“Foucault ဂိုဏ္းသားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ “ပညတ္”ဆိုတာကိုက ပညတ္ထားတာလို႔ လက္ခံရင္ ေသျခင္းတရားဟာ ပညတ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လူေတြနားလည္ (အထူးသျဖင့္ ခံစားတဲ့) “ေသျခင္း” နဲ႔ ေဆးပညာအရသတ္မွတ္ထားတဲ့ ခႏၶာကိုယ္အဂၤါေတြက အသက္ရွင္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္လို အလုပ္မလုပ္ေတာ့ပဲ ရပ္ဆိုင္းပ်က္စီးသြားတာဟာ မတူပါဘူး။ ပါဠိစာေပေတြမွာေတာ့ ပထမေသျခင္းကို “မရဏ” လို႔သံုးၿပီး၊ ဒုတိယအမ်ိဳးအစား ေသျခင္းကို “ကာယႆ ေဘဒါ” ကိုယ္ပ်က္စီးျခင္းလို႔ သံုးထားပါတယ္။”
ပညတ္လို႔ဆိုရင္ လူေတြသတ္မွတ္ထားတဲ့ အရာလို႔ နားလည္ၾကပါတယ္။ အမ်ားညီရင္ ‘ဤ’ကို ‘ကၽြဲ’ဖတ္လို႔ရတဲ့ အရာမ်ိဳးလို႔ သိၾကပါတယ္။ အမ်ားညီလို႔ ‘ကၽြဲ’ လို႔အသံၾကားတိုင္း ‘ဤ’မွန္းသိရင္ ၿပီးတာပဲ၊ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ လုပ္ေနစရာမလိုဘူးလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
‘လူ’ ပဲေခၚေခၚ၊ ‘human’ ပဲေခၚေခၚ လူကိုဆိုလိုမွန္း သိၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ‘လူ, human’ စသျဖင့္ ဘာသာစကား ေ၀ါဟာရေတြ, အမည္နာမေတြကို ပညတ္လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေ၀ါဟာရ နာမပညတ္ေတြေပၚမွာ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ေနစရာ မလိုဘူးေပါ့။ ‘လူ, human’ စသျဖင့္ ဖတ္ရရင္, အသံၾကားရရင္ စိတ္ကူးထဲမွာ ‘လူ’ဆိုတာကို သိပါတယ္။ အဲဒီ စိတ္ကူးထဲမွာ သိလိုက္တဲ့ ‘လူ’ဆုိတာကလည္း ပညတ္ပါပဲ။ “မတ္တပ္ရပ္ၿပီး လမ္းသြားတတ္တယ္, တိရစၧာန္ေတြထက္ အသိဉာဏ္ပိုရွိတယ္, လႈပ္႐ွားႏိုင္ေပမဲ့ စက္႐ုပ္တစ္႐ုပ္လို မဟုတ္ဘူး ခံစားႏိုင္တယ္။” စသျဖင့္ အဓိပၸါယ္ေတြေပးထားတဲ့ အရာအျဖစ္ စိတ္ထဲမွာ သိသြားတယ္။ ဒီပညတ္ေတြနဲ႔ အျပင္ကအရာေတြကို ကိုယ့္စိတ္ထဲ ကူးယူႏိုင္သလို၊ ကိုယ္စိတ္ထဲက အရာေတြကိုလည္း အျခားတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္ထဲကို ကူးေပးႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ကူးျခင္းကို ၀ိတက္၀ိစာရ (thinking and pondering) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီစိတ္ကူးေတြက ဘာသာစကားရဲ့ အေျခခံ၊ စကားေျပာဆိုျခင္းရဲ့ အေျခခံျဖစ္လို႔ ၀ိတက္၀ိစာရကိုပဲ ‘၀စီသခၤါရ’ (formations of verbal actions) လို႔ အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ပါတယ္။ စိတ္ကူးဟာ ဘာသာစကားရဲ့ အေျခခံပါ။ စကားဆိုတာဟာလည္း ေလတိုက္သံ, လိႈင္းခတ္သံေတြလို အသံသက္သက္မဟုတ္ပဲ စိတ္ကူးကေန အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထည့္ေပးထားတဲ့ အသံေတြပါ။ ‘လူ, human’ စတဲ့ ဘာသာစကား ေ၀ါဟာရပညတ္ေတြေပၚမွာ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ မလုပ္ပဲ ေနေကာင္း ေနႏိုင္ေပမယ့္၊ အဲဒီဘာသာစကား ေနာက္က အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထည့္ေပးထားတဲ့ အတၳပညတ္ေတြေပၚမွာေတာ့ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ မလုပ္ပဲ မေနႏိုင္ ၾကေတာ့ ပါဘူး။ ဒီအတၳပညတ္ေတြေၾကာင့္ပဲ ၾကည္ႏူးရ, လြမ္းေမာရ, ခ်စ္ရ, မုန္းရ, စစ္ေတြျဖစ္ၾကရ မဟုတ္လား။
“ပညတ္သြားရာ ဓာတ္သက္ပါတယ္”ဆိုတဲ့ စကားရွိပါတယ္။ ဒီစကားအဓိပၸါယ္က “ကံ့ေကာ္ပန္းကို ကံေကာ္ပန္းလို႔ ေျပာ၀ယ္ၿပီး ဘုရားကပ္တာနဲ႔ ကံေကာင္းလာလိမ့္မယ္” ဆိုတဲ့ ေဗဒင္ဆရာနဲ႔ ဘုရားေစ်းပန္းသည္ေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ ‘ဓာတ္’ ဆိုတာက ဘာသာေဗဒ အသံုးအႏႈံးပါ။ စကားလံုးေ၀ါဟာရေတြရဲ့ အနက္ဇစ္ျမစ္ (Root) ကိုေျပာတာပါ။ စကားလံုး ေ၀ါဟာရ နာမပညတ္ေတြရဲ့ ေနာက္မွာ အနက္အဓိပၸါယ္ အတၳပညတ္ေတြရဲ့ အေငြ႔အသက္ေတြ ပါေနတယ္လို႔ ဆိုလိုတာ မ်ိဳးပါ။
ေ၀ါဟာရအသံုးအႏႈံးအရ ေသတယ္ ေျပာေျပာ, အသက္ထြက္တယ္ ေျပာေျပာ “ေသျခင္း” ဆိုတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္ကို သိၾကပါတယ္။ ဘာအဓိပၸါယ္လည္းဆိုရင္ေတာ့ လူေတြကိုယ္တိုင္ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ အဓိပၸါယ္လို႔ပဲ ဆိုရမွာပါ။ အခ်ိဳ႕လူမ်ားဆို ေသစကားေျပာသံၾကားရရင္ “ဟဲ့ နိမိတ္မရွိ မနာမရွိ” လို႔ေျပာတတ္ ၾကပါတယ္။ ေ၀ါဟာရပညတ္ေတြကို “ေသျခင္း” လို႔ စိတ္ထဲ ကူးယူၿပီး သိလိုက္ယံုတင္ မကပါဘူး၊ ေသျခင္းရဲ့ အဓိပၸါယ္ေတြကို ခံစားယူလိုက္ၾကပါတယ္။ ေသျခင္းရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာ “ငါ မေသခ်င္ေသးဘူး” ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးေတြ ဆင့္ပြားၿပီးယူပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ “ငါ” ဆိုတာဟာလည္း လူေတြ အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထည့္ေပးထားတဲ့ အတၳပညတ္ေနာက္တစ္မ်ိဳး ပါပဲ။ (related post: သံေ၀ဂ)
“ငါ” ဆိုတဲ့ မာနကိုပယ္သတ္ထားတဲ့ ဘုရားရဟႏၲာေတြမွာေတာ့ “ငါ ေသရမယ္” ဆိုတဲ့ ေသျခင္းမ်ိဳး မရွိေတာ့ပါဘူး။ လူအမ်ားစု သိရွိနားလည္ခံစားတဲ့ “ငါ ေသရမယ္” ဆိုတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္ပြားေတြရွိတဲ့ “ေသျခင္း”ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရဟာ အာသေ၀ါကင္းကြာၿပီးတဲ့ ရဟႏၲာမ်ားနဲ႔ မသက္ဆိုင္ေတာ့ပါဘူး။
“ေမြးဖြားလာၿပီး အိုျခင္းေသျခင္းကင္းတဲ့ သူတစ္စံုတစ္ဦး ရွိပါသလား”ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေကာသလမင္းႀကီးက ျမတ္စြာဘုရားထံ ေမးေလ်ာက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
“မင္းႀကီး… အိုျခင္းေသျခင္း (ဇရာမရဏ) ကင္းလြတ္ေသာ ေမြးဖြားသူဟူ၍ မရွိ။ ပစၥည္းဥစၥာ အလြန္ႂကြယ္၀ ခ်မ္းသာေသာ မင္းမ်ိဳးသည္လည္း ေမြးဖြားလာၿပီးေနာက္ အိုျခင္းေသျခင္းမွ ကင္းသည္မရွိ။ … ဘ၀သံေယာဇဥ္ ကုန္ၿပီးေသာ ရဟႏၲာေသာ္မွလည္း ကိုယ္သည္ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာရွိ၏။ ပစ္ခ်ျခင္းသေဘာရွိ၏” လို႔ ျမတ္စြာဘုရားက ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေ၀ါဟာရဆိုတာ ပညတ္ေတြပါလို႔ဆိုေပမဲ့ ေသျခင္းကို လြန္ေျမာက္ၿပီးတဲ့ ရဟႏၲာအတြက္ ‘မရဏ’ လို႔မသံုးပဲ “ကာေယာ ေဘဒနဓေမၼာ နိေကၡပနဓေမၼာ - ကိုယ္သည္ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာရွိ၏၊ ပစ္ခ်ျခင္းသေဘာရွိ၏” လို႔ သံုးစြဲသြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
၁။ သံ-၁-၁၁၄၊ ေကာသလသံယုတ္- ပဌမ၀ဂ္- ဇရာမရဏသုတ္
၂။ မ-၁-၄၆၃၊ မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္-စူဠယမက၀ဂ္-စူလေ၀ဒလႅသုတ္
Friday, April 10, 2009
ေသျခင္း၏ ပညတ္မ်ား
လက္၀ါးကပ္တိုင္ထက္က ခရစ္ေတာ္ရဲ့ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ကို သာ၀ကတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ John မွတ္တမ္း တင္ထားခဲ့တာကို ဖတ္ရင္း၊ ယု၀ရီရဲ့ Michel Foucault မွာ မွတ္ခ်က္ေရးခဲ့ဖူးတာကို သတိရမိလို႔ပါ။
ဧရာ (မႏၲေလး)
စာၫႊန္း။
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
4 comments:
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ကိုဧရာ။ နားလည္ရ ခက္ခဲတဲ႔ ေ၀ါဟာရေတြ၊ အဓိပၸါယ္ေတြကို နားလည္လြယ္ေအာင္ ရွင္းျပထားတာ သိပ္ေကာင္းတာပဲ။
ေဆးပညာမွာလည္း ခုေနာက္ပိုင္း ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း အစားထိုးျခင္း (organ transplant) ေတြ လုပ္လာေတာ႔ အလႉရွင္ေတြဆီက အစိတ္အပိုင္းေတြကို brain dead ျဖစ္သြားခ်ိန္မွာ ထုတ္ယူၾကတယ္။ စက္ေတြေၾကာင္႔ ခႏၶာကိုယ္ႀကီး မရပ္ေသးေပမယ္႔ ဘာမွ မသိ၊ မခံစားႏိုင္ေတာ႔တဲ႔ Intensive Care Unit ထဲက machine-dependent, permanently vegetative လူနာမ်ိဳးမွာေပါ႔။ ဒါကိုလည္း မရဏလို႔ပဲ သတ္မွတ္လို႔ ရမလား။
ခက္ခဲ နက္နဲ တဲ့.. အေၾကာင္းအရာ ေတြပဲ ကိုဧရာ-
ေသျခင္းမွာေတာင္ ပညတ္ ေတြ အဆင့္ဆင့္ ကြဲျပားေနေသးလား။ Jhon the Baptist ရုပ္ရွင္ကို ေျပာတာလား မသိ။ အဲဒါ နဲ႕ ဆက္စပ္ျပီး ေတာ့လဲ ၾကိဳးစားေတြးၾကည့္ေသးတယ္။ း)
ဆံပင္တေခ်ာင္းေတာ့ ပိုျဖဴသြားျပီ။ း)
မွတ္သားဖတ္ရွ ုသြားပါတယ္ဆရာ… ေ၀မွ်ေပးတာေက်းဇူးပါ…
John the Baptist ဇာတ္လမ္းကိုေတာ့ မၾကည့္ ဖူးေသးပါဘူး။ ဖတ္မိတယ္ဆိုတဲ့ စာက John 19:30 ပါ။ သိပ္ေတာ့ ဆက္စပ္မႈမရွိပါဘူး။ အဆက္အစပ္မရွိ ေတြးမိေတြးရာ, ေျပာမိေျပာရာ ေျပာတတ္လြန္းလို႔ မသီတာရဲ့ အေ၀ဖန္ မၾကာခဏ ခံရတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို out-of-context ေတြးတတ္, ေျပာတတ္တာကိုပဲ အလုပ္ထဲမွာေတာ့ out-of-box thinking ဆိုၿပီး မဆီ, မဆိုင္ အသံုး၀င္ ေနပါေသးတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားဟာ ေ၀ဠဳ၀႐ြာမွာ ေနာက္ဆံုး ၀ါကပ္ၿပီးခ်ိန္မ်ာ အသည္းအသန္ေရာဂါရပါတယ္။ ရဟန္းသံဃာတို႔ကို အသိမေပးရေသးပဲ ပရိနိဗၺာန္ျပဳဖို႔ မသင့္ေသးလို႔၊ ေ၀ဒနာကို သည္းခံၿပီး ဆယ္လေလာက္ အသက္ဆက္ရွင္ႏိုင္ေအာင္ ဖလသမာပတ္အစြမ္းနဲ႔ အားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို အသက္ဆက္ရွင္သန္ေအာင္ အားထုတ္တာကို ‘အာယုသခၤါရ’ လို႔ ေခၚပါတယ္။ machine ေတြနဲ႔ အသက္ဆက္ရွင္ေအာင္ ထိန္းထားတာကိုလည္း ေခတ္သစ္ အာယုသခၤါရတစ္မ်ိဳးလို႔ ေခၚေကာင္း ေခၚႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာအရ အာယု (အသက္)+ ဥသၼာ (ကိုယ္ေငြ႔) + ၀ိညာဏ (အသိစိတ္) သံုးပါး ေပါင္းဆံုေနမွ functioning လုပ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ permenant vegetative state (PVS) မွာ အသိစိတ္ Consciousness မျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ အသက္ မရွင္ေတာ့ဘူးလို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Consciousness ရွိမရွိကို သိပၸံနည္းအရ တိုင္းထြာလို႔ ရမယ္ မထင္ပါဘူး။ ဦးေႏွာက္ အလုပ္လုပ္ေနလို႔ အသိစိတ္ျဖစ္တာလား၊ အသိစိတ္ရွိလို႔ ဦးေႏွာက္ အလုပ္ေနတာလားဆိုတာက သိပၸံပညာမွာ အခုထိ အေျဖအတိအက် မသိေသး ျပႆနာပါ။ Neural Correlates of Consciousness (NCC) နဲ႔ ဆိုင္ ပါလိမ့္မယ္။ Brain death နဲ႔ PVS တူ,မတူဆိုတာကလည္း အျငင္းပြားစရာ ေနာက္ထပ္ ျပႆနာ တစ္ခုပါပဲ။ ဒီအေျဖေတြကိုေတာ့ ေဆးပညာရွင္ေတြက ပိုၿပီး သိလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
Post a Comment