၀ိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာ၊ ကထာ၀တၳဳ အႏုဋီကာတို႔ကို ေရးသားျပဳစုသည့္ အရွင္ဓမၼပါလ မေထရ္သည္ လုိအပ္သည့္ အခါတိုင္းတြင္ ထိုေခတ္အခါက ထင္ရွားသည့္ အိႏၵိယဒႆနက်မ္းလာ ေ၀ါဟာရမ်ားကို ထည့္သြင္း ေရးသားေလ့ရွိသည္။ ထုိထို ဒႆနမ်ားႏွင့္ စိမ္းေနသူတို႔အတြက္ ၀ိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာႏွင့္ ကထာ၀တၳဳ အႏုဋီကာက်မ္းတို႔ကို ေလ့လာေသာအခါတြင္ အနက္အဓိပၸါယ္ကို မွန္ကန္စြာ နားလည္ရန္ ခက္ခဲသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ “ကထာ၀တၳဳ အနက္ခု၊ အႏုခက္” ဟု ဆရာ အစဥ္အဆက္ ေျပာေလ့ရွိၾကသည္။
ကထာ၀တၳဳက်မ္းသည္ ေထရ၀ါဒီ ဆရာႏွင့္ (သဗၺတၳိက, မဟာသံဃိကစသည့္) ဂိုဏ္းတပါးအယူရွိေသာ ဆရာတို႔ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးၾကသည့္ ပံုစံျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ၊ ပရမတၳတရားစသည့္ ေလးနက္ၿပီး အဓိပၸါယ္ေကာက္ လြဲမွားႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းရာမ်ားကို ေဆြးေႏြးထားျခင္း ျဖစ္႐ံုသာမက၊ ထိုေခတ္က အသံုးျပဳသည့္ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးသည့္ နည္းလမ္းမ်ား (debate techniques)၊ ယုတၱိေဗဒ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳကာ ေဆြးေႏြးၾကျခင္း ျဖစ္၍ ပံုသဏၭာန္ပိုင္းအရလည္း နားလည္ရန္ ခက္ခဲသည္။ ထိုသို႔ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးသည့္ ပံုသဏၭာန္ပိုင္းကို ဖြင့္ဆိုေသာအခါတြင္ အႏုဋီကာဆရာ အရွင္ဓမၼပါလသည္ (ခရစ္ႏွစ္ ၂-ရာစုခန္႔က ေဂါတမ ရေသ့ စီရင္သည့္) ႏ်ာယသုတၱ (Nyāya Sūtras) မွလာေသာ ၀စနာ၀ယ၀ယ (fivefold syllogism) ႏွင့္ နိဂၢဟဌာန (points of defeat) ၂၂-ပါးကို ယူ၍ ျပထားသည္။ ႏ်ာယသုတ္ႏွင့္ အဖြင့္က်မ္းမ်ားကို ေလ့လာ မထားပါက အႏုဋီကာ အဖြင့္မ်ား၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို မွန္ကန္စြာ နားလည္ရန္ မလြယ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ က်မ္းစာတေစာင္ ေရးသားျပဳစုရန္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားက ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵအား ပန္ၾကား မိန္႔မွာခဲ့သည္။ ထိုပန္ၾကားခ်က္အရ အဘယရာမ ေ႐ႊဂူတိုက္ ဒုတိယနာယက ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵက “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” က်မ္းကို ေရးသား ျပဳစုေတာ္မူခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵသည္ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” က်မ္းကို ေရးသား စီရင္ေသာအခါတြင္ မူရင္းႏ်ာယသုတ္အျပင္ ယင္း၏ အဖြင့္ျဖစ္ေသာ ႏ်ာယဘာႆ၊ ႏ်ာယ၀ုတၱိ၊ ႏ်ာယမၪၨရီ၊ တကၠဘာႆစသည့္ က်မ္းမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ မဟာယာနက်မ္းျပဳ အရွင္ဓမၼကိတၱိ၏ ႏ်ာယဗိႏၶဳက်မ္းကို လည္းေကာင္း ကိုးကားထားသည္။ အေနာက္တိုင္း ယုတၱိေဗဒက်မ္းမ်ားကိုလည္း အလွ်ဥ္းသင့္သလို ကိုးကားထားသည္။ ထို႔အျပင္ ၀ိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာ၊ ကထာ၀တၳဳ အႏုဋီကာ က်မ္းလာစကားတို႔ကို တိုက္ဆိုင္ကာ ရွင္းလင္းျပထားပါသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၆-ရာစု ၇-ရာစုက ေပၚထြန္းခဲ့သည့္ မဟာယာနက်မ္းျပဳဆရာ ဒိနာဂႏွင့္ ဓမၼကိတၱိတို႔၏ က်မ္းမ်ားအား Kant, Hegel, J.S. Mill တို႔၏ အယူအဆမ်ားျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ကာ “Buddhist Logic” ဟု Stcherbatsky က က်မ္းတစ္ေစာင္ ေရးဖူးပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” သည္လည္း ေထရ၀ါဒ စာေပကြက္လပ္ တစ္ေနရာကို ျဖည့္ေပးသည့္ Buddhist Logic က်မ္းတဆူဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
မိမိသည္ ဆရာေတာ္၏ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” မူရင္း ပံုႏွိပ္စာအုပ္ကို မေတြ႔ဖူးပါ။ အင္တာနက္မွ Download လုပ္ထားေသာ e-book ကို သိမ္းထားရာ ယခုမွ ျပန္လည္ ဖတ္မိပါသည္။ ထို ebook တြင္ end-notes မ်ားက အၫႊန္းသေကၤတ ေပ်ာက္ေနသျဖင့္ မည္သည့္ စာပိုဒ္အတြက္ မွတ္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း အလြယ္တကူ မသိႏိုင္ေတာ့ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ စာျပန္စီ၍ မိမိ ဉာဏ္မီသေလာက္ ေအာက္ေခ်မွတ္စုမ်ားကို ျပန္ထည့္ထားကာ e-book အျဖစ္ျပန္၍ စီစဥ္ထားပါသည္။ ရွာမရေတာ့သည့္ ေအာက္ေခ်မွတ္စု အခ်ိဳ႕ကို ခ်န္ထားခဲ့ရၿပီး၊ သင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည့္ မွတ္ခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ထပ္မံျဖည့္စြက္ ထည့္သြင္းထားပါသည္။
ကထာ၀တၳဳက်မ္းသည္ ေထရ၀ါဒီ ဆရာႏွင့္ (သဗၺတၳိက, မဟာသံဃိကစသည့္) ဂိုဏ္းတပါးအယူရွိေသာ ဆရာတို႔ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးၾကသည့္ ပံုစံျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ၊ ပရမတၳတရားစသည့္ ေလးနက္ၿပီး အဓိပၸါယ္ေကာက္ လြဲမွားႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းရာမ်ားကို ေဆြးေႏြးထားျခင္း ျဖစ္႐ံုသာမက၊ ထိုေခတ္က အသံုးျပဳသည့္ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးသည့္ နည္းလမ္းမ်ား (debate techniques)၊ ယုတၱိေဗဒ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳကာ ေဆြးေႏြးၾကျခင္း ျဖစ္၍ ပံုသဏၭာန္ပိုင္းအရလည္း နားလည္ရန္ ခက္ခဲသည္။ ထိုသို႔ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးသည့္ ပံုသဏၭာန္ပိုင္းကို ဖြင့္ဆိုေသာအခါတြင္ အႏုဋီကာဆရာ အရွင္ဓမၼပါလသည္ (ခရစ္ႏွစ္ ၂-ရာစုခန္႔က ေဂါတမ ရေသ့ စီရင္သည့္) ႏ်ာယသုတၱ (Nyāya Sūtras) မွလာေသာ ၀စနာ၀ယ၀ယ (fivefold syllogism) ႏွင့္ နိဂၢဟဌာန (points of defeat) ၂၂-ပါးကို ယူ၍ ျပထားသည္။ ႏ်ာယသုတ္ႏွင့္ အဖြင့္က်မ္းမ်ားကို ေလ့လာ မထားပါက အႏုဋီကာ အဖြင့္မ်ား၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို မွန္ကန္စြာ နားလည္ရန္ မလြယ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ က်မ္းစာတေစာင္ ေရးသားျပဳစုရန္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားက ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵအား ပန္ၾကား မိန္႔မွာခဲ့သည္။ ထိုပန္ၾကားခ်က္အရ အဘယရာမ ေ႐ႊဂူတိုက္ ဒုတိယနာယက ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵက “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” က်မ္းကို ေရးသား ျပဳစုေတာ္မူခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵသည္ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” က်မ္းကို ေရးသား စီရင္ေသာအခါတြင္ မူရင္းႏ်ာယသုတ္အျပင္ ယင္း၏ အဖြင့္ျဖစ္ေသာ ႏ်ာယဘာႆ၊ ႏ်ာယ၀ုတၱိ၊ ႏ်ာယမၪၨရီ၊ တကၠဘာႆစသည့္ က်မ္းမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ မဟာယာနက်မ္းျပဳ အရွင္ဓမၼကိတၱိ၏ ႏ်ာယဗိႏၶဳက်မ္းကို လည္းေကာင္း ကိုးကားထားသည္။ အေနာက္တိုင္း ယုတၱိေဗဒက်မ္းမ်ားကိုလည္း အလွ်ဥ္းသင့္သလို ကိုးကားထားသည္။ ထို႔အျပင္ ၀ိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာ၊ ကထာ၀တၳဳ အႏုဋီကာ က်မ္းလာစကားတို႔ကို တိုက္ဆိုင္ကာ ရွင္းလင္းျပထားပါသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၆-ရာစု ၇-ရာစုက ေပၚထြန္းခဲ့သည့္ မဟာယာနက်မ္းျပဳဆရာ ဒိနာဂႏွင့္ ဓမၼကိတၱိတို႔၏ က်မ္းမ်ားအား Kant, Hegel, J.S. Mill တို႔၏ အယူအဆမ်ားျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ကာ “Buddhist Logic” ဟု Stcherbatsky က က်မ္းတစ္ေစာင္ ေရးဖူးပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” သည္လည္း ေထရ၀ါဒ စာေပကြက္လပ္ တစ္ေနရာကို ျဖည့္ေပးသည့္ Buddhist Logic က်မ္းတဆူဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
 |
| [ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵ၏ ၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ e-book] |
မိမိသည္ ဆရာေတာ္၏ “၀ါက်ာ၀ယ၀ ၀ဏၰနာ” မူရင္း ပံုႏွိပ္စာအုပ္ကို မေတြ႔ဖူးပါ။ အင္တာနက္မွ Download လုပ္ထားေသာ e-book ကို သိမ္းထားရာ ယခုမွ ျပန္လည္ ဖတ္မိပါသည္။ ထို ebook တြင္ end-notes မ်ားက အၫႊန္းသေကၤတ ေပ်ာက္ေနသျဖင့္ မည္သည့္ စာပိုဒ္အတြက္ မွတ္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း အလြယ္တကူ မသိႏိုင္ေတာ့ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ စာျပန္စီ၍ မိမိ ဉာဏ္မီသေလာက္ ေအာက္ေခ်မွတ္စုမ်ားကို ျပန္ထည့္ထားကာ e-book အျဖစ္ျပန္၍ စီစဥ္ထားပါသည္။ ရွာမရေတာ့သည့္ ေအာက္ေခ်မွတ္စု အခ်ိဳ႕ကို ခ်န္ထားခဲ့ရၿပီး၊ သင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည့္ မွတ္ခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ထပ္မံျဖည့္စြက္ ထည့္သြင္းထားပါသည္။
