ချမ်းသာခြင်းသည် ဂုဏ်ရှိ၏။ သို့သော်…

လက်ဝဲ အယူဝါဒ ထွန်းကားစဉ်ကာလက “အရင်းရှင်, ဓနရှင်” ဟူသော အမည်များတပ်ကာ ချမ်းသာကြွယ်ဝသူတို့အား ဝေဖန် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်များ ရှိ၏။ သို့သော်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် မြန်မာလူမျိုးတို့သည် ချမ်းသာ ကြွယ်ဝအောင် ကြိုးပမ်း အားထုတ်ခြင်းအား အပြစ်တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်လေ့ မရှိပါ။ လောကီ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့အား စွန့်ပယ်၍ သပိတ်, သင်္ကန်း အသုံးအဆောင်မျှနှင့်သာ ရောင့်ရဲပြီး သံသရာဝဋ်မှ လွတ်ကင်းရန် ကျင့်ကြံကြသည့် သံဃာအဖွဲ့အစည်းအား ထူထောင်တော်မူခဲ့သော ဗုဒ္ဓသည်ပင် လောကီဘောင်သားတို့၏ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုအား အပြစ်တင် ဝေဖန်ခဲ့ခြင်း မရှိ။

သို့သော် (၁) စီးပွားဥစ္စာ ရှာဖွေသည့် နည်းလမ်း (၂) ရရှိလာသည့် စည်းစိမ်အား မိမိ အတွက် အကျိုးရှိအောင် အသုံးချမှု (၃) ပတ်ဝန်းကျင် လူ့အဖွဲအစည်း အတွက် မျှဝေသုံးစွဲမှု (၄) ထိုစည်းစိမ်ချမ်းသာ အပေါ်၌ ထားရှိသည့် စိတ်နေသဘောထား ဟူသည့် အချက်များပေါ်တွင် မူတည်၍ ချီးမွမ်းခြင်း, ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို ပြုရသည်။

မတရားသဖြင့် အနိုင်ထက်ပြု၍ စီးပွားရှာဖွေကာ ချမ်းသာကြွယ်ဝခြင်းသည် ချီးမွမ်းထိုက်သည် မဟုတ်။ မတရားသဖြင့် စီးပွားရှာခြင်းဟူသည် ဒုစရိုက်ဖြင့် စီးပွားရှာခြင်းဖြစ်သည်။ ဒုစရိုက်ဖြင့် စီးပွားရှာခြင်းဟူသည် အကြမ်းအားဖြင့် ငါးပါးသီလအား ချိုးဖောက်၍, ကျိုးပေါက်စေ၍ စီးပွားရှာဖွေခြင်း ဖြစ်သည်။

(၁) သတ္တဝါတို့အား သေကြေ ပျက်စီးစေ၍ စီးပွားရှာခြင်း, သေကြေ ပျက်စီးစေသော အဆိပ်, လက်နက်များ ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားခြင်း။
(၂) ပိုင်ရှင် မပေးသော ဓနဥစ္စာအား ခိုးယူ၍ ဖြစ်စေ, အနိုင်ထက် သိမ်းယူ၍ ဖြစ်စေ စီးပွားရှာခြင်း။
(၃) ကာမဂုဏ်အား မှားယွင်း ဖောက်ပြန်စေရန် အားပေးသည့် လုပ်ငန်းများဖြင့် စီးပွားရှာခြင်း။
(၄) တစ်ပါးသူအား လိမ်လည်လှည့်ဖျား၍ စီးပွားရှာခြင်း။
(၅) မူးယစ်ဆေး, အရက်သေစာများ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကား၍ စီးပွားရှာခြင်း။

ထိုသို့သော စီးပွားရှာခြင်းမျိုးတို့ဖြင့် ရရှိလာသော စည်းစိမ်းချမ်းသာသည် ဂုဏ်ယူ ချီးမွမ်းထိုက်သော ချမ်းသာမှုမျိုး မဟုတ်။ တရားနှင့် အညီ ရှာဖွေ အသက်မွေးမှုမျိုးကသာ ချီးမွမ်းထိုက်၏။ သို့သော် တရားနှင့် အညီရှာဖွေ အသက်မွေးရခြင်းသည် အစုန်လမ်း မဟုတ်။ အဆန်လမ်းဖြစ်၍ လွယ်ကူလှသည်တော့ မဟုတ်။ စိတ်ဓာတ် ခိုင်ကြည်ရန် လိုအပ်သည်။ အနိုင်ထက်ပြု၍ စီးပွားရှာဖွေခြင်းကား အစုန်လမ်းဖြစ်၍ မခက်လှ။ အရှက်ကင်းမဲ့ရန်သာ လိုသည်။ ဤသို့သော အသက်မွေးမှု၏ အသွင်စရိုက်အား ဓမ္မပဒ ဂါထာအမှတ် ၂၄၄ တွင် ဟောကြားထားရာ ဆရာဦးရွှေအောင်၏ မြန်မာဘာသာပြန်သည် ထိမိပေါ်လွင် လှပါသည်။

သုဇီဝံ အဟိရိကေန၊ ကာကသူရေန ဓံသိနာ။
ပက္ခန္ဒိနာ ပဂဗ္ဘေန၊ သံကိလိဋ္ဌေန ဇီဝိတံ။ (ဓမ္မပဒ၊ ဂါထာအမှတ် ၂၄၄)

လူသည် တကယ်တမ်း လွယ်ကူစွာ အသက်မွေးမြူလိုပါက အရှက်မရှိရ။ ကျီးကန်းလိုလည်း လုယူရဲရ၏။ သူတစ်ပါး၏ သိက္ခာကိုလည်း ချရဲရ၏။ သာရာဖက်သို့လည်း ပြေးကပ်ရဲရ၏။ ညစ်ပတ်သော စိတ်လည်း ရှိရ၏။ ဤသို့ပြုလျှင် လောက၌ အသက်မွေးရ လွယ်လေ၏။

စာညွှန်း။
၁။ အံ-၁၀-၉၁၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်၊ ဒသကနိပါတ်၊ ဥပါလိဝဂ်၊ ကာမဘောဂီသုတ်
၂။ အံ-၅-၁၇၇၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်၊ ပဉ္စကနိပါတ်၊ ဥပါသကဝဂ်၊ ဝဏိဇ္ဇာသုတ်
၃။ ဓမ္မပဒ၊ ဂါထာအမှတ် ၂၄၄
၄။ ဦးရွှေအောင်- ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာဖြူစင်ခြင်း (ဓမ္မဂီရိစာစောင်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၉၉၂)