သခၤ်ာဘာသာ သင္ယူခဲ့ရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးကို စဥ္းစားမိတိုင္း၊ အသံုးခ် သခၤ်ာပညာရပ္မ်ားထက္ သခၤ်ာသင္ခန္းစာမ်ားျဖင့္ “စိတ္ကူးဉာဏ္ ကြန္႔ျမဴးတတ္ေစရန္၊ အျမင္က်ယ္ေစရန္၊ တစ္ယူ မသန္ေစရန္” စသည့္ အက်င့္စ႐ိုက္မ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့သည္ကို ပို၍ ေက်းဇူးတင္မိသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို စဥ္းစားမိတုိင္းလည္း အထက္တန္း ေက်ာင္းသားဘ၀က ဂ်ီၾသေမႀတီ သခၤ်ာဘာသာကို သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ ဆရာအား အထူး အမွတ္ရမိသည္။
သင္ခန္းစာတစ္ခု စၿပီဆိုလွ်င္ ဆရာက ထိုသင္ခန္းစာအတြက္ လိုအပ္ေသာ သီအိုရမ္ သက္ေသျပခ်က္မ်ားကို သင္ပုန္းေပၚတြင္ ေသခ်ာစြာ တြက္ျပသည္။ သို႔ေသာ္ ပုစၧာမ်ားကိုမူ ဆရာက ကိုယ္တိုင္ တြက္ျပေလ့ မရွိ။ အတန္းထဲမွ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ထ၍ ေျပာခိုင္းသည္။ ထံုးစံအတိုင္း ဂ်ီၾသေမႀတီ ပုစၧာမ်ားကို တြက္ေသာအခါ construction line မ်ားဆြဲရသည္။ အေျဖရရန္အတြက္ ျငမ္းဆင္ရေသာ သေဘာပင္။ သို႔ေသာ္ အေဆာက္အအံုတစ္ခု၏ ျငမ္းမ်ားကဲ့သို႔ ပံုေသကားက် ေဆာက္ရသည့္ ျငမ္းမ်ားေတာ့ မဟုတ္။ မိမိတို႔၏ စိတ္ကူးဉာဏ္ အေလ်ာက္ construction line အမ်ိဳးမ်ိဳး ဆြဲႏိုင္သည္။
“ဘယ္ေနရာကေန ဘယ္ေနရာကို ဆြဲမယ္”ဟု ေက်ာင္းသားက ေျပာလိုက္လွ်င္၊ ဆရာက သင္ပုန္းေပၚတြင္ ေရာင္စံုေျမျဖဴမ်ားျဖင့္ construction line မ်ားကို ဆြဲၿပီး၊ “ဘာေၾကာင့္ ဒီလို ဆြဲသလဲ၊ ေရွ႕ ဘာဆက္လုပ္မလဲ” ဟု ေမးသည္။ တစ္ခါတစ္ေလ ကၽြန္ေတာ္တို႔တြင္ တိတိက်က် အေျဖမရွိ။ အစတြင္ ေျမစမ္း ခရမ္းပ်ိဳးသည့္ သေဘာႏွင့္ ဆြဲလိုက္ရေသာ္လည္း၊ ေနာက္မွ ေရွ႕ဘာဆက္လုပ္ရမည္ကို ျမင္လာတတ္သည္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ေရာင္စံုလိုင္းေတြသာ မ်ားျပား႐ႈတ္ေထြးလာသည္၊ ေရွ႕ ဘာဆက္လုပ္ရမည္ကား မသိ။ ထိုအခါ ေဘးမွ “ဟိုလိုလုပ္… ဒီလိုလုပ္” အႀကံေပးသူမ်ားလည္း ရွိတတ္သည္။ ေရွ႕ဆက္တိုးႏိုင္ဟန္ မေပၚလွ်င္ေတာ့ ဆရာက ေနာက္တစ္ဦးဦးကို ထခိုင္းသည္။ ေနာက္လူက ေရွ႕လူ ဆြဲခိုင္းထားသည့္ လိုင္းမ်ားကို ျပန္ဖ်က္ခိုင္းခ်င္လည္း ခိုင္းတတ္သည္။ ဆရာက မညီးမညဴ ျပန္ ဖ်က္ေပး၏။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တည္ေဆာက္လုိက္ေသာ construction lines မ်ားေပၚမူတည္၍ အေျဖေရာက္ဖို႔ အေႏွးႏွင့္ အျမန္ ကြာႏိုင္ပါသည္။ မည္သည့္နည္းက မွန္၍ မည္သည့္နည္းက မွားသည္ ဆိုျခင္းထက္၊ မည္သည့္ နည္းက ပို၍ေကာင္းသည္သာ ကြာတတ္၏။ တစ္ခါတရံတြင္လည္း မည္သည့္နည္းက ပိုေကာင္းသည္ဟုပင္ မဆိုသာ။ နည္းလမ္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ပင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုခ်င္ေသာ အေျဖကို ရႏိုင္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး အေျဖေရာက္လွ်င္ ဆရာက “သက္ေသ ျပၿပီးၿပီ quod erat demonstrandum” ဟု အဓိပၸါယ္ရသည့္ Q.E.D ဟူေသာ စာလံုးသံုးကို ခပ္ႀကီးႀကီး ေရးခ်လိုက္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုး ၀မ္းသာၾကရသည္။
“မည္သည့္နည္းက မွန္၍ မည္သည့္နည္းက မွားသည္ ဆိုျခင္းထက္၊ မည္သည့္ နည္းက ပို၍ေကာင္းသည္သာ ကြာတတ္၏” ဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အမွား မကင္းၾက။ ထိုအမွားမ်ားသည္ construction lines တည္ေဆာက္ပံုျခင္း မတူ၍ မဟုတ္။ ဂ်ီၾသေမႀတီဘာသာ၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ ဥပေဒသမ်ားကို လိုက္နာရန္ ပ်က္ကြက္၍ သာျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တည္ေဆာက္ေစလိုေသာ construction line မ်ား၊ တြက္နည္းမ်ားသည္ စည္းကမ္းေဘာင္အတြင္းတြင္ ရွိေနသ၍ ဆရာသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာသမွ် သင္ပုန္းေပၚတြင္ မညီးမညဴ လိုက္၍ ဆြဲ၊ လိုက္၍ ေရးေသာ္လည္း၊ စည္းေဘာင္လြတ္သြားသည္ႏွင့္ လိုက္မေရး မဆြဲေတာ့ဘဲ ေက်ာင္းသားမ်ား အားလံုးဘက္သို႔ လွည့္၍ “ကဲ ဘာလြဲေနသလဲ” ဟူေသာ အၾကည့္ျဖင့္ ၾကည့္ကာ တည့္မတ္ေပးတတ္၏။
မတူညီေသာ အျမင္မ်ား၊ ကြဲလြဲေသာ နည္းလမ္းမ်ားအား သေဘာထားႀကီးႀကီး အျမင္က်ယ္က်ယ္ လက္ခံရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ လြဲေခ်ာ္ေနေသာ အေျခခံမူ၊ စည္းမ်ဥ္း၊ ဥပေဒသမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ ကြဲလြဲမႈမ်ိဳးျဖင့္ အေျဖေရာက္ႏိုင္သည္ဟုကား လက္ခံ၍ မရႏိုင္ေပ။
