမြို့ (Seng-Kia-She) သည် မထုရာမြို့မှ အရှေ့ဖက် ၁၈-ယူဇနာ အကွာတွင်ရှိ၍၊ သင်္ကဿမှ အရှေ့တောင်ဖက် ၇-ယူဇနာတွင် ကဏ္ဏကုဇ္ဇမြို့ (ယနေ့ခေတ် Kannauj) ရှိသည်။ တရုတ် ရဟန်းတော် ရွှန်ကျန်က သင်္ကဿမြို့အမည်ကို ကပိထ (Kie-Pi-Tha) ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓစာပေများအရ သင်္ကဿမြို့သည် သာဝတ္ထိမှ ယူဇနာ-၃၀ ကွာဝေးပြီး (ဓမ္မပဒ အဋ္ဌကထာ ဒေဝရောဟဏဝတ္ထု)၊ သောရေယျမြို့ (ယနေ့ Soron) နှင့် ကဏ္ဏကုဇ္ဇမြို့အကြား ခရီးလမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည် (ဝိနည်းပါရာဇိကဏ်-၂၃ ။ဝိနည်းစူဠဝါ-၄၅၁)။ Alexander Cunningham က သင်္ကဿမြို့သည် ယနေ့ခေတ် Farukkhabad မြို့၏ အနောက်ဖက် ၃၇-ကီလိုမီတာ အကွာရှိ သံကိသ-ဝသန္တပုရ (Sankisa-Basantpur) အမည်ရှိသော ရွာလေး (27.338°N  79.271°E) ဖြစ်ကြောင်း သတ်မှတ်ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ထိုရွာလေးသည် ကာလီမြစ်၏ နံဘေးတွင် တည်ရှိ၍ Agra မှ ၁၆၀ ကီလိုမီတာ၊ Kannuj မှ ၈၀-ကီလိုမီတာ၊ Lucknow မှ ၁၈၀-ကီလိုမီတာ ကွာဝေးသည်။




ထင်ရှားသည့် နေရာဌာနများ


တရုတ် ဘုရားဖူး ရဟန်းတော်များ၏ မှတ်တမ်းအရ သင်္ကဿမြို့ရှိ ထင်ရှားခဲ့သော နေရာဌာနများမှာ -
(၁) စောင်းတန်း လှေကားရင်းတွင် တည်ထားသော စေတီ နှင့် အသောကမင်း ကျောက်စာတိုင်
(၂) ဘုရားလေးဆူတို့ သီတင်းသုံး နေထိုင် စင်္ကြံလျှောက်ရာ အရပ်တွင် တည်ထားသော စေတီ
(၃) မြတ်စွာဘုရား ရေသပ္ပါယ်ရာ နေရာ ရေချိုးအိမ်
(၄) သိကြားမင်းနှင့် ဗြဟ္မာမင်းတို့ မြေပြင်သို့လိုက်ပါ ဆင်းသက်ခဲ့သော နေရာတွင် တည်ထားသော စေတီငယ် နှစ်ဆူ
(၅) နတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်လာသော မြတ်စွာဘုရားအား အရှင်မ ဥပ္ပလဝဏ္ဏထေရီ ခရီးဦးကြိုပြုခဲ့သော နေရာ၌ တည်ထားသော စေတီ
(၆) မြတ်စွာဘုရား ဆံတော် ခြေသည်း လက်သည်းတော်တို့ကို ပယ်ဖြတ်သည့်နေရာ၌ တည်ထားသည့် စေတီ
(၇) နဂါးနတ်ကွန်းနှင့် နဂါးအိုင် တို့ဖြစ်သည်။
စောင်းတန်း လှေကားရင်းတွင် တည်ထားကိုးကွယ်သော အစလစေတီအား တရုတ်ရဟန်းတော်များက ဤသို့ မှတ်တမ်း တင်ခဲ့ကြသည်။

“… မြတ်စွာဘုရား မြေပြင်သို့ရောက်သည်နှင့် စောင်းတန်း သုံးသွယ်တို့သည် မြေသို့ ငုတ်လျှိုး၍ ကွယ်ရာ၊ လှေကား ခုနှစ်ထစ်သာ မြေပြင်တွင် ပေါ်လေသည်။ နောင်သော် အသောကမင်းသည် စောင်းတန်း၏ အခြေတည်ရာကို သိလိုသဖြင့် တူးဖော်စေရာ ရေအဝါ ထွက်သည့်တိုင် (ငရဲပြည်စပ်ကို ဆိုလို) ရောက်သော်လည်း စောင်းတန်း၏ အခြေကို မတွေ့ရပေ။ အသောကမင်းသည် အလွန်ပင် အံ့သြ ကြည်ညိုတော်မူသဖြင့် လှေကားခုနှစ်ထစ်ပေါ်တွင် ကျောင်းဆောက်လုပ်ကာ၊ အလယ်စောင်းတန်းထိပ်၌ ဉာဏ်တော် ၁၆-ပေရှိသော ရုပ်ပွားဆင်းတုတော်ကို တည်ထား ကိုးကွယ်၏။ ကျောင်းတော်၏ အနောက်ဖက်တွင်လည်း အတောင် ၃၀-ခန့်မြင့်၍ ထိပ်တွင် ခြင်္သေ့ရုပ်ပါရှိသော ကျောက်စာတိုင်ကို ထူထားလေသည်။ ကျောက်စာတိုင်၏ လေးမျက်နှာတွင် ဖန်သားသဖွယ် ကြည်လင်လှသော ရုပ်ပွားဆင်းတုတော် လေးဆူကို တည်ထား၏။” (Faxian – Records of Buddhistic Kingdom)
Amaravati ရှိ ထုံးကျောက်ပြားတွင် ထွင်းထုထားသော အစလစေတီ ပုံစံတူ © British Museum

“ထိုစောင်းတန်း လှေကား သုံးသွယ်သည် ရှေးရာစုနှစ်များစွာက မူလအတိုင်းရှိခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါတွင် မြေသို့ ငုတ်လျိုးပျောက်ကွယ်သွားပြီ ဖြစ်သည်။ ထိုအခါတွင် အနီးအပါးရှိ တိုင်းနိုင်ငံတို့မှ မင်းသားတို့သည် ဝမ်းနည်းတသဖြစ်ကြ၍ ထိုနေရာတွင် အုတ်ကျောက်တို့ဖြင့် ရတနာများစီချယ်ကာ အလားသဏ္ဍာန်တူ စောင်းတန်းသုံးသွယ်ကို ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြသည်။ အမြင့်ပေ ၇၀-ရှိ၏။ စောင်းတန်းထိပ်တွင် ကျောင်းဆောင် တစ်ဆောင် ဆောက်လုပ်ကာ၊ ဘေးတဖက်တချက်တွင် သိကြားမင်း၊ ဗြဟ္မာမင်းတို့ ခြံရံထားသည့်ဟန် ရုပ်ပွားဆင်းတုတော်အား ကျောက်ဖြင့် ထုလုပ်ကိုးကွယ် ခဲ့ကြသည်။”

“ကျောင်းတိုက်၏ အပြင်ဖက် အနီးအနားတွင် ပေ ၇၀-မြင့်သော ကျောက်တိုင်တစ်ခုကို အသောကမင်းက တည်ထားခဲ့သည်။ ကျောက်တိုင်မှာ ခရမ်းရောင်ရှိ၍ စိုစွတ်လျှင် အရောင်တောက်ပ၍နေသည်။ ကျောက်တိုင်၏ ထိပ်ဖျားတွင် စောင်းတန်းလှေကားဖက်သို့ မျက်နှာမူ၍ ထိုင်နေသော ခြင်္သေ့ရုပ် ထုလုပ်ထားသည်။ ကျောက်စာတိုင် ပတ်လည် လေးဖက်လေးတန်တွင် အလွန်အံ့ချီးဖွယ်ကောင်းသော ရုပ်ပုံများထုလုပ်ထား၍ ဖူးမြင်သူတို့၏ ကောင်းဆိုး စရိုက်အလိုက် ထိုရုပ်ပုံများ ပေါ်လေသည်။” (Xuanzang – Records of Western Countries)

ဒဏ္ဍရီဆန်ဆန် အသေးစိတ် အချက်အလက် အချို့ကွဲလွဲနေသော်လည်း ထိုဘုရားဖူးရဟန်းတော်များ ရောက်ခဲ့စဉ်က အစလစေတီနှင့် ခြင်္သေ့ရုပ်ပါသော အသောက ကျောက်စာတိုင်ရှိကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာရှန် ရောက်ရှိခဲ့ချိန်တွင် ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသံဃာ တစ်ထောင်ခန့်ရှိကြောင်း အချို့မှာ မဟာယာနဖြစ်ပြီး၊ အချို့မှာ ဟိနယာနဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ရဟန်းတော် ရွှန်ကျန်၏ မှတ်တမ်းအရ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း လေးကျောင်းရှိ၍ သံဃာအပါး တစ်ထောင်ခန့် ရှိ၍၊ ဟိနာယာန ဂိုဏ်းခွဲဖြစ်သော သမ္မိတိယဂိုဏ်းဝင် ရဟန်းတော်များ ဖြစ်ကြောင်း၊ နတ်ကွန်း ဆယ်ခုရှိပြီး မဟေသွရ (သီဝနတ်) ကို ကိုးကွယ်ပူဇော်သူများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

တရုတ် ရဟန်းတော် နှစ်ပါးလုံးက သင်္ကဿမှ နဂါးအိုင်နှင့် နတ်ကွန်း အကြောင်းကို ဖော်ပြထား၏။ ရဟန်းတော် ရွှန်ကျန်က အစလစေတီ၏ အရှေ့တောင်ဖက် အရပ်တွင် နဂါးအိုင် ရှိကြောင်းသာမာန်မျှ ဖော်ပြခဲ့၍ ရဟန်းတော် ဖာရှန်က ထိုနဂါးသည် မိုးလေဝသ မှန်ကန်၍ စိုက်ပျိုးရေး ကောင်းမွန်စေရန် စောင့်ရှောက် ပေးနေသောကြောင့် သာသနာ့ဒါယကာ နဂါးမင်းအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် ရဟန်းတော်တို့ကပင် နဂါးနတ်ကွန်းကို ဆောက်လုပ်ပေးထား၏။ မိုးလရာသီကုန်သော် ထိုနဂါးသည် မြွေအသွင်သို့ ပြောင်းသွားလေ့ရှိ၍ ရဟန်းတော်တို့က ကြေးဖလားတွင် ထည့်ကာ လှည့်လည် အပူဇော်ခံလေ့ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ရှေးဟောင်းသုသန ရှာဖွေ တူးဖော်မှု


ဗြိတိသျှလူမျိုး ကျောက်စာဝန် Alexander Cunningham သည် သင်္ကဿမြို့ဟောင်း နေရာအား ၁၈၄၂-ခုနှစ်ကတည်း သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၈၆၂-ခု နှစ်ကုန်ပိုင်း ရောက်မှ တူးဖော် လေ့လာနိုင်ခဲ့သည်။ သင်္ကဿမြို့ဟောင်းအဖြစ် အတည်ပြုခဲ့သော သံကိသရွာသည် အနီးဝန်းကျင်ရှိ လယ်ကွင်း မြေပြင်အထက် ၄၁-ပေခန့်မြင့်သော တောင်ကုန်းမြင့်လေးပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ဒေသခံတို့က ထိုကုန်းမြင့်လေးအား Kilah (ခံတပ်) ဟုခေါ်သည်။ အရှေ့အနောက် အလျား ပေ-၁၅၀၀ ရှိ၍ အနံမှ ပေ-၁၀၀၀ ကျယ်သည်။ မြောက်ဖက်နှင့် အနောက်ဖက်တွင် ကုန်းသည် မတ်စောက်၍ အခြားဖက်တွင် ပြေ၏။
(from Reports – Indian Archeological Survey, Alexander Cunningham)

ဤ ခံတပ်ဟောင်း၏ အလယ်မှ တောင်ဖက်တည့်တည့် ပေ ၁၆၀၀ အကွာတွင် အုတ်ပုံတစ်ခုရှိ၍ ထိုအုတ်ပုံ၏ အထက်တွင် ဗာသရီ နတ်သမီး (Basari Devi) အတွက် ဆောက်လုပ်ထားသော ခေတ်သစ်လက်ရာ နတ်ကွန်းတစ်ခု ရှိသည်။ နတ်ကွန်းမှ မြောက်ဖက် ပေ ၄၀၀ တွင် ဆင်ရုပ် ထုထားသော ရှေးကျောက်စာတိုင်၏ ထိပ်ပိုင်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိရသည်။ ထို့အပြင် ကျောက်စာတိုင်၏ အရင်းကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ရသေးပေ။ တရုတ်ဘုရားဖူး ရဟန်းတော်များ၏ မှတ်တမ်းအရ အသောက ကျောက်စာတိုင်၏ ထိပ်ပိုင်းသည် ခြင်္သေ့ရုပ် ဖြစ်ရမည် ဖြစ်သော်လည်း ယခုတွေ့ရှိရသော ကျောက်စာတိုင်ထိပ်မှာ ဆင်ရုပ် ဖြစ်နေ၏။ ကျောက်စာတိုင်ထိပ်မှ ဆင်ရုပ်တွင် နှာမောင်းနှင့် အမြီးတို့ မရှိတော့သဖြင့် အကယ်၍ အတောင် ၃၀-အမြင့်တွင် ရှိသော ဆင်ရုပ်အား အောက်မှ မော့ကြည့်လျှင် ခြင်္သေ့ရုပ်အဖြစ် အမှတ် မှားကောင်း မှားနိုင်သည်ဟုသာ Cunningham က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ (မှတ်ချက်။ ဆရာ မောင်အံ့ (မဟာဝိဇ္ဇာဘုံဘေ) ၏ “မြတ်ဘုရားပွင့်တော်မူရာ ဗုဒ္ဓဂယာ” စာအုပ်တွင် နွားရုပ်အဖြစ် မှားယွင်း ဖော်ပြထားသည်)။
Capital of Asoka Pillar from Reports – Indian Archeological Survey, Alexander Cunningham
ဗာသရီနတ်ကွန်း၏ တောင်ဖက် ပေ ၂၀၀ တွင် စေတီပျက် တခုရှိသည်။ နတ်ကွန်းမှ အရှေ့ဖက် ပေ ၆၀၀ အကွာတွင် အလျား ပေ-၆၀၀ အနံ ပေ-၅၀၀ ရှိ ကုန်းမြင့် တခုရှိသည်။ ဒေသခံတို့က Navi-ka-kot ခေါ်သည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းပျက် တစ်ခု ဖြစ်နိုင်လေသည်။ ထိုမှ အရှေ့မြောက်နှင့် အရှေ့တောင်ဖက်တို့တို့တွင် စေတီပျက် ဖြစ်ဟန်တူသော အဝန်းအဝိုင်းပုံ ကုန်းမို့များ ရှိသည်။ အပြင်မြို့ရိုးဟောင်းသည် ၃-မိုင်ခွဲခန့် ကျယ်၏။ မြို့ရိုးဟောင်းသည် အရှေ့ဖက်၊ အရှေ့တောင်နှင့် အရှေ့မြောက် သုံးနေရာတွင် ပွင့်ပေါက်နေ၍ ဒေသခံတို့က မြို့တံခါးဟု ဆိုကြသည်။ အရှေ့တောင်ဖက် အပေါက်တွင် တံခါးပေါက်ရွာဟု အဓိပ္ပါယ်ရသော Paori-Kheria အမည်ရှိသည့် ရွာတရွာ ရှိသည်။ ဟိန္ဒူဘာသာစကားဖြင့် Paur ဟု ရေးပါက တံခါးပေါက်ဟု အဓိပ္ပါယ် ရမည်ဖြစ်သော်လည်း Paor ဟု ရေးထားသဖြင့် “လှေကားထစ်” ဟုလည်း အဓိပ္ပါယ် ရနိုင်လေသည်။

ထို့ကြောင့် ယနေ့ ဆင်ရုပ် ကျောက်စာတိုင် တည်ရာနေရာသည် တရုတ်ရဟန်းတော်များ၏ မှတ်တမ်းတွင်ပါသော အသောက ကျောက်စာတိုင်၏ မူလနေရာဖြစ်ပါက ဗာသရီနတ်ကွန်းတည်ရာ ကုန်းမြင့်သည် အစလစေတီတည်ရာ ဖြစ်မည်ဖြစ်၍၊ ကျောက်စာတိုင် အကျိုး ထိပ်ပိုင်းအား အခြားတနေရာမှ ပြောင်းရွှေ့ထားခြင်း ဖြစ်ပါက Paori-Kheria ရွာနေရာသည် အစလစေတီတည်ရာ ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ အများစုမှာ ဗာသရီနတ်ကွန်းနေရာအား အစလစေတီတည်ရာ အဖြစ်လည်းကောင်း၊ Navi-ka-kot မှ အရှေ့ဖက် အုတ်ပုံကုန်းမြေ သုံးခုသည် အခြား စေတီသုံးဆူတို့၏ နေရာအဖြစ်လည်းကောင်း လက်ခံယုံကြည် ထားကြလေသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် အခိုင်အမာ သတ်မှတ်နိုင်သော နေရာမှာ နဂါးအိုင်သာ ဖြစ်၍ (တရုတ်ရဟန်းတော် ရွှန်ကျန် ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း) ကျောင်းတော်ရာ အုတ်ပုံများ၏ အရှေ့တောင်ဖက် အရပ်၌ ရှိကြောင်း Cunningham ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဒေသခံတို့က ထိုနဂါးအား ကာရေဝါနတ်နဂါး (Kārewar Nāg Devatā) ဟုခေါ်၍ နဂါးအိုင်အား Kāndaiya Tāl ဟုခေါ်သည်။ ယနေ့ထက်တိုင် နှစ်စဉ် ကဆုန်လပြည့်နေ့ (ဝိသာခနေ့) နှင့် မိုးခေါ်လိုသည့်အခါတိုင်း နဂါးနတ်ကွန်းတွင် နွားနို့ရည်များ သွန်းလောင်း၍ ပူဇော်ပသကြသည်။ ထို နဂါးပူဇော်ပွဲသည် ဟိန္ဒူဘာသာမှ နာဂပဉ္စမီ (Nāg Panchamī)နှင့် မသက်ဆိုင်ဘဲ၊ သင်္ကဿ ဒေသခံတို့၏ သီးခြား ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှု ဖြစ်လေသည်။

သင်္ကဿနဂိုရ်နှင့် ဘာသာရေးပဋိပက္ခ


တခါက ဘာသာခြား တတ္ထိယဂိုဏ်းဆရာတို့နှင့် ရဟန်းတော်တို့ နေရာပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် အငြင်းပွားမှုဖြစ်ရာ၊ ရဟန်းတော်တို့သည် အမှုရှုံး၏။ ထိုအခါတွင် ရဟန်းတော်က “ဤနေရာသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်တို့၏ နေရာအမှန်ဖြစ်ပါက အံ့ဖွယ်ရာ တန်ခိုး ပြပါစေသား” ဟု သစ္စာဆိုကြသော်၊ ကျောက်စာတိုင်ထိပ်မှ ခြင်္သေ့ရုပ်သည် ကျယ်လောင်စွာ ဟိန်းဟောက် သက်သေထူသဖြင့် တတ္ထိဂိုဏ်းဆရာတို့ ကြောက်လန့်ကာ ထွက်ပြေးကြဖူး၏။” (Faxian – Records of Buddhistic Kingdoms)

သင်္ကဿတွင် နေရာပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် စပ်လျှင်း၍ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခ ဖြစ်လေ့ရှိခဲ့ကြောင်းကို တရုတ် ရဟန်းတော် ဖာရှန်က ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန် မှတ်တမ်း တင်ထား၏။ ယနေ့တိုင်လည်း ဗုဒ္ဓသာသနိက မြေများပေါ်တွင် နတ်ကွန်းများ တည်ရှိနေသဖြင့် မကြာခဏ ဘာသာရေးပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ နှစ်စဉ် ပဝါရဏာနေ့တိုင်းတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့က ဓမ္မယတြာ ခေါ် စီတန်းလှည့်လည် ပူဇော်ပွဲကျင်းပလေ့ရှိရာ ၂၀၀၁ - ခုနှစ်က အဓိကရုဏ်းဖြစ် ပွားခဲ့သည်။ ထိုမှစတင်၍ ပဝါရဏာနေ့ စီတန်းလှည့်လည်ပွဲကို ကျင်းပခွင့် မပြုတော့ကြောင်း သိရသည်။
စာညွှန်း 
The Ancient Geography of India, Alexander Cunningham
Reports – Indian Archeological Survey, Alexander Cunningham
A Record of Buddhistic Kingdoms, Chapter XVII, Fa-Hsien (Faxian)
Si-Yu-Ki: Buddhist Records of the Western World by Huien Tsiang, trans. Samuel Beal
Where the Buddha Walked: A Companion to the Buddhist Places of India, Rana P.B. Singh 
Buddhist Pilgrimage (New Edition 2009), Chan Khoon San
 မြတ်ဘုရားပွင့်တော်မူရာ ဗုဒ္ဓဂယာ - မောင်အံ့ (မဟာဝိဇ္ဇာ ဘုံဘေ) 
ဖာဟီယန် ခရီးစဉ် - အရှင်ဝိလာသ 
http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2001-11-02/india/27238409_1_clashes-three-policemen-buddhists.