ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာသနာျပဳမိန္႔ခြန္း

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ဥ႐ုေ၀လေတာမွ ဗာရာဏသီျပည္ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသို႔ႂကြ၍ ပၪၥ၀ဂၢီငါးပါးအား ဓမၼစၾကာေဒသနာကို ၅-ရက္တိုင္တိုင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့၏။ ပၪၥ၀ဂၢီငါးပါးတို႔သည္ အသီသီး ေသာတာပတၱိဖိုလ္တည္၍ ဧဟိဘိကၡဳရဟန္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ လျပည့္ေက်ာ္ ၅-ရက္ေန႔တြင္ အနတၱလကၡဏာသုတ္ ေဒသနာေဟာၾကားေတာ္မူအခါ ပၪၥငါးပါးလံုးပင္ ရဟႏၲာျဖစ္ၾကသည္။ မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူၾကစဥ္ သူေဌးသား ယသႏွင့္ ေဆြမ်ိဳး မိတ္သဂၤဟတစုလည္း တရားထူးရၾက၍ ေလာကတြင္ (ျမတ္စြာဘုရားအပါအ၀င္) ရဟႏၲာ ၆၁-ပါးျဖစ္သည္။ ၀ါကၽြတ္ေသာအခါတြင္ ဗုဒၶက ေအာက္ပါ မိန္႔ခြန္းကို ေဟာၾကား၍ သာသနာျပဳ လွည့္လည္ရန္ တိုက္တြန္းေလသည္။

စရထ, ဘိကၡေ၀, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ ေလာကာႏုကမၸာယ အတၳာယ ဟိတာယ သုခါယ ေဒ၀မႏုႆနံ။ မာ ဧေကန ေဒြ အဂမိတၳ။ ေဒေသထ, ဘိကၡေ၀, ဓမၼံ အာဒိကလ်ာဏံ မေဇၩကလ်ာဏံ ပရိေယာသာနကလ်ာဏံ သာတၳံ သဗ်ၪၨနံ ေက၀လပရိပုဏၰံ ပရိသုဒၶံ ျဗဟၼစရိယံ ပကာေသထ။

(၁) ရဟန္းတို႔… အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ အမ်ားခ်မ္းသာေရးအတြက္ ေလာကကို အစဥ္သနား ေစာင့္ေရွာက္ေသာအားျဖင့္ နတ္လူတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားခ်မ္းသာျဖစ္ေစရန္ ခရီး လွည့္လည္ၾကကုန္ေလာ့။ ခရီးတစ္ေၾကာင္းတြင္ ႏွစ္ပါး မသြားၾကကုန္လင့္။ (၂) ရဟန္းတို႔… အစ၏ ေကာင္းျခင္း, အလယ္၏ ေကာင္းျခင္း, အဆံုး၏ ေကာင္းျခင္း, အနက္အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း, သဒၵါႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းရွိေသာ တရားကို ေဟာၾကကုန္ေလာ့။ (၃) အလံုးစံုျပည့္စံုေသာ, အလံုးစံုစင္ၾကယ္ေသာ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို ျပၾကကုန္ေလာ့။

ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ကိေလသာကင္းစင္၍ ျပဳဖြယ္ကိစၥၿပီးေသာသူမ်ားျဖစ္သည္။ မိမိတို႔၏ တာ၀န္ၿပီးၿပီဟူ၍ ေၾကာင့္ၾကမဲ့ မေနပဲ ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာအားျဖင့္ လူအမ်ားအား (မိမိတို႔နည္းတူ) လြတ္ေျမာက္မႈအရသာ (၀ိမုတၱိရသ)ကုိ ခံစားႏိုင္ၾကေစလိုျခင္းသည္ သာသနာျပဳျခင္း၏ ပဓာနရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနရာေဒသအႏွံ႔အျပားသို႔ သတင္းစကား ေဆာင္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ ခရီးတစ္ခုတြင္ ႏွစ္ပါးမႂကြေစပဲ ျဖန္႔က်က္၍ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ အစ, အလယ္, အဆံုးသံုးပါးလံုး ေကာင္းမြန္ေသာ တရားေဒသနာကို ေဟာၾကားေစခဲ့သည္။ တရားေတာ္သည္ သီလ, သမာဓိ, ၀ိပႆနာဟူေသာ အေျခခံ အစေကာင္းျခင္း၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး မဇၩိမပဋိပဒါဟူေသာ လမ္းစဥ္၏ အလယ္ေကာင္းျခင္း၊ အရဟတၱမဂ္, အရဟတၱဖိုလ္, နိဗၺာန္ဟူေသာ အဆံုးပန္းတိုင္၏ ေကာင္းျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။ တရားေဟာၾကားျခင္းသည္ အနက္အဓိပၸါယ္တို႔ကို တစ္ဦးမွတစ္ဦးထံ ပို႔ေဆာင္ရျခင္းျဖစ္ရာ၊ အနက္အဓိပၸါယ္ (အတၳ - meaning) ႏွင့္ ျပည့္စံုရန္သာမက၊ ပို႔ေဆာင္မႈ, ေရးဖြဲ႕မႈ, အသံထြက္စေသာ ပံုသ႑ာန္ပိုင္း (ဗ်ၪၨန - Phrasing) ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုပါမွ တရားေကာင္း, စကားေကာင္းျဖစ္၏။ တရားေဟာၾကားေစျခင္းသာမက မိမိတို႔၏ စင္ၾကယ္ျမင့္ျမတ္ေသာ အက်င့္ကို ထင္ရွားေအာင္ ျပသရန္ ဗုဒၶက တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ အရွင္အႆဇိမေထရ္၏ သိကၡာတည္ၾကည္မႈျဖင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာအေလာင္းအား သာသနာေဘာင္သို႔ ဆြဲေဆာင္ခဲ့သည္။ Leading by example သည္ ဗုဒၶ၏ သာသနာျပဳ လမ္းစဥ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။

ဧရာ (မႏၲေလး)