“အေဂၢါဟမသၼိ ေလာကႆ။
ဤကဆုန္လျပည့္သည္္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားကို စတင္သေႏၶတည္ခဲ့ေသာ အခါကာလလည္း ျဖစ္သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္တြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ႂကြေရာက္လာမည့္ လမ္းအား သန္႔႐ွင္းေနၾကသည့္လူတို႔ထံမွ “ျမတ္စြာဘုရား” ဟူေသာစကားသံကို ၾကားေသာအခါ၊ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့သည္ အလြန္ ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈ ျဖစ္ရသည္။ ျမင့္ျမတ္ျခင္းသည္ မိမိ၏ ပတ္၀န္းက်င္မွ တစ္ဆင့္ ကူးလူးဆက္ဆံေသာ သေဘာလည္း ႐ွိရကား၊ သုေမဓာသည္ အမ်ားနည္းတူ လမ္းသန္႔႐ွင္းေရးတြင္ ကူညီပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ႂကြလာေသာအခါတြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ မိမိ၏ ဆံပင္တို႔ကို ေျဖ၍၊ သကၤန္း, စမၼခဏ္ သားေရပိုင္းတို႔ကို ျဖန္႔က်က္၍၊ မိမိ၏ ကိုယ္ကို အလ်ားေမွာက္ကာ တံတားခင္း၍ ေပးသည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားကဲ့သို႔ပင္ ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ကာ ေလာကအား ေက်းဇူးျပဳလိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚဆုေတာင္းေလသည္။ ဤသည္ကို ၾကာပန္း႐ွစ္ခိုင္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားအား ပူေဇာ္ရန္လာေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ သုမိတၱာသည္ ျမင္၏။ ဤတြင္ ၾကာပန္းငါးခိုင္အား သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့အတြက္, က်န္သံုးခိုင္အား မိမိအတြက္ထား၍ ဘုရား႐ွင္အားလွဴဒါန္းကာ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့၏ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမႈတြင္ ပါရမီျဖည့္ဖက္အျဖစ္ ပါ၀င္ေလသည္။ “ဤကမၻာမွ ေလးအသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းထက္တြင္ သုေမဓာရေသ့သည္ ျမတ္စြာဘုရားျဖစ္လတၱံ။ ဤသတို႔သမီးသည္ သင္ရေသ့ႏွင့္ တူမွ်ေသာ စိတ္, တူမွ်ေသာ ကံ, တူမွ်ေသာအမႈရွိ၍၊ သင့္အား အစဥ္ေစာင့္ေရွာက္လွ်က္ ပါရမီ ျဖည့္လတၱံ” ဟု ဒီပကၤရာဘုရားက ဗ်ာဒိတ္စကား မိန္႔ၾကားခဲ့သည္။ ဤကဆုန္လျပည့္တြင္ ဒီပကၤရာဘုရား၏ ျမင့္ျမတ္ျခင္းတို႔သည္ သုေမဓာ၏ စိတ္ႏွလံုးကို သိမ္းႀကံဳးယူကာ၊ ကူးလူး သေႏၶတည္ခဲ့၏။
ထိုမွစ၍ သိဒၶတၳ ႏွင့္ ယေသာ္ဓရာ အေလာင္းလ်ာေမာင္ႏွံတို႔သည္ ျဖစ္ရာဘ၀, ေရာက္ရာေနရာမွ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားတို႔ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့သည္။ မိမိတို႔အက်ိဳးစီးပြားထက္ ေလာက၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုသာ ပဓာနျပဳ၍၊ စည္းစိမ္ဥစၥာ, အေသြးအသား, အသက္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ သိဒၶတၳမင္းသားဘ၀ေရာက္ေသာ္ ထိုပါရမီတို႔သည္ အထြတ္ေခါင္သို႔ေရာက္ေလၿပီ။ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ လူသားစင္စစ္အျဖစ္ ေမြးဖြားလာေသာ္လည္း၊ သာမာန္လူသားမဟုတ္ေတာ့။ ျမင့္ျမတ္ေသာ မဟာလူသားျဖစ္ေလၿပီ။ ျမင့္ျမတ္သူတစ္ကာတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ အထြတ္ေခါင္ျဖစ္ေလၿပီ။
သိဒၶတၳမင္းသားသည္ အသက္ ၂၉-ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာအံ့ေသာ စၾက၀ေတးမင္းစည္းစိမ္ကို စြန္႔ကာ သတၱ၀ါတို႔ အက်ိဳးအတြက္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ရရန္ အားထုတ္ခဲ့သည္။ အေလာင္းေတာ္ဘ၀ျဖင့္္ ေလာကသားတို႔ကို ေလာကဆင္းရဲမွ လြတ္ရန္ မေရတြက္ႏိုင္ေသာကမၻာမ်ားစြာ အားထုတ္ခဲ့ဖူးၿပီ။ ယခုေနာက္ဆံုးဘ၀ ေရာက္ေသာအခါ၌ကား သတၱ၀ါတို႔အား သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ကယ္မ, ထုတ္ေဆာင္ရန္ အားထုတ္ေလၿပီ။ ေလာကဆင္းရဲႏွင့္ သံသရာဆင္းရဲႏိႈင္းစာလွ်င္၊ ေလာကဆင္းရဲသည္ ေျပာပေလာက္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ေတာ့။ သံသရာမွ မလြတ္သေရြ႕ ဆင္းရဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကံဳေတြ႕ရမည္သာ။ ဆင္းရဲဟူသမွ်၏ အရင္းျမစ္ကို ခ်ိဳးျဖတ္ရန္အတြက္ တစ္ေျပာင္းတစ္ျပန္ျပန္ ေျပးသြားက်င္လည္ေနရေသာ သံသရာကို ျဖတ္ေတာက္ ရေပမည္။ ေလာကအက်ိဳးကို ေဆာင္ရန္ ဦးစြာပထမ မိမိကိုယ္တိုင္ သံသရာဆင္းရဲအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ က်ိဳးပမ္းရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ေၾကာင္းတရားကို ရွာေဖြျခင္းဟူေသာ ျမတ္ေသာ႐ွာေဖြျခင္း (အရိယာပရိေယသန) ကို အားထုတ္ေတာ္မူခဲ့၏။
ဤကဆုန္လျပည့္သည္ ေလာက၏ အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဗုဒၶအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူေသာေန႔ ျဖစ္သည္။ ‘ဗုဒၶ’ ဟူသည္ ႏိုးၾကားသိျမင္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဒုကၡခပ္သိမ္း၏ အရင္းျမစ္ကို ႐ွာေဖြသိျမင္ျခင္းေၾကာင့္ ဗုဒၶ ဟူ၍ အမည္ရသည္။ အေလာင္းေတာ္သည္ ဂယာအရပ္မွ ဥ႐ုေ၀ဠေတာ ေသနနိဂုံး ေဗာဓိပင္ရင္းတြင္ “ဘုရားမျဖစ္သေ႐ြ႕, ဤေနရာမွ မထေတာ့”ဟူေသာ ခိုင္ၿမဲေသာစိတ္ျဖင့္ အားထုတ္ေတာ္မူရာ၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခု ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔အကုန္ အာ႐ုဏ္တက္အခ်ိန္ ၀ိသာခါနကၡတ္ႏွင့္ စန္းလတို႔ ယွဥ္ခိုက္တြင္ ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။
“အေနကဇာတိသံသာရံ၊ သႏၶာ၀ိႆံ အနိဗၺိသံ။
ဂဟကာရံ ဂေ၀သေႏၲာ၊ ဒုကၡာ ဇာတိ ပုနပၸဳနံ။”
“ဂဟကာရက ဒိေ႒ာသိ၊ ပုန ေဂဟံ နကာဟသိ။
သဗၺာ ေတဖာသုကာ ဘဂၢါ၊ ဂဟကူဋံ ၀ိသခၤတံ။
၀ိသခၤါရဂတံ စိတၱံ၊ တဏွာနံ ခယမဇၩဂါ”တိ။ [ဓမၼပဒ-ဇရာ၀ဂ္-ဂါထာ-၁၅၃, ၁၅၄]
ဆင္းရဲဒုကၡကို အဖန္ဖန္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ လက္သည္ (အိမ္ေဆာက္လက္သမား)အား ရွာေဖြခဲ့ပါေသာ္လည္း၊ မေတြ႕သျဖင့္ ဘ၀မ်ားစြာသံသရာကို က်င္လည္ခဲ့ရေလၿပီ။
အို... အိမ္ေဆာက္လက္သမား၊ ငါသည္ သင့္အား ယခု ျမင္ၿပီ။
သင္သည္ ေနာက္တစ္ဖန္ ေဆာက္လုပ္ႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေတာ့။
သင္၏ ကိေလသာဟူေသာ အျခင္ရနယ္တို႔ကို ခိ်ဳးဖ်က္ခဲ့ၿပီ။
အ၀ိဇၨာတည္းဟူေသာ အိမ္အထြတ္ကို ဖ်က္ဆီးအပ္ၿပီ။
ငါ၏ စိတ္သည္ ျပဳျပင္စီရင္ျခင္းကင္းရာနိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ၿပီ။
တဏွာကုန္ေၾကာင္း အရဟတၱဖိုလ္ကို ရၿပီ။
ဗုဒၶဘုရားျဖစ္သည္ႏွင့္ ဤ “အေနကဇာတိ” အစခ်ီေသာ ၀မ္းေျမာက္ေသာ ဥဒါန္းစကားကိုဆို၏။ ဆင္းရဲအေပါင္းတို႔၏ လက္သည္ရင္းျမစ္သည္ မသိမႈ ‘အ၀ိဇၨာ’ ႏွင့္ တပ္မက္မႈ ‘တဏွာ’ ျဖစ္ေၾကာင္းသိေလၿပီ။ ၄၅-၀ါကာလပတ္လံုး မနားတမ္း မိမိသိေသာ အသိတရားကို မွ်ေ၀၍ ေဟာၾကားခဲ့သည္။ အေလာင္းေတာ္ဘ၀တြင္ စည္းစိမ္, အာဏာ, ကိုယ္လက္အဂၤါ, အသက္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္ေပးဆပ္၍ ေလာကသားတို႔အား ကယ္တင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ဗုဒၶအျဖစ္တြင္ သစၥာေလးပါးတရားကို ေဟာၾကား၍ သတၱ၀ါတို႔ကို သံသရာမွကယ္တင္ခဲ့သည္။
ဟႏၵဒါနိ, ဘိကၡေ၀, အာမႏၲယာမိ, ၀ယဓမၼာ သခၤါရာ, အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ။ [ဒီ-၂-၁၈၅-မဟာပရိနိဗၺာနသုတၱံ]
ရဟန္းတို႔... အက်ဥ္းလိုရင္းကို ဆိုအံ့။ အလံုးစံုေသာ သခၤါရာတရားတို႔သည္ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသတိတရား ရွိၾကကုန္ေလာ့။
အင္ၾကင္းပင္တို႔ အၾကားတြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ေသာ ဗုဒၶသည္ အင္ၾကင္းပန္းတို႔ပြင့္ေသာ ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔ (မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခု ကဆုန္လျပည့္ အဂၤါေန႔ အ႐ုဏ္တက္ခါနီး အခ်ိန္တြင္) မလႅာမင္းတို႔၏ ဥယ်ာဥ္အတြင္းရွိ အင္ၾကင္းပင္ရင္း၌ပင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့သည္။ သာမာန္လူသားတို႔အျမင္တြင္ ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ အရိယာသူေတာ္စင္တို႔ အျမင္၌ကား ဒုကၡခပ္သိမ္းၿငိမ္း၍ လံုး၀ေအးၿငိမ္းမႈကိုျပဳသြားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကား ျမင့္ျမတ္သူတို႔၏ ထိပ္ဆံုးျမင့္ျမတ္မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားပိုင္႐ွင္ျဖစ္သည့္ ဗုဒၶသည္ ဤကဆုန္လျပည့္တြင္ “အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ” ဟူေသာ ေနာက္ဆံုးၾသ၀ါဒ စကားျဖင့္ ေလာကသားတို႔အား ေက်းဇူးျပဳသြားခဲ့ေလသည္။
ဧရာ (မႏၲေလး)
