အဘိဓမၼာ ႏွင့္ ဓမၼာ

ပင္လယ္သမုဒၵရာသည္ အလြန္က်ယ္ေျပာေသာ သေဘာ႐ွိသည္။ အလြန္နက္႐ိႈင္းေသာ သေဘာလည္း႐ွိသည္။ ထိုပင္လယ္သမုဒၵရာႏွင့္ ႏိႈင္းစာလွ်င္၊ ဘ၀အဆက္ဆက္က်င္လည္ခဲ့ရေသာ သံသရာကား အစရွာ၍ မရႏိုင္ေအာင္ အလြန္႐ွည္လ်ားလွသည္။ သံသရာဟူသည္ ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္ဟူေသာတရားတို႔ အဆက္မျပတ္ တရစပ္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အစဥ္ဟု အဓိပၸယ္ဖြင့္သည္။ ထိုသို႔ အေျပာက်ယ္ေသာ သံသရာအား ကူးခတ္လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္ဟူေသာတရားတို႔ကို ဘုရား႐ွင္က ၀ိနည္း၊ သုတၱန္၊ ဘိဓမၼာဟူေသာ ပိဋကသံုးသြယ္ နည္းပင္လယ္ႀကီးျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ဤသို႔ေဟာၾကားေတာ္မူႏိုင္ျခင္းသည္လည္း ေဉယ်ဓမၼ ေခၚ သိႏိုင္ေသာတရားမွန္သမွ်အား အႂကြင္းအက်န္မရွိ ထိုးထြင္း၍ သိေတာ္မူႏိုင္ေသာ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္၏ က်ယ္ေျပာနက္႐ိႈင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ပင္လယ္သမုဒၵရာ, သံသရာ, ပိဋကသံုးပံု ေဒသနာနည္း အသြယ္သြယ္ ႏွင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္တို႔အား က်ယ္ေျပာ နက္႐ိႈင္းသည့္ သာဂရ (ပင္လယ္) ေလးပါးဟု စာေပတြင္ သတ္မွတ္ထားသည္။

ပိဋကသံုးပံု ေဒသနာေတာ္နည္း အသြယ္သြယ္ဟူေသာ နယသာဂရတြင္ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္သည္ အျခားေသာ ေဒသနာေတာ္တို႔ထက္ သာလြန္ထူျခားစြာ နက္နဲက်ယ္ေျပာ၏။ ထိုသို႔ သာလြန္ထူးျခား (ဓမၼာတိေရက ဓမၼာ၀ိေသသ) ၍ပင္၊ “အဘိဓမၼာ” ဟူေသာ အမည္ေဆာင္ေလသည္။

အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္သည္ “ကုသလာဓမၼာ၊ အကုသလာဓမၼာ၊ အဗ်ကတာဓမၼာ” အစခ်ီ၍ “ဓမၼ” တို႔ကို အေသးစိတ္နည္း အသြယ္သြယ္ျဖင့္ ေဟာၾကားထားသည္။ ဓမၼကို “တရား” ဟူေသာ ျမန္မာေ၀ါဟာရျဖင့္ ဖလွယ္၍သံုးသည္။ ဓမၼသည္ ေနရာ အသံုးအႏႈန္းအလိုက္ အနက္အဓိပၸါယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေဆာင္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားအပ္ေသာ တရားေဒသနာ (Teaching) ဟုဆိုလိုသည္လည္း ႐ွိသည္။ သုတ္, ဂါထာ, ဥဒါန္းစသျဖင့္ သင္ယူအပ္ေသာ စာေပပရိယတၱိ (Scripture) ကို ဆိုလိုသည္လည္း႐ွိသည္။ ဓမၼ, အဓမၼ (တရားျခင္း, မတရားျခင္း) စသည္တြင္ ေကာင္းေသာဂုဏ္ (moral quality, righteousness) ဟုအနက္ရသည္။ ဓမၼစၾကာတြင္ “ဒိ႒ဓေမၼာ ပတၱဓေမၼာ” စသျဖင့္ ေဟာၾကားရာ၌ ျမင္အပ္, ဆိုက္ေရာက္အပ္သည့္ သစၥာတရား (Truth) ဟူသည့္ အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဉာဏ္ျဖင့္သိအပ္ေသာတရား (ေဉယ်ဓမၼ) ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ေဆာင္သည္လည္း ရွိ၏။ ပုဂၢိဳလ္, သတၱ၀ါမဟုတ္ေသာ သေဘာတရားသက္သက္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္ လည္း႐ွိသည္။ အဘိဓမၼာေဒသနာတြင္ကား ပုဂၢိဳလ္, သတၱ၀ါမွ ဆိတ္သုန္းေသာ သုညတတရား၊ သဘာ၀တရားတို႔ကို ပဓာနထား၍ ေဟာၾကားထားသည္။

အဘိဓမၼာ ကထာ၀တၳဳက်မ္းတြင္ “ပုဂၢိဳလ္အား မွန္ကန္ေသာသေဘာ, ျမတ္ေသာသေဘာျဖင့္ ရအပ္သေလာ?” (ပုဂၢေလာ ဥပလဗၻတိ သစၥိက႒ပရမေတၳနာတိ) ဟု စီစစ္ေ၀ဖန္၍ ေဟာၾကားထားသည္။ ထိုေဒသနာအား မွီး၍ ဉာဏ္ျဖင့္ မေဖာက္မျပန္ ဟုတ္တိုင္းမွန္စြာ သိအပ္(ရအပ္)ေသာ သေဘာတရားတို႔ကို “ပရမတၳတရား” ဟုေခၚသည္။ အမွန္တကယ္မ႐ွိ အထင္ျဖင့္သာ ႀကံဆ၍သိရေသာ “ငါ သူတစ္ပါး ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ” စသည္တို႔အား “ပညတၱိတရား”ဟု ေခၚသည္။ ပရမတ္တရားတို႔သည္ (အမွန္႐ွိသည့္အတိုင္း) ဉာဏ္ျဖင့္သိရေသာ တရားျဖစ္၍၊ ပညတ္တရားတို႔သည္ (အမွန္႐ွိသည္မွ ေသြဖီ၍) အထင္ျဖင့္ သိရေသာတရားျဖစ္သည္။ ပညတ္သည္ အထင္ျဖင့္ ၿပီးေသာတရား (ပရိကပၸသိဒၶ) ျဖစ္၍၊ ပရမတ္သည္ မိမိ၏ ပင္ကိုယ္သဘာ၀အားျဖင့္ ၿပီးေသာတရား (သဘာ၀သိဒၶ)ျဖစ္သည္။

“အတၱေနာ သဘာ၀ံ ဓာေရႏၲီတိ ဓမၼာ” မိမိ၏ သေဘာကို မိမိေဆာင္ေသာၾကာင့္ ဓမၼာဟု ေခၚရေၾကာင္း ဓမၼသဂၤဏီအဖြင့္က်မ္းျဖစ္ေသာ အ႒သာလိနီအ႒ကထာတြင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ျပသည္။ သေဘာတရားဟူသည္ သဘာ၀ဓမၼကို ျမန္မာမႈျပဳထားျခင္းျဖစ္သည္။ သေဘာ ႏွင့္ သဘာ၀သည္ အနက္အဓိပၸါယ္အတူတူပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ျမန္မာစာတြင္ သြင္ျပင္လကၡဏာ အမူအရာ တို႔ကို သေဘာဟု သံုးႏႈန္းေလ့႐ွိၿပီး၊ သဘာ၀ဟုဆိုလွ်င္ ေတာေတာင္ေရေျမ မိုးေလ၀သစေသာ လူတို႔ဖန္တီးထားျခင္းမဟုတ္ပဲ အလိုလိုျဖစ္ေပၚေနေသာ အရာမ်ား အျဖစ္နားလည္ၾကသည္။

ပထမအဓိပၸါယ္အရ “ပူျခင္း, ေအးျခင္း, သိျခင္း, ခံစားျခင္း” စသျဖင့္ အသိစိတ္တြင္ သိေစႏိုင္မည့္ အမူအရာ, အသြင္ျပင္, အမွတ္အသား လကၡဏာမ်ားကိုဆိုသည္။ သဘာ၀သည္ပင္ လကၡဏာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ “အတၱေနာ လကၡဏံ ဓာရယႏၲီတိ ဓမၼာ” မိမိ၏ လကၡဏာကို ေဆာင္ေသာၾကာင့္ ဓမၼာ ဟုေခၚေၾကာင္း သေမၼာဟ၀ိေနာဒနီေခၚ အဘိဓမၼာ၀ိဘင္း အဖြင့္အ႒ကထာက်မ္းက ထပ္မံ၍ ဖြင့္ျပျပန္သည္။

ေ၀ါဟာရတို႔သည္ ဓာတ္ ေခၚ အနက္ဓိပၸါယ္ ရင္းျမစ္(root) မ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု ယူဆသည့္အားေလ်ာ္စြာ၊ အ႒ကထာေခတ္စာေပတို႔တြင္ ဓာတ္တို႔၏ အနက္ကိုေဖာ္၍ ေ၀ါဟာရတို႔၏ အဓိပၸါယ္ကို ဖြင့္ဆိုေလ့ ႐ွိခဲ့ၾကသည္။ ဓမၼာဟူေသာ ေ၀ါဟာရအား “√ဓာ = ေဆာင္ျခင္း” ဟူေသာ ဓာတ္နက္သံပါေအာင္ မိမိလကၡဏာကို ေဆာင္၍ ဓမၼ၊ မိမိ သဘာ၀ကို ေဆာင္၍ ဓမၼ စသျဖင့္ ဖြင့္ဆိုၾကေလသည္။ ဤတြင္ သဘာ၀၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ထိုသဘာ၀ကို ေဆာင္ထားေသာ အရာတစ္ခုခု ရွိေနသေယာင္၊ ခက္မာမႈစေသာ လကၡဏာတို႔ေနာက္ကြယ္တြင္ ထိုခက္မာမႈလကၡဏာကို ေဆာင္ထားေသာ အရာတစ္ခုခု ရွိေနသေယာင္ အထင္မွားဖြယ္႐ွိသည္။ အေနာက္တိုင္းဒႆနတို႔တြင္လည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ phenomenon ေခၚ သြင္ျပင္လကၡဏာတို႔၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ပကတိ တည္႐ွိေနေသာ အႏွစ္သာရတရား (essence) ရွိသည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကေလသည္။ အေပၚယံသြင္ျပင္လကၡဏာတုိ႔သည္ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလြဲေနၾကေသာ္လည္း တည္တန္႔ခိုင္ၿမဲေသာ အႏွစ္သာရတရားတို႔ အေပၚမွီ၍ ျဖစ္ေပၚၾကျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ အဘိဓမၼာေဒသနာသည္ အနတၱေဒသနာျဖစ္သည္။ “အသာရေ႒န အနတၱာ” ဟူေသာစကားအတိုင္း အႏွစ္သာရမ႐ွိျခင္းသည္ပင္ အနတၱသေဘာျဖစ္ရာ၊ သဘာ၀ႏွင့္ သဘာ၀ႏၲ ေခၚ သဘာ၀ကိုေဆာင္ေသာ အခံျဒပ္ (substance) ဟု ႏွစ္မ်ိဳး မကြဲျပားပါ။ လကၡဏ ႏွင့္ လကၡဏာကိုေဆာင္ေသာတရားဟု ႏွစ္မ်ိဳး မကြဲပါ။ ခက္မာျခင္းဟူေသာ လကၡဏာသည္ပင္ ပထ၀ီဟူေသာ ဓမၼျဖစ္သည္။ သဘာ၀သည္ပင္ ဓမၼျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “န စ ဓာရိယမာနသဘာ၀ါ အေညာ ဓေမၼာ နာမ နတၳိ - ေဆာင္ထားေသာသဘာ၀တို႔မွတစ္ပါး ဓမၼဟု အမည္ရျခင္းမ႐ွိ” ဟု မဟာဋီကာက ဖြင့္ျပသည္။

ဒုတိယအဓိပၸါယ္အရ ေတာေတာင္ေရေျမ မိုးေလ၀သစေသာ လူတို႔ဖန္တီးထားျခင္းမဟုတ္ပဲ အလိုလိုျဖစ္ေပၚေနေသာ အရာမ်ားအားလည္း သဘာ၀ဟု ေခၚသည္။ လူနတ္ျဗဟၼာတုိ႔က ဖန္တီးထားျခင္း မဟုတ္။ အတၱက ဖန္တီးထားျခင္း မဟုတ္။ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲေနရေသာ တရားမ်ားဟု ဆိုလိုသည္။ သဘာ၀ ဟူေသာ ပါဠိေ၀ါဟာရအား (သ-မိမိကိုယ္တိုင္၏ + ဘာ၀-ျဖစ္ျခင္း) မိမိကိုယ္တိုင္၏ ျဖစ္ျခင္း၊ မိမိအလိုလို ျဖစ္ျခင္းဟူေသာ အနက္အဓိပၸါယ္ရသည္။ အေနာက္တိုင္းဒႆနတို႔မွ thing-in-itself/ being-in-itself ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဤတြင္လည္း သဘာ၀သိပၸံပညာ ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ဒႆနတို႔တြင္ကဲ့သို႔ နာမ္တရား၏ အခန္းက႑ကို ပစ္ပယ္ကာ ႐ုပ္၀ါဒကို ေစာင္းေပးေသာ အစြန္းတရားမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ႏိုင္သည္။ သူ႔အလိုအေလ်ာက္ျဖစ္ပ်က္ေနသည္ဟူေသာ အဓိစၥသမုပၸႏၷအယူမ်ိဳးသို႔ ေရာက္သြားႏိုင္သည္။ အဘိဓမၼာတြင္ နာမ္တရားတို႔သည္လည္း သဘာ၀ျဖစ္သည္။ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔သည္ အေၾကာင္းမဲ့သက္သက္ မိမိအစြမ္းျဖင့္ ျဖစ္တည္ၾကရသည္ဟူ၍ မ႐ွိ။ ဓမၼတစ္ပါးသည္ အျခားေသာဓမၼတို႔ အေပၚတြင္ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ တည္မွီ၍ ျဖစ္ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ သဘာ၀ကို အဓိပၸါယ္ေကာက္မလြဲေစရန္ “ဓာရိယႏၲိ ၀ါ ပစၥေယဟိ, ဓာရိယႏၲိ ၀ါ ယထာသဘာ၀ေတာတိ ဓေမၼာ– အေၾကာင္းအားျဖင့္ ေဆာင္တတ္၏, ဤသို႔ သဘာ၀အားျဖင့္ ေဆာင္တတ္၍ ဓမၼ” ဟု အ႒သာလိနီတြင္ ဆက္၍ ဖြင့္ဆိုထားသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ကား ဓမၼသည္ သြင္ျပင္လကၡဏာကို ေဆာင္ေသာတရားျဖစ္သည္။ သဘာ၀ကို ေဆာင္ေသာ တရားျဖစ္သည္။ “√ဓာ-ေဆာင္ျခင္း” ဟူေသာ စကားရင္းျမစ္၏ အနက္သံပါေအာင္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ရေသာ္လည္း သြင္ျပင္လကၡဏာ, သဘာ၀တရားတို႔၏ ေနာက္ကြယ္၌ ထိုသဘာ၀ကို ေဆာင္ထားေသာ အခံျဒပ္ အႏွစ္သာရတရားဟူ၍ မရွိ။ သဘာ၀တရားဆိုရေသာ္လည္း မိမိကိုယ္တိုင္ ရပ္တည္ႏိုင္စြမ္းမရွိ။ အေၾကာင္းတရားတို႔က ေဆာင္ထား၍သာ ဓမၼဟုေခၚရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဓမၼ၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကား က်ယ္ေျပာ နက္႐ိႈင္းသည္။ အဘိဓမၼာေဒသနာက ထိုဓမၼတို႔ကို က်ယ္ေျပာ နက္႐ိႈင္းစြာ နည္းအသြယ္သြယ္ျဖင့္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္၍ ျပသည္။ နယသာဂရေခၚ နည္းပင္လယ္၏ က်ယ္ေျပာ နက္႐ိႈင္းမႈျဖင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဉာဏသာဂရေခၚ ဉာဏ္ေတာ္၏ က်ယ္ေျပာ နက္႐ိႈင္းမႈကို မွန္းဆ ၾကည္ညိဳႏိုင္ေပသည္။

ဧရာ (မႏၲေလး)

စာၫႊန္း။
(၁) အ႒သာလိနီ၊ သေမၼာဟ၀ိေနာဒနီ၊ ဓမၼသဂၤဏီ မူလဋီကာ
(၂) မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္၏ အ႒သာလိနီဘာသာဋီကာ
(၃) “The Dhamma Theory: Philosophy Conerstone of Abhidhamma” by Prof. Dr. Y. Karunadasa, The Wheel publication No. 412/413.

"Loving-kindness is love without attachment, craving or lust."

Notes: 12 ways x 4 kinds of mettā = 48 kinds of mettā

AhaṃAvero homi.	အဟံ အေ၀ေရာ ေဟာမိ	May I be free from enmity(danger)
Abyāpajjo homi.	အဗ်ာပေဇၨာ ေဟာမိ	Be free from mental suffering.
Anīgho homi.	အနီေဃာ ေဟာမိ	Be free from physical suffering.
Sukhī attānaṃ pariharāmi	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရာမိ	Take care of myself happily.
______________
mama mātāpitu Ācariyā ca	မမ မာတာပိတု အာစရိယာ စ	May my parents, teachers
Ñata mittā ca	ဉာတ မိတၱာ စ	Relatives,
Sabrahmacārīno ca	သျဗဟၼစာရီေနာ စ	And dhamma friends,
Averā hontu	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	May they be free from enmity,
Abyāpajjā hontu	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
Anīghā hontu	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
Sukhī attānaṃ pariharantu	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
______________
Imasmiṃ ārāme	ဣမသၼႎ အာရာေမ	In this compound
sabbe yogino	သေဗၺ ေယာဂိေနာ	May all yogis (mediators)
Averā hontu	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
Abyāpajjā hontu	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
Anīghā hontu	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
Sukhī attānaṃ pariharantu	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
______________
Imasmiṃ ārāme	ဣမသၼႎ အာရာေမ	In this compound,
Sabbe bhikkhu	သေဗၺ ဘိကၡဳ	May all the monks
Samnerā ca	သမေဏရာ စ	And novice monks
Upāsaka upāsikāyo ca	ဥပါသက ဥပါသိကာေယာ စ	Laymen and laywomen
Averā hontu,	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
Abyāpajjā hontu,	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
Anīghā hontu,	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
Sukhī attānaṃ pariharantu.	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
______________
Amhākaṃ catupaccaya dāyākā	အမွာကံ စတုပစၥယ ဒါယာကာ	May our donors of four requisites
Averā hontu,	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
Abyāpajjā hontu,	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
Anīghā hontu,	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
Sukhī attānaṃ pariharantu.	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
______________
Amhākaṃ ārakkha devatā	အမွာကံ အာရကၡာ ေဒ၀တာ	May our guardian deities
Imasmiṃ vihāre	ဣမသၼႎ ၀ိဟာေရ	In this temple
Imasmiṃ āvāse	ဣမသၼႎ အာ၀ါေသ	In this dwelling
Imasmiṃ ārāme	ဣမသၼႎ အာရာေမ	In this compound
Ārakkha devatā	အာရကၡ ေဒ၀တာ	May guardian deities
Averā hontu,	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
Abyāpajjā hontu,	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
Anīghā hontu,	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
Sukhī attānaṃ pariharantu.	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
______________
5 - Anodhisa pharaṇ Mettā	အေနာဓိသ ဖရဏ ေမတၱာ ၅-ပါး	Unspecified Pervasion of Mettā
1. Sabbe sattā	၁။ သေဗၺ သတၱာ	May all beings
2. Sabbe pāṇā	၂။ သေဗၺ ပါဏာ	All breathing beings
3. Sabbe bhūtā	၃။ သေဗၺ ဘူတာ	All creatures
4. Sabbe puggalā	၄။ သေဗၺ ပုဂၢလာ	All individuals
5. Sabbe attabhāva-pariyāpannā	၅။ သေဗၺ အတၱဘာ၀ပရိယာပႏၷာ	All personalities
7- Odhisa pharaṇ Mettā	ၾသဓိသ ဖရဏ ေမတၱာ ၇-ပါး	Specified Pervasion of Mettā
6. Sabbā itthiyo	၆။ သဗၺာ ဣတၳိေယာ	All women
7. Sabbe purisā	၇။ သေဗၺ ပုရိသာ	All men
8. Sabbe Ariyā	၈။ သေဗၺ အရိယာ	All noble ones
9. Sabbe anariyā	၉။ သေဗၺ အနရိယာ	All not noble ones
10. Sabbe devā	၁၀။ သေဗၺ ေဒ၀ါ	All deities
11. Sabbe manussā	၁၁။ သေဗၺ မႏုႆာ	All human beings
12. Sabbe vinipātikā	၁၂။ သေဗၺ ၀ိနိပါတိကာ	All those in unhappy states
(A) Averā hontu,	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
(B) Abyāpajjā hontu,	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
(C) Anīghā hontu,	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
(D) Sukhī attānaṃ pariharantu.	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
Dukkhā muccantu	ဒုကၡာ မုစၥႏၲဳ	May they be free from suffering
Yathā Laddha-sampattito	ယထာ လဒၶသမၸတၱိေတာ	May whatever relatedness possessed
mā vigacchantu	မာ ၀ိဂစၧႏၲဳ	Not be lost
Kammassakā	ကမၼႆကာ	Have kamma as their true property.
______________
Notes: 12 ways x 4 kinds of mettā	= 48 kinds of mettā
ဒုကၡာ မုစၥႏၲဳ =		က႐ုဏာဘာ၀နာ(development of Compassion)
ယထာ လဒၶသမၸတၱိေတာ မာ ၀ိဂစၧႏၲဳ=		မုဒိတာဘာ၀နာ ( development of Sympathetic Joy)
ကမၼႆကာ=		ဥေပကၡာဘာ၀နာ (development of Equanimity)
______________
10 - disā pharaṇ Mettā	ဒိသာ ဖရဏ ေမတၱာ	Directional Pervasion of Mettā
1. Puratthimāya disāya	၁။ ပုရတၳိမာယ ဒိသာယ	In the Eastern direction
2. Pacchimāya disāya	၂။ ပစၧိမာယ ဒိသာယ	In the Western direction
3. Uttarāya disāya	၃။ ဥတၱရာယ ဒိသာယ	In the Northern direction
4. Dakkhiṇāya disāya	၄။ ဒကၡိဏာယ ဒိသာယ	In the Southern direction
5. Puratthimāya anudisāya	၅။ ပုရတၳိမာယ အႏုဒိသာယ	In the South-East direction
6. Paccimāya anudisāya	၆။ ပစၧိမာယ အႏုဒိသာယ	In the North-West direction
7. Uttarāya anudisāya	၇။ ဥတၱရာယ အႏုဒိသာယ	In the North-East direction
8. Dakkhiṇāya anudisāya	၈။ ဒကၡိဏာယ အႏုဒိသာယ	In the South-West direction
9. Heṭṭhimāya disāya	၉။ ေဟ႒ိမာယ ဒိသာယ	In the downward direction
10. Uparimāya disāya	၁၀။ ဥပရိမာယ ဒိသာယ	In the upward direction
Sabbe sattā, Sabbe pāṇā	သေဗၺ သတၱာ, သေဗၺ ပါဏာ	May all beings, all breathing beings
Sabbe bhūtā, Sabbe puggalā	သေဗၺ ဘူတာ, သေဗၺ ပုဂၢလာ	All creatures, all individuals
Sabbe attabhāva-pariyāpannā	သေဗၺ အတၱဘာ၀ပရိယာပႏၷာ	all personalities
Sabbā itthiyo, Sabbe purisā	သဗၺာ ဣတၳိေယာ, သေဗၺ ပုရိသာ	All women, all men
Sabbe Ariyā, Sabbe anariyā	သေဗၺ အရိယာ, သေဗၺ အနရိယာ	All noble ones, all not noble ones
Sabbe devā, Sabbe manussā	သေဗၺ ေဒ၀ါ, သေဗၺ မႏုႆာ	All deities, all human beings
Sabbe vinipātikā	သေဗၺ ၀ိနိပါတိကာ	All those in unhappy states
(A) Averā hontu,	အေ၀ရာ ေဟာႏၲဳ	Be free from enmity,
(B) Abyāpajjā hontu,	အဗ်ာပဇၨာ ေဟာႏၲဳ	Be free from mental suffering,
(C) Anīghā hontu,	အနီဃာ ေဟာႏၲဳ	Be free from physical suffering,
(D) Sukhī attānaṃ pariharantu.	သုခီ အတၱာနံ ပရိဟရႏၲဳ	Take care of themselves happily.
Dukkhā muccantu	ဒုကၡာ မုစၥႏၲဳ	May they be free from suffering
Yathā Laddha-sampattito	ယထာ လဒၶသမၸတၱိေတာ	May whatever relatedness possessed
mā vigacchantu	မာ ၀ိဂစၧႏၲဳ	Not be lost
Kammassakā	ကမၼႆကာ	Have kamma as their true property.
Notes: 10 directions x 48 kinds of mettā	= 480 kinds of mettā (directional)
480 directional + 48 undirectional	= 528 Kinds of mettā
______________
Uddhaṃ yāva bhavaggā ca	ဥဒၶံယာ၀ ဘ၀ဂၢါ စ	As far as the highest existence
Adho yāva avīcitto	အေဓာ ယာ၀ အ၀ီစိေတာ	And as far down as the lowest
Samantā cakkavāḷesu	သမႏၲာ စကၠ၀ါေဠသု	In the entire universe
Ye sattā pathavīcarā	ေယ သတၱာ ပထ၀ီစရာ	Whatever beings that move on earth
Abyāpajjā niverā ca	အဗ်ာပဇၨာ နိေ၀ရာ စ	May they be free from suffering and enmity
Niddukkhā ca anupaddavā	နိဒၵဳကၡာ စ ႏုပဒၵ၀ါ	from physical suffering and dangers
______________
Uddhaṃ yāva bhavaggā ca	ဥဒၶံယာ၀ ဘ၀ဂၢါ စ	As far as the highest existence
Adho yāva avīcitto	အေဓာ ယာ၀ အ၀ီစိေတာ	And as far down as the lowest
Samantā cakkavāḷesu	သမႏၲာ စကၠ၀ါေဠသု	In the entire universe
Ye sattā udakecarā	ေယ သတၱာ ဥဒေကစရာ	Whatever beings that move in water
Abyāpajjā niverā ca	အဗ်ာပဇၨာ နိေ၀ရာ စ	May they be free from suffering and enmity
Niddukkhā ca anupaddavā	နိဒၵဳကၡာ စ ႏုပဒၵ၀ါ	from physical suffering and dangers
______________
Uddhaṃ yāva bhavaggā ca	ဥဒၶံယာ၀ ဘ၀ဂၢါ စ	As far as the highest existence
Adho yāva avīcitto	အေဓာ ယာ၀ အ၀ီစိေတာ	And as far down as the lowest
Samantā cakkavāḷesu	သမႏၲာ စကၠ၀ါေဠသု	In the entire universe
Ye sattā ākā secarā	ေယ သတၱာ အာကာေသစရာ	Whatever beings that move in air
Abyāpajjā niverā ca	အဗ်ာပဇၨာ နိေ၀ရာ စ	May they be free from suffering and enmity
Niddukkhā ca anupaddavā	နိဒၵဳကၡာ စ ႏုပဒၵ၀ါ	from physical suffering and dangers

ကိုAlvin၏ ေ၀မွ်ျခင္း- The chant of Metta (Pali/English/Myanmar)

သဒၶါခရီး အလယ္

ဤပံုကို အရွင္ပညာ၀ံသ မဟာဓမၼာစရိယ;M.A ၏ မိေထြးေတာ္ေဂါတမီႏွင့္ ဘိကၡဳနီသာသနာ စာအုပ္မ်က္ႏွာဖံုးမွ ရယူပါသည္

ဒီအ၀တ္ ၀တ္ဖို႔ ဘယ္လို သဒၶါတရား နဲ႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္လဲ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ဆန္းစစ္ေတာ့
သဒၶါ ဆိုတဲ့ တရားကို ၾကည္လင္ျခင္းလို႔ပဲ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရေလမလား။
ေနာက္ႀကိစိတ္ေတြ နည္းပါးသြားတာေတာ႔ သိသိသာသာပဲ။
ၾကည္လင္ေနတဲ့ စိတ္အခံဓါတ္ေၾကာင့္ ေပလား။
ၾကားဖူးထားတဲ့ “ဥာဏ္မျမင္၊ အထင္နဲ႔သာ ၿပီးေရာ” ဆိုတဲ့ စကား၊ “ကိုယ္႔စိတ္နဲ႔ႏိႈင္း မ႐ိုင္း” ဆိုတဲ့ စကားေတြ ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ ေကာင္းေကာင္းနားလည္လာတယ္။ ဘယ္အရာကို မဆို ကိုယ့္စိတ္နဲ႔ ႏိႈင္းၿပီး ထင္ခ်င္တိုင္းထင္၊ ေနာက္ဆက္တြဲ အေျပာ၊ အလုပ္ေတြ ပါလာ။ အဆံုးမွာ စစ္ၾကည့္ေတာ့ အမွားကအမ်ားသား။ ဒီလိုနဲ႔ ဟင္းဟင္း… ကိုယ့္အဆင့္အတန္းကို ကိုယ့္ဖာသာ အကဲခတ္မိလာတယ္။ အျမတ္ေတြပါ။
အဘိဓမၼာ သင္တန္းတက္ဖူးေပမဲ႔ စိတ္ေတြ အစဥ္အတိုင္း ဘယ္လိုျဖစ္သြားတယ္ဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႔ နဲ႔ ကိုက္ၾကည္႔ႏိုင္ဖို႔ေ၀းစြ၊ စာေတြ႔ အျဖစ္ေတာင္ အလြတ္မရႏိုင္တဲ့ ကိုယ့္အဆင့္အတန္း။
လိုေသးတယ္။ လိုေသးတယ္။
အဆင့္အတန္းရွိတဲ့ သာသနာမွာ ေအာက္ဆံုးအဆင့္ေလးေလာက္ေတာ့ မွီမိ၊ ေထာက္မိေအာင္…

ႀကိဳးစားစမ္း။ ႀကိဳးစားလိုက္စမ္း။

ေမတၱာခရီးအစ

သတိထားမိေနတာပဲလား…
အတၱ၊ မာန၊ ေလာဘ၊ ေဒါသ နဲ႔ ေမာဟေတြ
ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ႔ ေမတၱာတရား။
ကိုယ္ဘယ္လိုမွေန မေပ်ာ္ေတာ့ဘူး။
အခြင့္အေရးဆိုတာ၊ တသက္မွာ ႏွစ္ခါေပၚဖို႔ မလြယ္ဘူးတဲ႔…
ကံေကာင္းေထာက္မ,လို႔ေပပဲလား။
ဒီအခြင့္အေရးကို အမိအရ ကိုယ္,ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။
ေက်းဇူးပါကြယ္။
...............
"ငါ၏ကိုယ္မွာ၊ နံသာေမႊးႀကိဳင္၊ ၿမဲခိုင္လွစြာ၊ ေကာင္းရာမျမင္၊ ဆံပင္သာရွိ၊ အေမႊးရွိ၍၊ ရွိသည့္လက္သည္း၊ ေျခအသည္းႏွင္၊့ သြားလည္းတစ္ေထြ၊ အေရတမ်ိဳး၊ ညွီနံဆိုးသည္၊ အသိုးအပုတ္ခ်ည္းပါတကား။ "
ရႈပ္ေထြးထူထပ္၊ လိမ္ေကာက္ၾကမ္းရွ၊ ဒုကၡေပးလွတဲ့ ဒီဆံပင္ေတြ ရိတ္သင္လိုက္ရတာနဲ႔တင္ စိတ္ထဲေတာ္ေတာ္ရွင္းသြားတယ္။
တစ္ေယာက္ေသာသူက သူရိတ္ေပးပါရေစ လို႔ ဆရာေလးထံခြင့္ေတာင္းေလေတာ့
သားဦးေလးဖြားၿပီးစ ယုယစြာၿဖီးသင္ သူရွင္းကာေပးခဲ့တာသတိရ
ဆရာေလးခြင့္မေပးခဲ့တာ စိတ္ထဲက ဒီလိုနားလည္ ...
“တဏွာရာဂသည္ ေမတၱာလိုလိုႏွင့္ ၀င္တတ္သည္” ဟု ရွင္ေတာ္ဘုရား ထုတ္ေဖၚေဟာၾကား၊ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးထံမွ တဆင့္နားၾကားခဲ့ရဖူးေလေသာ တရားေတာ္ကို အမွတ္ရ...

ပညာစခန္း တတ္လွမ္းစဟန္ျပင္ သတိတရား ကိုယ္ရံုကို ခ်ပ္၀တ္တန္ဆာလို ဆင္ျမန္းရပါေလၿပီ။
မသုမနစာရီ

...............

အာရံုဆြမ္းစားဖို႔ အိမ္တစ္အိမ္ကို ၾကြရတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီးက ေရွ႕ဆံုးကၾကြလို႔ သံဃာေလးပါးတန္းစီလို႔ လိုက္တယ္။ ေနာက္ကမွ သားကိုရင္။ ဆရာေလး မပုညက ကိုရင္ေနာက္က ခပ္ခြာခြာေလးလိုက္။ ေနာက္ကမွ အမွတ္သတိနဲ႔ မသုမနေပါ့။
ေ၀လီေ၀လင္း စႀကႍေလးေလွ်ာက္ရတာ သာေတာင့္သာယာရွိသလိုလိုနဲ႔ ငါဆိုတဲ့ ပမႊားေကာင္က၀မ္းတစ္ထြာကို ဒီလို ေက်ာင္းရတာ ၀မ္းနည္းလာခ်င္သလိုလို

ေၾသာ္…အနစ္နာခံသြားရွာေလတဲ့ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးမွာျဖင့္
ဒို႔ အတြက္ လမ္းၾကမ္းႀကီးကို ေလွ်ာက္ခဲ့ရတာ ေလးအသၤေခ်နဲ႔ ကမၻာတစ္သိန္းတဲ့။
sacrifice ဆိုတဲ့စကားလံုးကို နားထဲက အထပ္ထပ္ၾကား။

ဘ၀သစ္ရဲ႕ စဦး ခရီး
စို႔နစ္နစ္ႀကီးပါလား။