ကမၼႆကတ (၄) - ကံႏွင့္ အက်ိဳးေပး

“တူေသာ အက်ိဳးေပးသည္” (ဇေနတိ သဒိသံ ပါကံ) ဟူေသာ စကားရွိသည္။ ေကာင္းေသာကံကို ျပဳက ေကာင္းေသာ အက်ိဳးေပး၍၊ မေကာင္းေသာကံကို ျပဳက မေကာင္းေသာ အက်ိဳးေပးသည္။ ဤသည္ကိုပင္ အခ်ိဳ႕က “သက္ေရာက္မႈတိုင္းတြင္ တူညီေသာ တန္ျပန္သက္ေရာက္မႈ ရွိသည္” ဟူေသာ ႐ူပေဗဒနိယာမႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ဥပမာျပဳေလ့ရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ကံႏွင့္ အက်ိဳးတရားတို႔သည္ အေျဖာင့္အားျဖင့္ (linearly) ဆက္စပ္ေနၾကျခင္းမ်ိဳးကား မဟုတ္ေပ။ ေလာကတြင္ မေကာင္းမႈတို႔ျဖင့္ အသက္ေမြး၍ ႀကီးပြားေနသူမ်ား ရွိသည္။ ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းမြန္ပါလွ်က္ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ေနၾကရသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ အက်ိဳးေပးသည့္ အခ်ိန္ကာလ ကြာျခားျခင္း, အက်ိဳးေပးသည့္ ပမာဏ ကြာျခားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ကံတရား၏ အက်ိဳးေပးပံုသည္ ဆန္းၾကယ္႐ႈပ္ေထြးလွသည္။ ထို႔အျပင္ ဘ၀တြင္ ႀကံုေတြ႔ခံစားေနရေသာ အက်ိဳးတရားမ်ားသည္ ကံအေၾကာင္း သက္သက္မွ်မဟုတ္ဘဲ၊ အျခားေသာအေၾကာင္းတရားမ်ားလည္း ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ကံျပဳခဲ့သည့္အတိုင္း အက်ိဳး ခံစားမည္” ဟု ယူဆျခင္းအား “ကံ-ကံ၏ အက်ိဳး” ကို မွန္ကန္စြာ သိျမင္သေဘာေပါက္သည္ဟု မဆိုႏိုင္ေခ်။ ကံ၏ အက်ိဳးကို ျပဳျပင္ တားဆီးမရႏိုင္, မလႊဲေရွာင္ႏိုင္ေတာ့ပါက ၀ဋ္ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းဟူသည္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့။

ရဟန္းတို႔ “သတၱ၀ါသည္ အၾကင္ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ကံကို ျပဳ၏။ ထိုထို အျခင္းအရာအားျဖင့္ ခံစားရ၏” (ယထာ ယထာယံ ပုရိေသာ ကမၼံ ကေရာတိ, တထာ တထာ တံ ပဋိသံေ၀ဒိယတိ) ဟု တစ္စံုတစ္ေယာက္က ဆိုျငားအံ့၊ ရဟန္းတို႔ ဤဆိုတိုင္း ျဖစ္လတ္ေသာ္ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္သံုးမႈ မျဖစ္ေတာ့ေခ်၊ ေကာင္းစြာ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏ အဆံုးကို ျပဳရန္ အခြင့္မရွိေတာ့ေခ်။ (အံ-၃-၁၀၁၊ ေလာဏကပလႅသုတ္)

“ကံျပဳခဲ့သည့္အတိုင္း အက်ိဳး ခံစားျခင္း” မဟုတ္ေၾကာင္းကို အဂၤုတၱရနိကာယ္ တိကနိပါတ္တြင္ ဆားခြက္ႏွင့္ ဥပမာျပဳ၍ ဆက္လက္ ေဟာၾကားထား၏။ ေရအနည္းငယ္ရွိေသာ ခြက္အတြင္း ဆားခပ္လိုက္ပါက ေသာက္၍ မရႏိုင္ေသာ ဆားငန္ရည္ ျဖစ္သြားေသာ္လည္း၊ ထိုပမာဏရွိေသာ ဆားအား ေရထုမ်ားျပားေသာ ဂဂၤါျမစ္တြင္းသို႔ ထည့္လိုက္ပါက ဆားငန္ရည္ ျဖစ္မသြားႏိုင္ပါ။ ထို႔အတူပင္ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ မေကာင္းမႈကို ျပဳ႐ံုျဖင့္ ငရဲသို႔က်ေရာက္ရ၏။ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္တို႔ကား ထိုအနည္းငယ္မွ်ေသာ မေကာင္းမႈ၏ ဆိုးက်ိဳးကို မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ ခံစားရေသာ္လည္း၊ ငရဲသို႔ က်ေရာက္ျခင္းကဲ့သုိ႔ ႀကီးေလးေသာ အက်ိဳးဆက္ကို မခံစားရပါ။

ပထမပုဂၢိဳလ္သည္ သီလ, သမာဓိ, ပညာပြားမ်ားထားျခင္း မရွိသူျဖစ္သည္။ ထိုသူသည္ ေရအနည္းငယ္သာရွိေသာ ခြက္တြင္ ဆားထည့္ေသာအခါ ေသာက္မရေအာင္ ငန္သကဲ့သို႔၊ မေကာင္းမႈအနည္းငယ္သည္ အပယ္ငရဲသို႔ ဆြဲခ်ကာ ႀကီးစြာေသာ ဆင္းရဲကို ခံစားရ၏။ သီလ, သမာဓိ, ပညာပြားမ်ားထားေသာ ဒုတိယပုဂၢိဳလ္သည္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌သာ အနည္းငယ္ေသာ မေကာင္းက်ိဳးကို ခံစားရေသာ္လည္း ေနာင္တမလြန္တြင္ အက်ိဳးမခံစားရေတာ့ပါ။ အကယ္၍ အဂၤုလိမာလမေထရ္ကဲ့သို႔ အရဟတၱဖိုလ္ေပါက္တိုင္ သီလ, သမာဓိ, ပညာတုိ႔ကို ပြားမ်ားပါက အလံုးစံုေသာ ကံတို႔သည္ ေနာင္ဘ၀တဖန္ အက်ိဳးေပးခြင့္ မသာေတာ့ဘဲ၊ ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏိုင္၏။

ရဟန္းတို႔ ''သတၱ၀ါသည္ အၾကင္ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ခံစားအပ္ေသာ ကံကို ျပဳ၏။ ထိုထို ကံ၏ အက်ဳိးကို ခံစားရ၏'' (ယထာ ယထာ ေ၀ဒနီယံ အယံ ပုရိေသာ ကမၼံ ကေရာတိ, တထာ တထႆ ၀ိပါကံ ပဋိသံေ၀ဒိယတိ) ဟု တစ္စံုတစ္ေယာက္က ဆိုျငားအံ့။ ရဟန္းတို႔ ဤဆိုတိုင္း ျဖစ္လတ္ေသာ္ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္သံုးမႈ ျဖစ္ႏိုင္၏၊ ေကာင္းစြာ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏ အဆံုးကို ျပဳရန္ အခြင့္ရွိႏိုင္၏။ (အံ-၃-၁၀၁၊ ေလာဏကပလႅသုတ္)

မ်ိဳးေစ့ခ်င္း တူေသာ္လည္း စိုက္ပ်ိဳးရာ ေျမ, ရာသီဥတု, ေရရရွိမႈ စေသာ အျခားအေၾကာင္း တရားမ်ားေပၚမွီ၍ သီးႏွံျဖစ္ထြန္းမႈ ကြာျခား၏။ ကံတစ္ခု၏ အက်ိဳးေပးသည္ ယင္းကံကို ခိုင္မာ အားေကာင္းေစရန္ ေထာက္ပံ့ေပးေနေသာ ဥပထမၻကကံ၊ အားနည္းေစရန္ ဆန္႔က်င္ဖိႏွိပ္သည့္ ဥပပီဠကကံ၊ အက်ိဳး မေပးႏိုင္ေစရန္ ျဖတ္ေတာက္ဖ်က္ဆီးသည့္ ဥပဃာတကကံမ်ားေပၚ မူတည္၍ အက်ိဳးေပး ပမာဏကြာျခားသည္။ ထို႔အျပင္ အေၾကာင္းတရားမ်ားစြာေပၚ မူတည္၍ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ အက်ိဳးေပးျခင္း (ဒိ႒ဓမၼ ေ၀ဒနီယ)၊ ေနာက္အျခားမဲ့ဘ၀၌ အက်ိဳးေပးျခင္း (ဥပပဇၨ ေ၀ဒနီယ)၊ ေနာင္ဘ၀အဆက္ဆက္၌ အက်ိဳးေပးျခင္း (အပရာပရိယ ေ၀ဒနီယ) ဟု ကံ၏ အက်ိဳးေပးခြင့္အလွည့္ (လဒၶ၀ိပါက၀ါရ) ကြာျခားႏိုင္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ “ဇေနတိ သဒိသံ ပါကံ” ဟူေသာ စကားသည္ ကံႏွင့္ အက်ိဳးတရားတို႔၏ အေကာင္း, အဆိုး အမ်ိဳးဇာတ္ တူျခင္းကိုသာ ဆိုလို၏။ ထို ကံျပဳစဥ္ကအတိုင္း တူညီေသာ အက်ိဳး ခံစားရသည္ဟု မဆိုလို။ ဗုဒၶ၏ ကမၼ၀ါဒသည္ “ကံ၏ စီမံျပ႒ာန္းခ်က္ကို မလႊဲမေရွာင္သာ, မျပဳမျပင္သာ ခံစားရမည္” ဟုယူဆေသာ နိယတိ၀ါဒမ်ိဳး (Determinism) မဟုတ္။ သီလ, သမာဓိ, ပညာတို႔ကို ပြားမ်ား အားထုတ္ျခင္းျဖင့္ မေကာင္းေသာ ကံတို႔၏ အက်ိဳးေပးကို အားနည္း ပ်က္ျပယ္ေစ၍၊ ဘ၀သစ္ကို တဖန္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကံတရားဟူသမွ်အား ပယ္သတ္သည့္ အဆံုးအမျဖစ္သည္။

စာညႊန္း။
၁။ အံ-၃-၁၀၁၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္-တိကနိပါတ္-စူဠ၀ဂ္-ေလာဏကပလႅ၀ဂ္-ေလာဏကပလႅသုတ္
၂။ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ
၃။ Kamma and its fruit by Nyanaponika Thera
(http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/nyanaponika/kammafruit.html)