ကမၼႆကတ

ေမေမေျပာခဲ့ဖူးတာမွန္ေနမလား… လူတိုင္းမွာ ၾကမၼာဆိုတာရွိတယ္တဲ့။
ဒါမွမဟုတ္ လက္ဖ္တင္နင္ ဒန္ေျပာခဲ့သလို ဘ၀ဆိုတာ ႀကံဳသလို ေလႏွင္ရာ လြင့္ေျမာေနတာပဲလား။
(Forrest Gump)

ဗုဒၶသည္ ကမၼ၀ါဒီ ကိရိယ၀ါဒီျဖစ္သည္။ ကမၼႆကတအျမင္သည္ “မိမိတို႔ျပဳေသာ အျပဳအမူအတြက္ မိမိတို႔တြင္ တာ၀န္ရွိသည္” (ဆက္စပ္ဖတ္ရႈရန္ တာ၀န္) ဟူေသာအျမင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စင္ၾကယ္ေသာ ကမၼႆကတအျမင္ ျဖစ္ေစရန္ တာ၀န္ေရွာင္ေသာ, တာ၀န္မဲ့ေသာ အျမင္မ်ားအား ျငင္းပယ္ရသည္။ ကမၼ၀ါဒအရ
(၁) ေကာင္းေသာ အျပဳအမူ၊ မေကာင္းေသာ အျပဳအမူဟူ၍ ရွိသည္။
(၂) အေၾကာင္း အက်ိဳး ဟူ၍ရွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေကာင္းမႈ, မေကာင္းမႈတို႔သည္ ေကာင္းက်ိဳး, မေကာင္းက်ိဳးေပးမည္။ (၃) ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈတို႔ကို မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ေ႐ြးခ်ယ္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟု သိရွိနားလည္ရသည္။
အနည္းဆံုး ဤအခ်က္မ်ားကို လက္ခံယံုၾကည္ပါမွ ကမၼႆကတ၀ါဒီဟု ေခၚႏိုင္မည္။ အခ်ိဳ႕သည္ ကမၼႆကတ၀ါဒီဟု မိမိကိုယ္မိမိ လက္ခံထားၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္မူ ဗုဒၶ၏ ကမၼ၀ါဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္အယူအဆမ်ားအား လက္ခံယံုၾကည္ေနတတ္ၾကသည္။

နိယတိ၀ါဒ / ဣႆရနိမၼိတ၀ါဒလူဘ၀သည္ ေရးထားၿပီးသား စာအုပ္တစ္အုပ္ကဲ့သို႔ မည္သည့္အ႐ြယ္တြင္ ဘာျဖစ္၍၊ မည္သည့္အ႐ြယ္တြင္ ေသမည္စသျဖင့္ ျဖစ္ပ်က္သမွ်သည္ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ထားၿပီးသားျဖစ္သည္ဟု ယူဆေသာအျမင္အား ဒႆနတြင္ Determinism ဟုေခၚသည္။ ယင္းမူလသတ္မွတ္ခ်က္ကို (နိယတိ - Destiny) ဟုလည္းေခၚသည္။ ဤကဲ့သို႔ လူသားတို႔၏ ၾကမၼာအား တန္ခိုးရွင္ နတ္ေဒ၀တာတို႔က ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ ဖန္ဆင္းေပးထားသည္ဟု ယူဆေသာအယူ၀ါဒအား ဣႆရနိမၼိတ၀ါဒဟုေခၚသည္။ တန္ခိုးရွင္, နတ္သိၾကား, အထက္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ ေစာင္မမႈကို ငံ့လင့္ေနေသာ အယူအစြဲတို႔သည္ ဣႆရနိမၼိတ၀ါဒ၏ အစြယ္အပြားမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ဤအယူအဆအရဆိုပါလွ်င္ မိမိတို႔၏ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈတို႔သည္ အခ်ည္းအႏွီးသာ ျဖစ္ေပ ေတာ့မည္။

ပုေဗၺကတေဟတုဒိ႒ိအခ်ိဳ႕ကလည္း ျဖစ္ပ်က္သမွ်သည္ မိမိတို႔ အတိတ္ကျပဳခဲ့ေသာ ကံအတိုင္းသာ ျဖစ္ရသည္ဟုယူဆသည္။ လူ႔ဘ၀အား ကံေႂကြးဆပ္ရျခင္းပင္ ျဖစ္၍ ျဖစ္သမွ်အား ခါးဆီးခံရမည္ဟု ယူဆသည္။ ထိုသို႔ ကံေႂကြးဆပ္ျခင္းျဖင့္ ၀ဋ္တို႔ကို ကုန္ေစမည္၊ သန္႔စင္ေစမည္ဟုလည္း ယူဆၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ပင္ ဤသို႔ေသာ အယူအဆကို လက္ခံထားၾက၏။ ဤအယူအဆသည္ ဗုဒၶ၏ ကမၼ၀ါဒ စစ္စစ္ မဟုတ္။ ပုေဗၺကတေဟတုဒိ႒ိ (ေရွးကျပဳေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဟူေသာအျမင္) ဟု ဗုဒၶက သတ္မွတ္၏။ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္လာလွ်င္ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာတို႔ ႐ွိသလို၊ သလိပ္, ေလ, သည္းေျခ, ရာသီဥတု, ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈစေသာ အျခားအၾကာင္းမ်ားစြာရွိ၍ ေရာဂါရတုိင္း အတိတ္ကံကုိ ပံုခ်ျခင္းသည္ မွားယြင္းေသာ ပုေဗၺကတေဟတုဒိ႒ိ ျဖစ္၏။

အေဟတုက၀ါဒအခ်ိဳ႕ကမူ လူ႔ဘ၀သည္ ႀကိဳတင္ျပ႒ာန္ထားၿပီးျခင္းမိ်ဳးလည္း မဟုတ္။ အေၾကာင္းအရင္းျမစ္လည္းမရွိဘဲ ႀကံဳႀကိဳက္ တိုက္ဆိုင္မႈ (သဂၤတိ - Accidental occurence) မ်ားသာျဖစ္သည္ဟု ခံယူၾကသည္။ လူတို႔၏ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ သူ႔အလိုလို သဘာ၀အေလွ်ာက္ ႀကံဳရာက်ပန္းျဖစ္ပ်က္ ေနၾကသည္ဟု ျမင္သည္။ ထိုအျမင္အား အေဟတုက၀ါဒဟုေခၚသည္။ ဤသို႔အရာရာသည္ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္ေပၚေနသည္ ဟုယူဆပါက ေကာင္းမႈတို႔ကို ႀကိဳးစားအားထုတ္ေတာ့မည္ မဟုတ္သျဖင့္ ကမၼ၀ါဒ, ကိရိယ၀ါဒ၏ ဆန္႔က်င္ဖက္ ျဖစ္သည္။

အကိရိယ၀ါဒေကာင္းျခင္း, ဆိုးျခင္းသည္ကား ကာလေဒသေပၚလိုက္၍ သတ္မွတ္ထားေသာ ပညတ္ခ်က္မ်ားသာျဖစ္သည္။ သူ႔အျမင္တြင္မွန္ေသာ္လည္း ကိုယ့္အျမင္တြင္ မွားေနႏိုင္သည္ဟု ယူဆေသာ ပညတ္ဂိုဏ္းသား (moral relativists) မ်ားသည္လည္း ေကာင္းဆိုးဟူေသာ ကုသိုလ္အကုသိုလ္အား ပစ္ပယ္ရာေရာက္သည္။ ထို႔အတူပင္ အခ်ိဳ႕ပရမတ္သမားတုိ႔ကလည္း အစစ္မွန္အားျဖင့္ ပရမတ္တရားမ်ားသာ ရွိၿပီး လူ, တိရိစၧာန္ဟု မရွိဟူ၍ သမုတိသစၥာကို ျငင္းပယ္ကာ “လူသတ္သည္ဟုမရွိ၊ အရက္ေသာက္သည္”မရွိဟု ယူဆၾကျပန္သည္။ ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈ ကံကို ပစ္ပယ္ရာေရာက္သည္။ ဒါနျပဳျခင္း, သီလ ေဆာက္တည္ျခင္းတို႔သည္ အဓိပၸါယ္မရွိဟုယူဆ၍ အကိရိယ၀ါဒဟုေခၚသည္။

ဥေစၧဒ၀ါဒအခ်ိဳ႕ေသာ႐ုပ္၀ါဒီ, မ်က္ေမွာက္၀ါဒီတို႔က “လူသားသည္ ႐ုပ္တရားမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထား၍၊ ေသလြန္ေသာ္ ျပတ္စဲ ပ်က္စီးသြားမည္၊ ေမာ္လီက်ဴးမ်ား, အက္တမ္မ်ား ျပန္ျဖစ္သြားမည္၊ ေျမႀကီးျဖစ္သြားသည္၊ တမလြန္ေလာကဟူ၍ မရွိ, အတိတ္ဘ၀ဟူ၍ မရွိ, ငရဲမရွိ, နတ္ျပည္မရွိ၊ မ်က္ေမွာက္လူ႔ဘ၀တြင္သာ ေကာင္းဆိုး အက်ိဳးတို႔ကို ခံစားရသည္” ဟုယူဆသည္။ ဤသို႔ တမလြန္ကို ျငင္းပယ္ေသာ ျပတ္စဲအယူ ဥေစၧဒ၀ါဒသည္ ေကာင္းမႈ, မေကာင္းမႈကံတို႔၏ အက်ိဳးကို ပစ္ပယ္၍ နတၳိက၀ါဒဟုလည္းေခၚသည္။

ခတၱ၀ိဇၨာ၀ါဒအခ်ိဳ႕သည္ မိမိအတြက္ အက်ိဳးရွိမည့္ကိစၥျဖစ္က ဘာလုပ္လုပ္တရားသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ မိမိ၏ တန္ခိုးအာဏာ ႀကီးပြားေရးအတြက္ အမိ, အဖ, သားမယားေသာ္မွ သတ္သင့္လွ်င္ သတ္ရမည္၊ လမ္းေၾကာင္းသည္ ပဓာနမၾက။ ခရီးေရာက္ဖို႔သာ လိုရင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆသည္။ ဤအယူအဆအား မဟာေဗာဓိဇာတ္တြင္ ခတၱ၀ိဇၨာ၀ါဒဟုေခၚ၍ ကမၼ၀ါဒ၏ ဆန္႔က်င္ဖက္၀ါဒမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း၍ျပထားသည္။ ခတၱ၀ိဇၨာသည္ အာဏာ၀ါဒ (Rule of Might), စစ္သား၀ါဒ (rule of warriors) ျဖစ္သည္။ “ၾကည္ညိဳေလးစားမႈ ခံရျခင္းထက္ အေၾကာက္အ႐ြံ႕ ခံရျခင္းကသာ၍ စိတ္ခ်ရသည္”ဟု ေရးသားခဲ့ဖူးေသာ မကၡိယာဗယ္လီ (Machiavelli) ၏ ၀ါဒမ်ိဳးျဖစ္သည္။ မဟာေဗာဓိဇာတ္တြင္ ဤ၀ါဒီမ်ိဳးအား “မိမိကိုယ္မိမိ ပညာရွိထင္ေနေသာ လူမိုက္မ်ား” (ဗာလာ ပ႑ိတမာနိေနာ) ဟု ႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။ လမ္းစဥ္ထက္ အက်ိဳးရလဒ္ကိုသာ ဦးစားေပးေသာ ၀ါဒသည္ မိမိတို႔၏ အျပဳအမူအေပၚ တာ၀န္မယူပဲ၊ ေရတိုအက်ိဳးရလဒ္ ေနာက္ကိုသာလိုက္ၿပီး ဘာမဆိုလုပ္ရဲေသာ၀ါဒ ျဖစ္၍ ကမၼ၀ါဒ၏ ဆန္႔က်င္ဖက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပသည္။

ကမၼႆကတ၀ါဒီတစ္ဦးသည္ အနည္းဆံုး ကမၼ၀ါဒ၏ ဆန္႔က်င္ဖက္ အယူအဆမ်ားအား သိရွိနားလည္ထားရန္ လိုပါသည္။

စာၫႊန္း။

အံ-၃-၆၂၊ မဟာ၀ဂ္-တိတၳာယတနသုတ္
ဇာတက-၅၂၈၊ ပဏၰာသနိပါတ္၊ မဟာေဗာဓိဇာတ္

ဆက္စပ္ဖတ္ရႈရန္ တာ၀န္

ေနာက္ဆက္တြဲ...

Comments ေရးသြားသူေတြ ေမ့ေလာက္မွ ျပန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ဒီပို႔စ္မွာ ေသခ်ာထည့္ မေရးလိုက္တဲ့ “သစၥာတရားနယ္” ကို စာဖတ္သူေတြက ျဖည့္ဖတ္သြားၾကတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးပါ။ ဘာသာစကား, ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ စသျဖင့္ လူေတြသတ္မွတ္ထားတဲ့ အမွန္တရားေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ သမုတိသစၥာနယ္မွာ မိမိသူတစ္ပါးအက်ိဳး ထိခိုက္နစ္နာေစတဲ့, သူေတာ္ေကာင္းေတြ အျပစ္တင္ေ၀ဖန္ႏိုင္တဲ့ အျပဳအမူအေျပာအဆိုေတြကို မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သမုတိသစၥာနယ္က အေကာင္း-အဆိုးတိုင္းကို ကုသိုလ္-အကုသိုလ္နဲ႔ ညီမွ်ျခင္းခ်လို႔ မရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာေတြကို ျငင္းပယ္လိုက္ယံုနဲ႔ေတာ့ အကုသုိလ္ ျဖစ္ မသြားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အရာရာဟာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြပါလုိ႔ ျငင္းပယ္လိုက္ရင္ေတာ့ ကုသိုလ္-အကုသုိလ္ကို ျငင္းပယ္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ကာလ, ေဒသ, ဘာသာစကား, ယဥ္ေက်းမႈေတြေပၚ မမွီပဲ ပကတိမွန္ကန္တဲ့ ပရမတၳတရားဆိုတာ ရွိေနလိ႔ုပါ။ ပရမတၳသစၥာနယ္မွာ ေလာဘ, ေဒါသ, ေမာဟတရားေတြ အေျခခံၿပီးျဖစ္တဲ့ စိတ္ေစတနာကို အကုသိုလ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အကယ္၍ အရင္းၾကတဲ့ ေလာဘ, ေဒါသ, ေမာဟတရားေတြကို မၾကည့္ပဲ၊ “ပရမတၳအားျဖင့္ လူဆိုတာ မရွိ, အရက္ဆိုတာ မရွိ၊ ႐ုပ္နာမ္တရားေတြသာရွိလို႔ လူသတ္ရင္လည္း လူသတ္တယ္ မေခၚႏိုင္ဘူး” စသျဖင့္ တလြဲကို ယူၿပီး အစြန္းေရာက္ရင္ေတာ့ ကုသိုလ္-အကုသုိလ္ကို ျငင္းပယ္ရာ ေရာက္ျပန္ပါတယ္။

သစၥာတရားနယ္နဲ႔ စပ္ၿပီး ဆက္ေျပာရရင္ … လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားက ပရမတၳသစၥာနယ္ကို (၁) “သဘာ၀သစၥာ” နဲ႔ (၂) “အရိယသစၥာ” လို႔ ထပ္ခြဲျပပါတယ္။ လူေတြ အေကာက္ အယူမလြဲေအာင္လုိ႔ပါ။ ဥပမာ ပရမတၳနယ္မွာ သုခေ၀ဒနာဆိုတာ သဘာ၀အားျဖင့္ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဘုရား, ရဟႏၲာစတဲ့ အရိယပုဂၢိဳလ္တို႔ရဲ့ အျမင္မွာ သုခေ၀ဒနာအပါအ၀င္ ေ၀ဒနာအားလံုး, သခၤါရတရားအားလံုးဟာ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့အတြက္ ဒုကၡလို႔ ႐ႈျမင္ပါတယ္။ ဒုကၡသစၥာလို႔ ျမင္ပါတယ္။ သစၥာေလးပါးဟာ အရိယသစၥာနယ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ “သစၥာေလးပါးလြဲရင္ က်န္တာပညတ္” အစား “ပရမတၳသစၥာမွလြဲရင္ က်န္တာပညတ္” ဆိုရင္ေတာ့ ပိုၿပီး တိက်ပါလိမ့္မယ္။