နကုလပိတာ နကုလမာတာ

ၾကာပန္းသည္
ေရကို မွီ၍ ျဖစ္သကဲ့သို႔
အခ်စ္သည္ …
ေရွးက အတူေနခဲ့ဖူးျခင္း,
ပစၥဳပၸန္၌ အက်ိဳးဆာင္ေပးျခင္း
ဟူေသာ အေၾကာင္းႏွစ္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။

ပုေဗၺဝ သႏၷိဝါေသန၊ ပစၥဳပၸႏၷ ဟိေတန ဝါ။
ဧဝံ တံ ဇာယေတ ေပမံ၊ ဥပၸလံဝ ယေထာဒေက။ (ဒုကနိပါတ္၊ သာေကတဇာတ္)

ဘုရားရွင္ လက္ထက္က နကုလပိတာႏွင့္ နကုလမာတာဟူသည့္ အလြန္ ရင္းႏွီး ခ်စ္ခင္ၾကေသာ ဇနီးေမာင္ႏွံ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ နကုလပိတာႏွင့္ နကုလမာတာ ဟူေသာ အမည္မ်ားသည္ အမည္ရင္းမ်ား မဟုတ္ၾက။ နကုလ၏ အေဖႏွင့္ အေမဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ သူတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံအား ဘုရားရွင္က ဝိႆာသကအရာ၌ ဧတဒဂ္ ထားေတာ္မူ၏။ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ယံုၾကည္ ရင္းႏွီး အကၽြမ္းဝင္မႈ (mutual trust and harmony) ရွိရာတြင္ အသာဆံုး, အျမတ္ဆံုး ဇနီးေမာင္ႏွံဟု အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိၾကသည္။ ျမန္မာဘာသာျပန္ႏွင့္ နိႆယမ်ားတြင္ (သတၳဳဝိႆာသိကဘာဝံ စေသာ အ႒ကထာအဖြင္တို့ကို မွီး၍) ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရင္းႏွီး ကၽြမ္းဝင္ေသာ စကားကို ဆိုေလ့ရွိသူတို႔တြင္ အသာဆံုး, အျမတ္ဆံုး ဇနီးေမာင္ႏွံဟု ေဖာ္ျပၾကပါသည္။

နကုလပိတာတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံသည္ ဘဂၢတိုင္း သုသုမာရဂိရိၿမိဳ႕မွ ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သုသုမာရဂိရိၿမိဳ႕ေတာင္ဖက္ရွိ ေဘသလကေတာအုပ္တြင္ အ႒မေျမာက္ ဝါဆိုရန္အတြက္ ႂကြေရာက္လာေသာအခါ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားတို႔က ႀကိဳဆို ဖူးေျမႇာ္ၾက၏။ ထိုဇနီးေမာင္ႏွံတို႔သည္ ဘုရားရွင္အား ဖူးျမင္ရေသာအခါ သားအရင္းသဖြယ္ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးသည့္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၍ ဘုရားရွင္၏ ေျခေတာ္ရင္း၌ ဦးခိုက္ကာ “သား… ဘာေၾကာင့္မ်ား မိဘႏွစ္ပါးအား ဤမွ်ေလာက္ၾကာေအာင္ ပစ္ထားရပါသနည္း” ဟု တရင္းတႏွီး ေျပာဆို၏။ ထိုဇနီးေမာင္ႏွံတို႔သည္ ဘဝေပါင္း ငါးရာ မိဘေတာ္စပ္ခဲ့ဖူး၍၊ ဘေထြး, ဘႀကီး, ဦးရီး, မိေထြး, မိႀကီး, အရီးစျဖင့္ ဘဝေပါင္း ငါးရာစီ ေဆြမ်ိဳးအရင္းအျခာ ေတာ္စပ္ခဲ့ၾကဖူးေသာေၾကာင့္ သားဟူေသာ အမွတ္ျဖင့္ ေလးျမတ္ခ်စ္ခင္ေသာ စိတ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ တရားအဆံုးတြင္ နကုလပိတာႏွင့္ နကုလမာတာတို႔သည္ ေသာတာပန္ ျဖစ္ၾကသည္ဟု အဂၤုတၱရနိကာယ္ အ႒ကထာတြင္ ေဖာ္ျပထား၏။

*****

အခါတစ္ပါးက နံနက္ဆြမ္းခံခ်ိန္တြင္ ဘုရားရွင္သည္ နကုလပိတာ သူႂကြယ္အိမ္သို႔ ႂကြေရာက္ေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ ဇနီးေမာင္ႏွံတို႔က “မိမိတို႔သည္ ငယ္႐ြယ္စဥ္ကပင္ ထိမ္းျမား လက္ထက္ခဲ့ၾကၿပီး၊ တစ္ပါးသူတို႔အား ကိုယ္ျဖင့္ မဆိုထားဘိ, စိတ္ျဖင့္ပင္ မလြန္ၾကဴးခဲ့ၾကဖူးပဲ တစ္ဦးအေပၚ တစ္ဦး သစၥာရွိေၾကာင္း၊ ယခုဘဝတြင္သာမက ေနာင္ဘဝမ်ားတြင္ပါ ျပန္လည္ ဆံုဆည္းၾကလိုေၾကာင္း” ေလွ်ာက္ထားၾကသည္။ နကုလပိတာတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံ၏ အာသီသကို ဗုဒၶက ကဲ့ရဲ့ ေဝဖန္ျခင္းမျပဳဘဲ၊ သမဇီဝီေခၚ အတူတကြ မွ်တစြာ ေနထိုင္ရႏိုင္မည့္ အက်င့္ေလးမ်ိဳးကို ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။

(၁) သမသဒၶါ - တူမွ်ေသာ ယံုၾကည္ျခင္း
(၂) သမသီလာ - တူမွ်ေသာ အက်င့္သီလ
(၃) သမစာဂါ - တူမွ်ေသာ စြန္႔ႀကဲ ေပးကမ္းမႈ
(၄) သမပညာ - တူမွ်ေသာ အသိပညာ

ဤသို႔ေသာ အခ်က္ေလးခ်က္ တူမွ်ေအာင္အားထုတ္ပါက ယခု မ်က္ေမွာက္ဘဝတြင္ သာမက တမလြန္ဘဝ၌ပင္ အတူတကြ ဆံုဆည္းၾကရမည္ဟု ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

ဗုဒၶဝါဒ၏ အဓိကပန္းတိုင္သည္ သတၱဝါတို႔အား သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ ကယ္ထုတ္ရန္ ျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ ဘဝကို ေတာင့္တျခင္းအား ဗုဒၶျမတ္စြာက ခ်ီးမြန္းေျပာဆိုေလ့ မရွိသည့္တိုင္၊ နကုလပိတာတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံ၏ ရာသက္ပန္ ႐ုိးေျမက် ေပါင္းသင္းလိုယံုမက ေနာင္ဘဝမ်ားတြင္ ျပန္လည္ ဆံုဆည္းလိုသည့္ ဆႏၵအား ျပစ္ပယ္ ျငင္းဆန္ျခင္း မျပဳခဲ့ပါ။ လူ႔ေဘာင္ဘဝထဲတြင္ ေအးခ်မ္း သာယာစြာေနထိုင္ႏိုင္မည့္ အက်င့္မ်ား, တမလြန္ဘဝ ေကာင္းစားမည့္ အက်င့္မ်ားကိုလည္း နာၾကားသူတို႔၏ စ႐ိုက္ႏွင့္ အာသယအလိုက္ ေဟာၾကားေတာ္မူေလ့ ရွိပါသည္။ ဒီဃနိကာယ္ သိဂၤေလာဝါဒသုတ္၌လည္း လင္က်င့္ဝတ္, မယားက်င့္ဝတ္တုိ႔ကို ေဟာၾကားဖူးပါသည္။

မထီမဲ့ကင္း၊ အပ္ႏွင္းဥစၥာ
မိစၦာမမွား၊ ဝတ္စားဆင္ယင္
ျမတ္ႏိုးၾကင္
ငါးအင္လင္က်င့္ရာ။

အိမ္တြင္းမႈလုပ္၊ သိမ္းထုပ္ေသခ်ာ
မိစၦာၾကဥ္ေရွာင္၊ ေလွ်ာ္ေအာင္ျဖန္႔ခ်ိ
ပ်င္းရိမမူ၊ ဝတ္ငါးဆူ
အိမ္သူက်င့္အပ္စြာ။

*****
ထို႔အတူပင္ နကုလမာတာအားလည္း မယားေကာင္းတို႔၏ အက်င့္ (၈) မ်ိဳးကို ေဟာၾကားထားဖူး ပါသည္။

(၁) ခင္ပြန္းသည္၏ ေရွးဦးစြာ ႏိုးထ၍ ေနာက္က်မွ အိပ္ျခင္း, အလိုက္သိစြာ နာခံျခင္း, ႏွစ္သက္ဖြယ္ အမူအက်င့္ရွိ၍ ခ်ိဳသာစြာ ေျပာဆိုျခင္း
(၂) မိမိ၏ ခင္ပြန္း ေလးစားေသာ “မိဘ, ရဟန္း, ပုဏၰား” တိုအား အ႐ိုအေသ အေလးအျမတ္ျပဳျခင္း
(၃) အိမ္တြင္းမႈ ကိစၥမ်ားတြင္ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာျခင္း
(၄) အလုပ္သမား, အေစခံတို႔ “အလုပ္ လုပ္သည္, မလုပ္သည္, က်န္းမာေရး ေကာင္းသည္, မေကာင္းသည္”ကို သိနားလည္ျခင္း၊ စားေသာက္ဖြယ္ရာတို႔ကို ခြဲေဝေပးျခင္း
(၅) ခင္ပြန္းသည္၏ ေငြေၾကး, ပစၥည္းဥစၥာတို႔အား မခိုးမဝွက္, မပ်က္မစီးေစဘဲ လံုၿခံဳေအာင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း
(၆) ဘုရား, တရား, သံဃာတို႔ကို ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ျခင္း
(၇) ငါးပါးသီလကို လံုၿခံဳေအာင္ ေစာင့္စည္းျခင္း
(၈) ဝန္တိုမႈကင္း၍ စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းတတ္ျခင္း

ဤသို႔ေသာ မယားေကာင္းတို႔၏ အက်င့္ (၈) ပါးတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုပါက ေသလြန္လွ်င္ “မေနာမယိကာ” ေခၚ မိမိစိတ္အလိုက် ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ နိမၼာနရတိနတ္သမီးအျဖစ္ ေရာက္ေစႏိုင္သည္ဟု ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။

*****

နကုလပိတာတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံသည္ မိမိတို႔ အခ်င္းခ်င္း ေသာ္လည္းေကာင္း, ဘုရားရွင္ အေပၚ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း “ေဂဟႆိတ ေပမ” ေခၚ မိသားစုအခ်စ္ သံေယာဇဥ္ ႀကီးမားလွေသာ္လည္း၊ သံသရာ ဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ေရးကို လစ္လွ်ဴ႐ႈ ထားသူမ်ား မဟုတ္ၾကပါ။ တစ္ခါက နကုလပိတာသည္ “ကိေလသာမွ မၿငိမ္းေအးႏိုင္ၾကရသည့္ အေၾကာင္းရင္း” အား ဘုရားရွင္ထံ ေမးေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးသည္။

ႏွစ္သက္ ျမတ္ႏိုးဖြယ္ေကာင္းေသာ အဆင္း, အသံ, အနံ႔, အရသာ, အေတြ႔အထိ, အေတြးအႀကံဟူေသာ အာ႐ံု ၆-ပါးအား ႏွစ္သက္, စြဲလမ္း, ကပ္ၿငိသည္ရွိေသာ္ (အဘိနႏၵတိ, အဘိဝဒတိ, အေဇၥၽာသာယ တိ႒တိ) ထိုအာ႐ံုအား မွီကာ စြဲလမ္းၿငိတြယ္ေသာ စိတ္ (တႏၷႆိတံ ဝိညာဏံ ေဟာတိ တဒုပါဒါနံ) ျဖစ္သည္။ စြဲလမ္းမႈ ဥပါဒါန္ရွိေသာ ရဟန္းအား ကိေလသာမွ ၿငိမ္းေအးမႈသည္ မျဖစ္ (သဥပါဒါနံ … ဘိကၡဳ ေနာ ပရိနိဗၺာယတိ)။

အာ႐ံု ေျခာက္ပါးတို႔ အေပၚတြင္ စြဲလမ္းမႈ ဥပါဒါန္ရွိက ၿငိမ္းေအးမႈ မရွိႏိုင္ဟု ဗုဒၶက ျပန္လည္ ေျဖၾကားခဲ့သည္။ ဤတြင္ ဥပါဒါန္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္သည္ စြဲလမ္းၿငိတြယ္မႈဟု ရသည့္နည္းအတူ တိုက္႐ိုက္အားျဖင့္ “ေလာင္စာ” ဟုလည္း အဓိပၸါယ္ရသည္။ ေလာင္စာ ရွိေနသ၍ မီး မၿငိမ္းဟုလည္း တင္စား ေဟာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤတရားေတာ္မ်ိဳးသည္ ကိေလသာထူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား နားလည္သက္ဝင္ႏိုင္သည့္ တရားေဒသနာမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။

*****

တခါကလည္း နကုလပိတာသည္ ဘုရားရွင္ထံသို႔ ခ်ဥ္းကပ္၍ ဤသို႔ ေလွ်ာက္ထား၏။

“အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္သည္ အိုမင္း၍ ဘဝ၏ ေနာက္ဆံုးအ႐ြယ္သို႔ ေရာက္ေနပါၿပီ၊ နာက်င္ ႏွိပ္စက္ေသာ ကိုယ္ရွိသည္ျဖစ္၍ မက်န္းမမာ ရွိပါ၏။ ဘုရားရွင္ႏွင့္တကြ ၾကည္ညိဳဖြယ္ေကာင္းသည့္ ရဟန္းေတာ္တုိ႔အား အၿမဲတေစ မဖူးျမင္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ တပည့္ေတာ္အား အဓြန္႔ ရွည္ၾကာစြာ အက်ိဳးရွိေစႏိုင္မည့္ တရားေတာ္မ်ားအား ေဟာၾကား ဆံုးမေတာ္မူပါ။”

“သူႂကြယ္ … မွန္ေပ၏။ ဤကိုယ္သည္ နာက်င္ ႏွိပ္စက္သည္သာတည္း။ ဤကိုယ္သည္ (ကြဲလြယ္ေသာ) ဥခြံကဲ့သို႔ ဝန္ေလးလွ၏။ ဤကိုယ္ကို ေဆာင္ထားပါလွ်က္ တခဏမွ်ပင္ျဖစ္ေစ က်န္းမာသည္ဟု ဝန္ခံသူသည္ မိုက္မဲသူသာ ျဖစ္၏။ သူႂကြယ္… ထို႔ေၾကာင့္ နာက်င္ေသာ ကိုယ္ရွိေသာ ငါ့အား နာက်င္ျခင္းကင္းေသာ စိတ္ရွိသည္ ျဖစ္လတၱံ႔ (အာတုရာကာယႆ ေမ သေတာ စိတၱံ အနာတုရံ ဘဝိႆတိ) ဟု က်င့္အပ္၏”

“ကိုယ္သာနာ၍ စိတ္မနာေစႏွင့္” ဟူေသာ အဆံုးအမ၏ အနက္အဓိပၸါယ္အား အရွင္သာရိပုတၱမေထရ္ျမတ္က အက်ယ္ ဆက္လက္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ခႏၶာငါးပါးအား “ငါ့ဟာ, ငါ” ဟူ၍ တဏွာ, မာနတို႔ျဖင့္ တပ္ၿငိစြဲလမ္းေနပါက ထိုခႏၶာငါးပါးတို႔ ေဖာက္ျပန္ ေျပာင္းလဲေသာအခါတြင္ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း, စိတ္ဆင္းရဲျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾကရသည္။ ကိုယ္ ဆင္းရဲသာမက စိတ္ဆင္းရဲပါ ျဖစ္ရသျဖင့္ ျမႇားတစ္စင္း စူးဝင္ၿပီးသူအား ေနာက္ထပ္ ျမႇားတစ္စင္း ထပ္မံ စူးဝင္သည္ႏွင့္ တူသည္။ ခႏၶာငါးပါးအား “ငါ့ဟာ, ငါ” ဟူ၍ တပ္ၿငိစြဲလမ္းျခင္း မရွိပါက၊ ထိုခႏၶာငါးတို႔ ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးေသာအခါ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း, စိတ္ဆင္းရဲျခင္း မျဖစ္ေတာ့။ နာက်င္ေသာ ကိုယ္ရွိေသာ္လည္း စိတ္နာက်င္ျခင္း မရွိေတာ့။ ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္းဟူေသာ ျမႇားတစ္စင္း စူးဝင္ေသာ္လည္း ေနာက္ထပ္ ျမႇားတစ္စင္း အစူးဝင္ မခံရေတာ့။ “ကိုယ္သာနာ၍ စိတ္မနာေစႏွင့္” ဟူေသာ အဆံုးအမသည္ ခႏၶာငါးပါးအား “ငါ့ဟာ, ငါ” ဟူ၍ စြဲလမ္းတပ္မက္ျခင္း မျဖစ္ေစရန္ အဆံုးအမ ျဖစ္ေလသည္။ (ဤေဒသနာ၏ အဓိပၸါယ္ အက်ယ္ကို ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ေဖာ္ျပပါမည္။)

ဤသုတၱန္ေဒသနာအရ နကုလပိတာသည္ ဘဝ၏ ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္တြင္ ေသျခင္းတရားအား ရဲဝံ့စြာ ရင္ဆိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ေနေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ဇနီးသည္ နကုလမာတာသည္ လင္သားအေပၚ အလြန္ခ်စ္ႀကီးသည္ မွန္ေသာ္လည္း၊ မိမိကိုယ္တိုင္ ဘာသာတရား အသိတို႔ျဖင့္ ေျဖဆည္ႏိုင္ယံုသာမက မိမိ၏ ခင္ပြန္းအားလည္း အေသေျဖာင့္ေစႏိုင္ရန္ အားေပးစကား ေျပာၾကားတတ္သည္။ တစ္ခါက နကုလပိတာသည္ အသည္းအသန္ မနာမက်န္း ျဖစ္ေနေသာအခါ “သူႂကြယ္… သင္သည္ ငဲ့ကြက္ျခင္း ရွိသည္ျဖစ္၍ မေသပါလင့္၊ ငဲ့ကြက္ျခင္း ရွိသည္ျဖစ္၍ ေသျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ ဘုရားရွင္ကလည္း ငဲ့ကြက္ျခင္း ရွိသည္ျဖစ္၍ ေသျခင္းကို ကဲ့ရဲ့ေတာ္မူ၏” ဟူ၍ လင္သား စိတ္ေအးေစမည့္ အခ်က္ (၆) ခ်က္ ကို ေျပာၾကား၏။

(၁) “ငါေသလွ်င္ အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ သားသမီးမ်ားကို ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္, အိမ္ေထာင္မႈကို ထိမ္းသိမ္းႏိုင္မည္ မဟုတ္” ဟူ၍ မမွတ္ပါလင့္။ က်မသည္ ဗိုင္းငင္ျခင္း, သိုးေမြးခ်ည္ခင္တို႔ကို ျဖီးသင္ျခင္းတို႔၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာ၏။ က်မသည္ သားသမီးမ်ားကို ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္မႈကို ထိမ္းသိမ္းႏိုင္၏။

(၂) “ငါေသလွ်င္ အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ အျခား အိမ္ေထာင္ ျပဳလိမ့္မည္” ဟု မမွတ္ပါလင့္။ က်မတို႔သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၆-ႏွစ္ကစ၍ လူတို႔၏ ျဗဟၼစရိယအက်င့္ကို က်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္ကို သင္လည္း သိသည္, က်မလည္း သိသည္ျဖစ္၏။

(၃) “ငါေသလွ်င္ အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ရဟန္းသံဃာတို႔အား ဖူးေျမာ္ လိုစိတ္ ျဖစ္လိမ့္မည္ မဟုတ္” ဟု မမွတ္ပါလင့္။ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ရဟန္းသံဃာတို႔အား ပို၍ပင္ ဖူးေျမႇာ္ လိုပါလိမ့္မည္။

(၄) “ငါေသလွ်င္ အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ အက်င့္သီလတို႔ကို ျဖည့္က်င့္ ဆည္းပူးလိမ့္မည္ မဟုတ္” ဟု မမွတ္ပါလင့္။ က်မသည္ အက်င့္သီလတို႔ကို ျဖည့္က်င့္ ဆည္းပူးေလ့ရွိေသာ ဥပါသိကာမတို႔တြင္ တစ္ဦးအပါအဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအခ်က္အား သံသယရွိပါက ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ေမးေလွ်ာက္ႏိုင္ပါသည္။

(၅) “အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ မိမိ၏ အတြင္းစိတ္ ၿငိမ္းေအးမႈ (အဇၩတၱံ ေစေတာ သမထႆသာ) ရရွိသူ မဟုတ္ေသး” ဟု မမွတ္ပါလင့္။ က်မသည္ မိမိ၏ အတြင္းစိတ္ ၿငိမ္းေအးမႈ ရရွိၾကေသာ ဥပါသိကာမတို႔တြင္ တစ္ဦးအပါအဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအခ်က္အား သံသယရွိပါက ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ေမးေလွ်ာက္ႏိုင္ပါသည္။

(၆) “အိမ္ရွင္မ နကုလမာတာသည္ ဤသာသနာ၌ သက္ဝင္ရာ ေထာက္တည္ရာ သက္သာရာ ရရွိသည္ (ၾသဂါဓပၸတၱာ ပတိဂါဓပၸတၱာ အႆာသပၸတၱာ) မဟုတ္ေသး” ဟု မမွတ္ပါလင့္။ က်မသည္ ဤသာသနာ၌ သက္ဝင္ရာ ေထာက္တည္ရာ သက္သာရာ ရရွိၾကေသာ ဥပါသိကာမတို႔တြင္ တစ္ဦးအပါအဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအခ်က္အား သံသယရွိပါက ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ေမးေလွ်ာက္ႏိုင္ပါသည္။

ဤသို႔ နကုလမာတာ၏ အားေပး ဆံုးမစကားကို ၾကားရေသာအခါ နကုလပိတာ၏ ေရာဂါေဝဒနာသည္ ခဏခ်င္း သက္သာလာ၏။ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းၿပီး မၾကာမီတြင္ နကုလပိတာသည္ ေတာင္ေဝွးျဖင့္ ေထာက္ကာ ဘုရားရွင္ထံသို႔ သြားေရာက္၏။ ဘုရားရွင္က နကုလမာတာ၏ သီလ, သမာဓိ, ပညာ အဆင့္အတန္းတို႔ကို ေထာက္ခံေျပာဆိုကာ ခ်ီးမြမ္းစကား မိန္႔ၾကားေတာ္မူ၏။

“သူႂကြယ္ … သင့္အား ခ်စ္ခင္ၾကင္နာ၍ သင္၏ အက်ိဳးစီးပြားကို လိုလားကာ အားေပး ဆံုးမတတ္ေသာ ဇနီးသည္ နကုလမာတာကို ရရွိထားျခင္းသည္ အရ ေတာ္လွေပ၏”

သံေယာဇဥ္တို႔ကို ပယ္သတ္၍ ကိေလသာတို႔ကို ၿငိမ္းေအးေစမည့္ ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမလမ္းစဥ္သည္ အိမ္ယာထူေထာင္ လူတို႔ေဘာင္ႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္သည္ ဘဝျဖင့္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္တို႔ကို (အတိုင္းအတာတစ္ခု အထိ) က်င့္ႀကံပြားမ်ားႏိုင္ေၾကာင္း နကုလပိတာႏွင့္ နကုလမာတာတို႔၏ စံျပ အိမ္ေထာင္ေရးက သာဓကျပဳေနပါသည္။

[Great Disciples of the Buddha စာအုပ္ပါ ေကာက္ေၾကာင္းအား မွီး၍ နကုလပိတာႏွင့္ နကုလမာတာတို႔အား ေဟာၾကားခဲ့သည့္ သုတၱန္ေဒသနာမ်ားအား စုစည္းတင္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ]


စာၫႊန္း
၁။ ဇာတ္ေတာ္ အမွတ္-၂၃၇၊ ဒုကနိပါတ္၊ ဥပါနဟဝဂ္၊ သေကတဇာတ္
၂။ အံ-၁-၂၅၇၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဧကကနိပါတ္၊ ဧတဒဂၢဝဂ္၊ နကုလပိတာသုတ္ - အဖြင့္အ႒ကထာ
၃။ သံ-၃-၁၊ ခႏၶဝဂၢသံယုတၱပါဠိေတာ္၊ ခႏၶသံယုတ္၊ နကုလပိတုဝဂ္၊ နကုလပိတုသုတ္ - အဖြင့္အ႒ကထာ
၄။ အံ-၄-၅၅၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ စတုကနိပါတ္၊ ပုညာဘိသႏၷဝဂ္၊ ပဌမသမဇီဝသုတ္
၅။ အံ-၈-၄၈၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အ႒ကနိပါတ္၊ ဥေပါသထဝဂ္၊ နကုလမာတာသုတ္
၆။ သံ-၄-၁၃၁၊ သဠာယတနဝဂၢ သံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ သဠာယတနသံယုတ္၊ ဂဟပတိဝဂ္၊ နကုလပိတုသုတ္
၇။ သံ-၄-၂၅၄၊ သဠာယတနဝဂၢ သံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ ေဝဒနာသံယုတ္၊ သဂါထာဝဂ္၊ သလႅသုတ္
၈။ အံ-၆-၁၆၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဆကၠနိပါတ္၊ သာရဏီယဝဂ္၊ နကုလပိတုသုတ္
၉။ Nyanaponika Thera & Hellmuth Hecker: Great Disciples of the Buddha – Their lives, their works, their legacy.


****

ေနာက္ဆက္တြဲ

နကုလပိတာသည္ “ကိုယ္သာနာ၍ စိတ္မနာေစႏွင့္” ဟူေသာ အဆံုးအမအား ဘုရားရွင္ထံမွ နာယူ၍ ထြက္ခြာလာၿပီးေနာက္ ရွင္သာရိပုတၱမေထရ္ထံ ခ်ဥ္းကပ္ ဖူးျမင္၏။ ထိုအခါ အရွင္သာရိပုတၱက “သူႂကြယ္… သင္၏ ဣေႁႏၵတို႔သည္ အလြန္ၾကည္လင္ကုန္၏။ မ်က္ႏွာအဆင္းသည္လည္း ျဖဴစင္ ေတာက္ပေန၏။ ယေန႔ ဘုရားရွင္ထံမွ အဘယ္သို႔ေသာ တရားမ်ိဳးကို နာၾကားခဲ့ရပါသနည္း” ဟု ေမး၏။ နကုလပိတာက ျပန္၍ ေျဖၾကားေသာအခါ “အဘယ္မွ်ျဖင့္ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ နာက်င္သူျဖစ္၍ အဘယ္မွ်ျဖင့္ ကိုယ္သာနာ၍ စိတ္မနာသူ ျဖစ္သည္” ကို ဘုရားရွင္အား ျပန္လည္ ေမးေလွ်ာက္ခဲ့ပါသေလာဟု အရွင္သာရိပုတၱက ေမး၏။ ဤတရား၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို သိရန္အတြက္ အရွင္သာရိပုတၱထံ လာရပါသည္, ဤတရား၏ အနက္ကို ေဟာေတာ္မူပါဟု နကုလပိတာက တရားေတာင္း၏။ အရွင္သာရိပုတၱမေထရ္က ခႏၶာငါးပါးအား သံုးသပ္ပံု (သမႏုပႆနာ) အျခင္းအရာ (၂ဝ) အား မူတည္၍ ေျဖၾကားေတာ္မူ၏။

အၾကားအျမင္ မရွိေသာ ပုထုဇဥ္တို႔သည္ (အႆုတဝါ ပုထုဇေနာ) -
(၁) ႐ုပ္ကို အတၱဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္၏။ (႐ူပံ အတၱေတာ သမႏုပႆတိ)
(၂) ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ လည္းေကာင္း (႐ူပဝႏၲာနံ အတၱာနံ ဝါ)
(၃) အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ လည္းေကာင္း (အတၱနိ ဝါ ႐ူပံ)
(၄) ႐ုပ္၌ အတၱဟူ၍ လည္းေကာင္း (႐ူပသၼႎ ဝါ အတၱာနံ) အဖန္ဖန္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္၏။

“ငါသည္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ ႐ုပ္သည္ ငါ၏ ဥစၥာ ျဖစ္သည္ (အဟံ ႐ူပံ, မမ ႐ူပႏၲိ)” ဟု ဖိစီးလႊမ္းမိုးလွ်က္ တည္၏။ ထိုသို႔ ဖိစီးလႊမ္းမိုးေနသူအား ထို႐ုပ္သည္ တစ္မ်ိဳးတစ္မည္အျဖစ္ ေဖာက္ျပန္ေသာအခါ စိုးရိမ္ျခင္း, ပူေဆြးျခင္း, ကိုယ္စိတ္ ဆင္းရဲျခင္း, စိတ္ႏွလံုး ပူေလာင္ပင္ပန္းျခင္းတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ … သူႂကြယ္ ဤသို႔ျဖင့္ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ နာက်င္ေသာသူ ျဖစ္၏။

အၾကားအျမင္ ရွိေသာ အရိယာသာဝကတို႔သည္ (သုတဝါ အရိယာသာဝေကာ) -
(၁) ႐ုပ္ကို အတၱဟု အဖန္ဖန္ မ႐ႈျမင္ မသံုးသပ္။
(၂) ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ လည္းေကာင္း
(၃) အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ လည္းေကာင္း
(၄) ႐ုပ္၌ အတၱဟူ၍ လည္းေကာင္း အဖန္ဖန္ မ႐ႈျမင္ မသံုးသပ္။

“ငါသည္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ ႐ုပ္သည္ ငါ၏ ဥစၥာ ျဖစ္သည္” ဟု ဖိစီး လႊမ္းမိုးလွ်က္ မတည္။ ထိုသို႔ ဖိစီး လႊမ္းမိုးမႈ မရွိသူအား ထို႐ုပ္သည္ တစ္မ်ိဳးတစ္မည္အျဖစ္ ေဖာက္ျပန္ေသာအခါ စိုးရိမ္ျခင္း, ပူေဆြးျခင္း, ကိုယ္စိတ္ ဆင္းရဲျခင္း, စိတ္ႏွလံုး ပူေလာင္ပင္ပန္းျခင္းတို႔ မျဖစ္ကုန္။ … သူႂကြယ္ ဤသို႔ျဖင့္ နာက်င္ေသာ ကိုယ္ရွိေသာ္လည္း နာက်င္ေသာ စိတ္မရွိသူ ျဖစ္သည္။

ဤသို႔အားျဖင့္ ခႏၶာတစ္ခုလွ်င္ ေလးမ်ိဳးေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ သံုးသပ္ပံု ၂ဝ-အား သကၠာယဒိ႒ိ ၂ဝ-အျဖစ္ ပဋိသမၻိဒါမဂၢ ပါဠိေတာ္ ဒိ႒ိကထာတြင္ အက်ယ္ ေဟာၾကားထားပါသည္။

“႐ုပ္အား အတၱဟု ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္း” (႐ူပံ အတၱေတာ သမႏုပႆတိ) ဆိုသည္မွာ ဆီမီးလွ်ံႏွင့္ အဆင္းသည္ ႏွစ္ခုမကြဲ တစ္သားတည္း ျဖစ္သကဲ့သို႔ ႐ုပ္ႏွင့္ အတၱကို ထပ္တူျပဳ၍ ႐ႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟု ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္း” (႐ူပဝႏၲံ အတၱာနံ သမႏုပႆတိ) အား အရိပ္ရွိေသာ သစ္ပင္ျဖင့္ ဥပမာ ေပးထား၏။ သစ္ပင္ႏွင့္ အရိပ္သည္ တစ္ခုတည္း မဟုတ္ေသာ္လည္း သစ္ပင္တြင္ အရိပ္ ရွိသကဲ့သို႔ ႐ုပ္ႏွင့္ အတၱသည္ သီးျခားစီ ျဖစ္ေသာ္လည္း အတၱတြင္ ႐ုပ္ရွိသည္ဟု ႐ႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“အတၱ၌ ႐ုပ္ဟု ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္း” (အတၱနိ ႐ူပံ သမႏုပႆတိ) အား အနံ႔ရွိေသာ ပန္းဟု ႐ႈျမင္ျခင္းျဖင့္ ဥပမာ ေပးသည္။ အနံ႔သည္ ပန္း၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔တည္သကဲ့သို႔၊ ႐ုပ္ႏွင့္ အတၱသည္ သီးျခားစီျဖစ္ေသာ္လည္း ႐ုပ္သည္ အတၱ၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔တည္သည္ဟု ႐ႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“႐ုပ္၌ အတၱဟု ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္း” (႐ူပသၼႎ အတၱာနံ သမႏုပႆတိ) အား ၾကဳတ္တြင္ ထည့္ထားေသာ ပတၱျမားႏွင့္ ဥပမာျပဳ၏။ ႐ုပ္အတြင္း၌ အတၱသည္ တည္ရွိသည္ဟု ႐ႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဤသို႔ ခႏၶာငါးပါးအား အတၱအားျဖင့္ မွားယြင္းစြာ သုံးသပ္ ႐ႈျမင္ျခင္းအား “ငါ့ဟာ ျဖစ္သည္, ငါ ျဖစ္သည္, ငါ၏ အတၱ ျဖစ္သည္” (ဧတံ မမ, ဧေသာ အဟမသၼိ, ဧေသာ ေမ အတၱာ) ဟု အဆင့္ သံုးဆင့္ ရွိသည္။ ခႏၶာငါးပါးအား ငါ့၏ ဥစၥာ (မမ - mine) အျဖစ္ တပ္မက္ တြယ္တာျခင္းအား တဏွာ ဟုေခၚသည္။ ခႏၶာငါးအား အမွီျပဳ၍ ငါျဖစ္သည္, ငါရွိသည္ (အဟံ အသၼိ - I am) ဟူေသာ အသိတြင္ မာနအား တရားကိုယ္ေကာက္ရသည္။ ငါ၏ အတၱ (ေမ အတၱာ - my Self, Self for me) ဟုသံုးသပ္ျခင္းသည္ “ငါ” အား အမာခံ အေကာင္အထည္ အတၱ, ဝိညာဥ္, လိပ္ျပာအျဖစ္ မွတ္ယူလိုက္ေသာ အျမင္မွား ဒိ႒ိ ျဖစ္သည္။ ဤ “တဏွာ, မာန, ဒိ႒ိ” တို႔အား ပပၪၥတရားသံုးပါးဟုလည္း ေခၚ၏္။

ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာအခါတြင္ အၾကမ္းစား အဆင့္ျဖစ္ေသာ “ဧေသာ ေမ အတၱာ” ဟူသည့္ ဒိ႒ိကို အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေသာတာပန္, သကဒါဂါမ္, အနာဂါမ္ဟူေသာ ေအာက္အဆင့္ အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ (က်င့္ဆဲ ေသကၡပုဂၢိဳလ္ဟုလည္း ေခၚသည္) တဏွာႏွင့္ မာနဟူေသာ သိမ္ေမြ႔သည့္ ကိေလသာတို႔ကို အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ႏိုင္စြမ္း မရွိေသးပါ။ “ငါ” ဟူေသာ အတၱအား ဝိညာဥ္လိပ္ျပာကဲ့သို႔ အေကာင္အထည္အျဖစ္ ဒိ႒ိအျမင္ မရွိေတာ့ေသာ္လည္း “ငါ့ဟာ, ငါ” ဟူေသာ တဏွာ, မာနအားျဖင့္ တပ္မက္ျခင္း, ေထာင္လႊားျခင္း မကင္းေသးပါ။ ရဟႏၲာ အရွင္ျမတ္မ်ားမွာမူ တဏွာ, မာန, ဒိ႒ိ ကိေလသာသံုးပါးလံုးမွ စင္ၾကယ္ပါသည္။

ဤေဒသနာေတာ္အရ စိတ္အား “ငါသည္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ ႐ုပ္သည္ ငါ၏ ဥစၥာ ျဖစ္သည္ (အဟံ ႐ူပံ, မမ ႐ူပႏၲိ)” စသျဖင့္ တဏွာ, မာနျဖင့္ ဖိစီး လႊမ္းေနျခင္းအား နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိျခင္းဟု ေဟာၾကားထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပုထုဇဥ္ အမ်ားစုတို႔သည္ စိတ္နာက်င္မႈ မကင္းေသးသူမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး၊ အာသေဝါ ကုန္ခမ္းၿပီးေသာ ရဟႏၲာမ်ားသည္သာလွ်င္ မုခ်အားျဖင့္ စိတ္နာက်င္မႈ ကင္းၾကပါသည္။ က်င့္ဆဲ ေသကၡပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ စိတ္နာက်င္မႈ မကင္းသည္ မဟုတ္သလို, စိတ္နာက်င္မႈ လံုးဝကင္းသူမ်ားလည္း မဟုတ္ၾက (ေနဝ အာတုရစိတၱာ န အနာတုရစိတၱာ)။ စိတ္နာက်င္မႈ ကင္းေစရန္ က်င့္ႀကံပြားမ်ား ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ဤသုတ္အ႒ကထာက ေထာက္ျပထားပါသည္။

စာၫႊန္း
၁။ သံ-၃-၁၊ ခႏၶဝဂၢသံယုတၱပါဠိေတာ္၊ ခႏၶသံယုတ္၊ နကုလပိတုဝဂ္၊ နကုလပိတုသုတ္
၂။ ပဋိသံ-၁၃၁၊ ပဋိသမၻိဒါမဂၢ ပါဠိေတာ္၊ မဟာဝဂ္၊ ဒိ႒ိကထာ၊ အတၱာႏုဒိ႒ိနိေဒၵသ