ဓာရဏပရိတ်လာ အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး

ဓာရဏပရိတ်တော်သည် မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများအပြား ရွတ်ဖတ်ပူဇော်လေ့ရှိကြသည့် ပရိတ်တော် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုဓာရဏပရိတ်ကို သံဂါယနာတင် နိကာယ် ၅-ရပ်တို့တွင် မည်သည့် ကျမ်းတွင်မျှ မတွေ့ရ။ ဘုရားဟောဒေသနာ မဟုတ်။ ရှေးဆရာတော်ကြီး တစ်ပါးပါး ရှေးဖွဲ့ခဲ့သည့် ပရိတ်ဒေသနာ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ စင်စစ် ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ်အနက် အချို့သော ပရိတ်တို့သည်လည်း နိကာယ် ၅-ရပ်ဝင် ဒေသနာများကြီးများ မဟုတ်သည့်တိုင်၊ နိကာယ် ၅-ရပ်လာ သုတ္တန်ဒေသနာများကို ကိုယ်ထည်ပြု၍ ရှေးပညာရှိ မထေရ်ကြီးများ ရေးဖွဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့ဆိုလျှင် ဓာရဏပရိတ်တော်၏ တရားသား ကိုယ်ထည်ကို လေ့လာ သုံးသပ်ကြည့်သင့် ပါသည်။

ဓာရဏပရိတ်တော်

၁။ ဗုဒ္ဓါနံ ဇီဝိတဿ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ၊ တထာ မေ ဟောတု။

၂။ အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ အနာဂတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ။

၃။ ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ၊ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။

၄။ ဣမေဟိ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝိပဿနာယ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ။

၅။ ဣမေဟိ ဒွါဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဒဝါ၊ နတ္ထိ ရဝါ၊ နတ္ထိ အပ္ဖုဋံ၊ နတ္ထိ ဝေဂါယိတတ္တံ၊ နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော၊ နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာ။ ဣမေဟိ အဋ္ဌာရသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော၊ နမော သတ္တန္နံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ။

၆။ နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ နတ္ထိ တထာဂတဿ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ နတ္ထိ တထာဂတဿ မနောဒုစ္စရိတံ၊ နတ္ထိ အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ နတ္ထိ အနာဂတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ နတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပဋိဟတံ ဉာဏံ။ နတ္ထိ သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏာပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏံ နာနုပရိဝတ္တံ၊ နတ္ထိ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏာပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏံ နာနုပရိဝတ္တံ၊ နတ္ထိ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏာပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏံ နာနုပရိဝတ္တံ။ ဣမံ ဓာရဏံ အမိတံ အသမံ သဗ္ဗသတ္တာနံ တာဏံ လေဏံ သံသာရဘယဘီတာနံ အဂ္ဂံ မဟာတေဇံ။

၇။ ဣမံ အာနန္ဒ ဓာရဏပရိတ္တံ ဓာရေဟိ ပါစေဟိ ပရိပုစ္ဆာဟိ။ တဿ ကာယေ ဝိသံ န ကမေယျ၊ ဥဒကေ န လဂ္ဂေယျ၊ အဂ္ဂိ န ဍဟေယျ၊ နာနာဘယ ဝိကော၊ န ဧကာဟာရကော၊ န ဒွိဟာရကော၊ န တိဟာရကော၊ န စတုဟာရကော၊ န ဥမ္မတ္တကံ၊ န မူဠှကံ၊ မနုဿေဟိ အမနုဿေဟိ န ဟိံသကာ။

၈။ တံ ဓာရဏပရိတ္တံ ယထာ ကတမေ၊ ဇာလော မဟာဇာလော၊ ဇာလိတ္တေ မဟာဇာလိတ္တေ၊ ပုဂ္ဂေ မဟာပုဂ္ဂေ၊ သမ္ပတ္တေ မဟာသမ္ပတ္တေ၊ ဘူတင်္ဂမှိ တမင်္ဂလံ။ ဣမံ ခေါ ပနာနန္ဒ ဓာရဏပရိတ္တံ သတ္တသတ္တတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကောဋီဟိ ဘာသိတံ၊ ဝတ္တေ အဝတ္တေ၊ ဂန္ဓဝေ အဂန္ဓဝေ၊ နောမေ အနောမေ၊ သေဝေ အသေဝေ၊ ကာယေ အကာယေ၊ ဓာရဏေ အဓာရဏေ၊ ဣလ္လိ မိလ္လိ၊ တိလ္လိ မိလ္လိ၊ ယောရုက္ခေ မဟာယောရုက္ခေ၊ ဘူတင်္ဂမှိ တမင်္ဂလံ။

၉။ ဣမံ ခေါ ပနာနန္ဒ ဓာရဏပရိတ္တံ နဝနဝုတိယာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကောဋီဟိ ဘာသိတံ၊ ဒိဋ္ဌိလာ ဒဏ္ဍိလာ မန္တိလာ ရောဂိလာ ခရလာ ဒုဗ္ဘိလာ။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန သောတ္ထိ မေ ဟောတု သဗ္ဗဒါ။

အထက်ပါ ပါဌ်သည် ဓာရဏပရိတ်တော် မူကွဲများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ စာပိုဒ် (၁) တွင် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အသက်တော်ကို မည်သည့် တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကမျှ အန္တရာယ် ပြုရန် မဖြစ်နိုင် ထို့အတူ မိမိ၏ အသက်ကိုလည်း အန္တရာယ် မပြုနိုင်စေရန် ဆုတောင်းထားသည်။ ‘ဗုဒ္ဓါနံ ဇီဝိတဿ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ’ ဟူသည့် ပါဌ်ကို ဝိနည်း ပါရာဇိကကဏ္ဍ အဋ္ဌကထာ ဒုဗ္ဘိက္ခကထာတွင် တွေ့နိုင်သည်။ (၁) မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အသက်တော် (၂) မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် (၃) မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ရည်စူး၍ လှူဒါန်းအပ်သည့် ပစ္စည်းလေးပါး (၄) မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ရှစ်ဆယ်သော လက္ခဏာတော်ငယ် နှင့် ကိုယ်ရောင်တော် – ဤလေးပါးသော အရာတို့ကို မည်သူကမျှ အန္တရာယ် မပြုနိုင်ကြောင်း ယင်းအဋ္ဌကထာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် အချို့သော ဓာရဏပရိတ်မူတို့၏ ပထမစာပိုဒ်ကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်။

ဗုဒ္ဓါနံ ဇီဝိတဿ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ။
ဗုဒ္ဓါနံ သဗ္ဗညုတညာဏဿ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ။
ဗုဒ္ဓါနံ အဘိဟဋာနံ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ။
ဗုဒ္ဓါနံ အသီတိယာနုဗျဉ္ဇနာနံ ဗျာမပ္ပဘာယ ဝါ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ။
ဣမေသံ စတုန္နံ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ၊ တထာ မေ ဟောတု။


ဓာရဏပရိတ်စာပိုဒ် ၂ မှ ၅ အထိသည် ဗုဒ္ဓ၏ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး ဖြစ်သည်။ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော်ဟူသည် (ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနှင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်များ အပါဝင်) အခြားမည်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက်နှင့်မျှ မဆက်ဆံသော မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ သီးခြားဂုဏ်တော်များကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကို သံဂါယနာတင် နိကာယ် ၅-ရပ် ပါဠိတော်တို့တွင် အပြည့်အစုံ မတွေ့ရ။ ဂုဏ်တော်အချို့ကိုသာ ကြိုးကြား ကြိုးကြား တွေ့ရသည်။ ခရစ်တော်မပေါ်မီ ၁-ရာစု ဝန်းကျင်ခန့်က ပေါ်ထွန်းခဲ့သည့် ပညာပါရမိတာသုတ်၊ မဟာဝတ္ထု စသည့် မဟာယာနကျမ်းစာတို့တွင်မူ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကို သက္ကတဘာသာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆို ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ခရစ်နှစ် ၅-ရာစုခန့်တွင် အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ ပြုစုသည့် အဋ္ဌကထာများတွင် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းရာတွင် ‘အဋ္ဌာရသ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ’၊ ‘အဋ္ဌာရသ အာဝေဏိက ဗုဒ္ဓဓမ္မာ’ စသဖြင့် ထည့်သွင်းရေးသားလေ့ရှိသည်။ သို့သော် ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး၏ အမည်စာရင်း အပြည့်အစုံကိုမူ ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝဂ် သင်္ဂီတိသုတ် အဖွင့် အဋ္ဌကထာ၌သာ အောက်ပါအတိုင်း တွေ့နိုင်သည်။

အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ၏ ဒီဃနိကာယ် အဋ္ဌကထာမှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး

အဋ္ဌာရသ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ နာမ နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ, နတ္ထိ ဝစီဒုစ္စရိတံ, နတ္ထိ မနောဒုစ္စရိတံ။ အတီတေ ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ, အနာဂတေ, ပစ္စုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ, သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ, သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ, သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ။ နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ, နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ, နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ, နတ္ထိ ဒဝါ, နတ္ထိ ရဝါ, နတ္ထိ ခလိတံ, နတ္ထိ သဟသာ, နတ္ထိ အဗျာဝဋော မနော, နတ္ထိ အကုသလစိတ္တန္တိ။ (ဒီ.ဋ္ဌ.၃.၃၀၅၊ သင်္ဂီတိသုတ် အဖွင့်အဋ္ဌကထာ)

(၁-၃) နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ နတ္ထိ ဝစီဒုစ္စရိတံ, နတ္ထိ မနောဒုစ္စရိတံ - မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ကိုယ်ဖြင့် ပြုအပ်သော မကောင်းသည့် အကျင့်သည် မရှိ။ နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုအပ်သော မကောင်းသည့် အကျင့်သည် မရှိ။ စိတ်ဖြင့် ကြံစည်အပ်သော မကောင်းသည့် အကျင့်သည် မရှိ။
(၄-၆) အတီတေ ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ, အနာဂတေ, ပစ္စုပ္ပန္နေ […] - မြတ်စွာဘုရားရှင်အား အတိတ်အဖို့၌ အတားအဆီး အပိတ်အအပင် မရှိသော ဉာဏ်တော်သည် ရှိ၏။ အနာဂတ်အဖို့၌, ပစ္စုပ္ပန်အဖို့၌ အတားအဆီး အပိတ်အအပင် မရှိသော ဉာဏ်တော်သည် ရှိ၏။
(၇-၉) သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ, သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ, သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ - မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အလုံးစုံသော ကာယကံ အမှုတို့သည် ဉာဏ်တော်၏ နောက်သို့ အစဉ်လိုက်၍ ဖြစ်၏။ အလုံးစုံသော ဝစီကံ မနောကံ အမှုတို့သည် ဉာဏ်တော်၏ နောက်သို့ အစဉ်လိုက်၍ ဖြစ်၏။
(၁၀) နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ - (သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားအတွက်) ဆန္ဒတော်၏ ယုတ်လျော့ခြင်းသည် မရှိ။
(၁၁) နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ - ဝီရိယ၏ ယုတ်လျော့ခြင်းသည် မရှိ။
(၁၂) နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ - သတိ၏ ယုတ်လျော့ခြင်းသည် မရှိ။
(၁၃) နတ္ထိ ဒဝါ - မြူးတူးပျော်ပါးလို၍ ပြုမူခြင်းသည် မရှိ။
(၁၄) နတ္ထိ ရဝါ - (သတိကင်းလွတ်) ချွတ်ယွင်းသော ပြောဆိုခြင်းသည် မရှိ။
(၁၅) နတ္ထိ ခလိတံ - (သတိကင်းလွတ်) ချွတ်ယွင်းသော ပြုမူခြင်းသည် မရှိ။
(၁၆) နတ္ထိ သဟသာ - (ဉာဏ်ဖြင့် မဆင်မခြင်) အဆောတလျှင် ပြုခြင်းသည် မရှိ။
(၁၇) နတ္ထိ အဗျာဝဋော မနော - အားမစိုက်ဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့နေသော စိတ်သည် မရှိ။
(၁၈) နတ္ထိ အကုသလစိတ္တံ - အကုသိုလ်စိတ်သည် မရှိ။

သို့သော် ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက် မရှိခြင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်နှင့်သာ ဆက်ဆံသည့် အာဝေဏိကတရား မဟုတ်။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ်ပြီးသော ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့တွင်လည်း ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်တို့ မရှိကြ။ ထို့အတူပင် နောက်ဆုံး ဂုဏ်ပုဒ်ဖြစ်သည့် အကုသိုလ်စိတ် မရှိခြင်း (နတ္ထိ အကုသလစိတ္တံ) သည်လည်း အာဝေဏိက ဗုဒ္ဓဓမ္မ မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် (ခရစ်နှစ် ၆-ရာစု ၇-နှစ်ရာစုခန့်တွင် ပေါ်ထွန်းခဲ့သော) အရှင်ဓမ္မပါလက ဒီဃနိကာယ် အဋ္ဌကထာ၏ အနက်ဓိပ္ပါယ်ကို ထပ်မံ ဖွင့်ဆိုသည့် လီနတ္ထဒီပနီခေါ် ဒီဃနိကာယ် ဋီကာကျမ်းတွင် “ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက် မရှိခြင်းဟူသည့် ဂုဏ်ပုဒ်တို့သည် ကာယကံ အစရှိသော အမှုတို့သည် ဉာဏ်တော်သို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ရထိုက်သည့် ဂုဏ်များကို ချီးမွမ်းခြင်းသာ ဖြစ်သည်၊ အာဝေဏိကဓမ္မကို ပြခြင်း မဟုတ် (ကာယကမ္မာဒီနံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိတာယ လဒ္ဓဂုဏကိတ္တနံ, န အာဝေဏိကဓမ္မန္တရဒဿနံ)” ဟု မှတ်ချက်ပေးသည်။ ထို့နောက် “ဤနေရာတွင် ဒီဃနိကာယ်ဆောင်အရှင်တို့၏ ပါဌ်သည် ရှုတ်ထွေးနေ သည်။ မရှုတ်ထွေးသည့် ပါဌ်မှာကား ဤသို့ ဖြစ်သည် (အယဉ္စ ဒီဃဘာဏကာနံ ပါဌော အာကုလော ဝိယ။ အယံ ပန ပါဌော အနာကုလော)” ဟု ဆို၍ ဗုဒ္ဓ၏ အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကို ဋီကာဆရာ အရှင်ဓမ္မပါလက အောက်ပါအတိုင်း စာရင်းထုတ်ပြထားသည်။ ဓာရဏပရိတ်တွင် တွေ့ရသည့် အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးမှာ အရှင်ဓမ္မပါလ၏ ဋီကာများတွင်လာသည့် ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးပင် ဖြစ်သည်။

အရှင်ဓမ္မပါလ၏ ဒီဃနိကာယ် ဋီကာမှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး

အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ, အနာဂတံသေ, ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ။ ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ, သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ။ ဣမေဟိ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ, နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ, နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ, နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ, နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ, နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ။ ဣမေဟိ ဒွါဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဒဝါ, နတ္ထိ ရဝါ, နတ္ထိ အပ္ဖုဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဝေဂါယိတတ္တံ, နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော, နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာတိ။ (ဒီ.ဋီ.၃.၃၀၅၊ သင်္ဂီတိသုတ် အဖွင့်ဋီကာ)

(၁-၃) အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ အနာဂတံသေ, ပစ္စုပ္ပန္နံသေ […]
(၄-၆) သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ, သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ […]
(၇) နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ
(၈) နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ
(၉) နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ
(၁၀) နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ
(၁၁) နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ
(၁၂) နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ
(၁၃) နတ္ထိ ဒဝါ
(၁၄) နတ္ထိ ရဝါ
(၁၅) နတ္ထိ အပ္ဖုဋ္ဌံ - ဉာဏ်တော်နှင့် မထိတွေ့ မနှံ့စပ်သော ကိစ္စ မရှိ
(၁၆) နတ္ထိ ဝေဂါယိတတ္တံ - အလျင်စလိုပြုခြင်း မရှိ
(၁၇) နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော
(၁၈) နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာ - ဉာဏ်ဖြင့် မဆင်မခြင် လျစ်လျူရှုသော အမှုသည် မရှိ။

ဋီကာဆရာ အရှင်ဓမ္မပါလသည် မိမိ အနက်ဖွင့်သည့် မူရင်းကျမ်းဖြစ်သည့် အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ၏ အဋ္ဌကထာတွင် လာသည့် ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကို မယူတော့ဘဲ အထက်ပါအတိုင်း ပြသည်။ ထို့အပြင် အရှင်ဓမ္မပါလသည် ဒီဃနိကာယ် သမ္ပသာဒနီယသုတ် အဖွင့်၌လည်း အထက်ပါ အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကိုပင် အဋ္ဌာရသဗုဒ္ဓဓမ္မဟူသည့် အမည်ဖြင့် ထုတ်ပြကာ၊ အချို့ကျမ်းများတွင် (ကေစိ) ‘နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ’ ကို မထည့်ဘဲ ‘နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ’ ဟု ဆိုကြောင်း မှတ်ချက်ပေးထားသည်။ “အချို့ကျမ်းများသည် (ကေစိ)” မည့်သည့် ကျမ်းဖြစ်သည်ကို ဖော်ပြထားခြင်း မရှိသော်လည်း ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၏ ရှေ့ပြေးကျမ်း တစ်စောင်ဖြစ်သော ဝိမုတ္တိမဂ်ကျမ်းကို ဆိုလိုဟန်တူပါသည်။ ဝိမုတ္တိမဂ်ကျမ်းမှ အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးသည် အရှင်ဓမ္မပါလ၏ မူနှင့် အတော်ဆင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ယင်းကျမ်းတွင် ‘နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ’ ကို မပါဘဲ ‘နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ’ ဟု တွေ့ရသည်။ အခြား ကွဲလွဲချက်အဖြင့် ဝိမုတ္တိမဂ်ကျမ်းတွင် ‘နတ္ထိ ဝေဂါယိတတ္တံ’ အစား ‘နတ္ထိ ဒွေဓာယိတတ္တံ’ ဟု တွေ့ရလေသည်။ ဝိမုတ္တိမဂ်ကျမ်းမှ အာဝေဏိကဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

အရှင်ဥပတိဿမထေရ်၏ ဝိမုတ္တိမဂ်မှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး

အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ, အနာဂတံသေ, ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံံ။ ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ, သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တ, သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။ ဣမေဟိ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ, နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ, နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ, နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ, နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ, နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ။ ဣမေဟိ ဒွါဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဒွေဓာယိတတ္တံ, နတ္ထိ ရဝါ, နတ္ထိ ကိဉ္စိ အပ္ဖုဋ္ဌံ ဉာဏေန, နတ္ထိ ဒဝါ, နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော, နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာတိ။ (ဝိမုတ္တိမဂ္ဂ Reconstructed Pāli based on the English translation of Vimuttimagga & V.P. BAPAT’s Vimuttimagga and Visuddhimagga, A Comparative Study)

(၁-၃) အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ, အနာဂတံသေ […] ပစ္စုပ္ပန္နံသေ […]
(၄-၆) သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ, သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ […] သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ […]
(၇) နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ
(၈) နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ
(၉) နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ
(၁၀) နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ
(၁၁) နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ
(၁၂) နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ
(၁၃) နတ္ထိ ဒွေဓာယိတတ္တံ - ရှေ့နောက် မညီသည့် အမှုတို့သည် မရှိ။
(၁၄) နတ္ထိ ရဝါ
(၁၅) နတ္ထိ ကိဉ္စိ အပ္ဖုဋ္ဌံ ဉာဏေန - နတ္ထိ အပ္ဖုဋ္ဌံနှင့် အဓိပ္ပါယ်တူသည်။
(၁၆) နတ္ထိ ဒဝါ
(၁၇) နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော
(၁၈) နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာ

‘နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ’ မပါဘဲ ‘နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ’ ဟု တွေ့ရသည့် အခြားမူကွဲတစ်မျိုးကို ခရစ်တော်မပေါ်မီ အနှစ် ၁၀၀ ကျော်က သက္ကတဘာသာဖြင့် ပြုစုခဲ့သည့် မဟာဝတ္ထုကျမ်းတွင် တွေ့ရသည်။ (မှတ်ချက် အရှင်ဓမ္မပါလသည် ဋီကာကျမ်းပြုရာတွင် သက္ကတဘာသာဖြင့် ရေသားသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းများနှင့် အခြား သမယန္တကျမ်းများကို ကြည့်ရှုကိုးကားလေ့ ရှိပါသည်)။

မဟာယာန လောကုတ္တရာဂိုဏ်း မဟာဝတ္ထုကျမ်းမှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါး

အဋ္ဌာရသ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ တထာ အတီတံသေ တထာဂတဿ အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏဒဿနံ၊ အနာဂတံသေ အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏဒဿနံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံသေ အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏဒဿနံ။ သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ။ နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သမာဓိယာ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ပညာယာ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ခလိတံ၊ နတ္ထိ ရဝိတံ၊ နတ္ထိ မုသိတသတိယာ၊ နတ္ထိ အသမာဟိတံ စိတ္တံ၊ နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါယ ဥပေက္ခာ၊ နတ္ထိ နာနာတ္တသညာ။ (Reconstructed Pāli based on Mahāvastu 18. Attributes of the Buddhas)

(၁-၃) အတီတံသေ တထာဂတဿ အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏဒဿနံ၊ အနာဂတံသေ […] ပစ္စုပ္ပန္နံသေ […]
(၄-၆) သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ […] သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ […]
(၇) နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ
(၈) နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ
(၉) နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ
(၁၀) နတ္ထိ သမာဓိယာ ဟာနိ
(၁၁) နတ္ထိ ပညာယာ ဟာနိ
(၁၃) နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ
(၁၄) နတ္ထိ ခလိတံ
(၁၅) နတ္ထိ ရဝိတံ - နတ္ထိ ရဝါ နှင့် အဓိပ္ပါယ် တူသည်။
(၁၆) နတ္ထိ မုသိတသတိယာ - သတိမေ့လျော့ခြင်းသည် မရှိ
(၁၇) နတ္ထိ အသမာဟိတံ စိတ္တံ - မတည်ကြည်သော စိတ်သည် မရှိ
(၁၈) နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါယ ဥပေက္ခာ - နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာ နှင့် အဓိပ္ပါယ် တူသည်

ဋီကာဆရာ အရှင်ဓမ္မပါလ ပြုစုခဲ့သည့် အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးသည် မဟာဝတ္ထုမှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးနှင့် စာလျှင်၊ ဝိမုတ္တိမဂ်ကျမ်းလာ ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးနှင့် ပို၍ နီးစပ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ နှောင်းခေတ် ထေရဝါဒကျမ်းစာတို့တွင် အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးကို ဖော်ပြသောအခါတွင် အဋ္ဌကထာဆရာ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ရေးသားခဲ့သည့် မူကို မယူကြတော့ဘဲ၊ အရှင်ဓမ္မပါလ၏ မူကိုသာ လက်ခံကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဓာရဏပရိတ်စာပိုဒ် ၂ မှ ၅ တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးသည်လည်း အရှင်ဓမ္မပါလ ရေးသားခဲ့သည့် ဋီကာကျမ်းများတွင်လာသည့် အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးနှင့် တူညီသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ‘နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ’ အစား ‘နတ္ထိ ဝိပဿနာယ ဟာနိ’ ဟု ဖြစ်နေ၍ အစီအစဉ် အနည်းငယ် လွဲနေသည်သာ ကွာသည်။

ဓာရဏပရိတ်စာပိုဒ် ၆ တွင် အဋ္ဌကထာမှ ‘နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ … ဝစီဒုစ္စရိတံ … မနောဒုစ္စရိတံ’ ဟူသော ဂုဏ်ပုဒ်အား ပြန်ထည့်ထားသည်။ (အရှင်ဓမ္မပါလ ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း) ဤဂုဏ်တော်သည် ဗုဒ္ဓ၏ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော်ဟု မဆိုနိုင်သော်လည်း၊ ဒီဃနိကာယ် သင်္ဂီတိသုတ်နှင့် အဂုၤတ္တရနိကာယ် သတ္တကနိပါတ် အရက္ခေယျသုတ်တို့တွင် တိုက်ရိုက်လာသော ဂုဏ်များဖြစ်သည်။ အပြည့်အစုံအားဖြင့် ‘ငါ၏ ဤအမှုကို သူတစ်ပါး မသိပါစေနှင့်ဟု စောင့်ရှောက်အပ်သည့် ကာယဒုစ္စရိုက်မျိုး မြတ်စွာဘုရားအား မရှိ” စသဖြင့် တွေ့ရသည်။ စာပိုဒ် ၆ မှ ကျန်ဂုဏ်တော်တို့မှာ အထက်တွင် ပြခဲ့သည့် အာဝေဏိက ဂုဏ်တော်များထဲမှ ဂုဏ်တော် (၁) မှ (၆) ကို အငြင်းဝါကျအဖြစ် ပြောင်း၍ စီကုံးထားခြင်းသာ ဖြစ်သည်။

ဓာရဏပရိတ်စာပိုဒ် ၇ မှ ၉ အထိသည် မြတ်စွာဘုရားက အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား ဤဓာရဏပရိတ်တော်ကို ဆောင်ထားရန် ဟောကြားခဲ့လေဟန် စီကုံးထား၍ ဓာရဏပရိတ်၏ တန်ခိုးအာနိသင်များကို ချီးမွမ်းထားသည်။ ဘုရားဟောရှင် ဟောကြားခဲ့ခြင်း မဟုတ်ပါဘဲလျက် ဘုရားရှင် ဟောကြားခဲ့လေဟန် သီကုံး ရေးသားခြင်းမျိုးသည် မသင့်တော်။

ထို့ကြောင့် ဓာရဏပရိတ်တော်ကို ရွတ်ဖတ် ပူဇော်လိုပါက စာပိုဒ် ၇ မှ ၉ အထိကို ဖြုတ်၍ ပူဇော်သင့်သည်။ စာပိုဒ် ၄ ကိုလည်း အရှင်ဓမ္မပါလ၏ ဋီကာကျမ်းများမှ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော် ၁၈-ပါးနှင် ကိုက်ညီအောင် ညှိ၍ အောက်ပါအတိုင်း ရွတ်ဆို ပူဇော်နိုင်ပါသည်။

၁။ ဗုဒ္ဓါနံ ဇီဝိတဿ န သက္ကာ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုံ၊ တထာ မေ ဟောတု။

၂။ အတီတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ အနာဂတံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ။

၃။ ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ၊ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။

၄။ ဣမေဟိ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဓမ္မဒေသနာယ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သမာဓိဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ပညာယ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝိမုတ္တိယာ ဟာနိ။

၅။ ဣမေဟိ ဒွါဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော နတ္ထိ ဒဝါ၊ နတ္ထိ ရဝါ၊ နတ္ထိ အပ္ဖုဋံ၊ နတ္ထိ ဝေဂါယိတတ္တံ၊ နတ္ထိ အဗျာဝဋမနော၊ နတ္ထိ အပ္ပဋိသင်္ခါနုပေက္ခာ။ ဣမေဟိ အဋ္ဌာရသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော၊ နမော သတ္တန္နံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန သောတ္ထိ မေ ဟောတု သဗ္ဗဒါ။

စာညွှန်း။
၁။ ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝဂ် အဋ္ဌကထာ
၂။ ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝိဂ် ဋီကာ
၃။ ဝိနည်း ပါရာဇိကကဏ္ဍ အဋ္ဌကထာ
၄။ Toshiichi Endo, Buddha in Theravada Buddhism: A study of the Concept of the Buddha in the Pāli Commentaries
၅။ V.P. BAPAT’s Vimuttimagga and Visuddhimagga, A Comparative Study
၆။ Vimuttimagga: The Path of Freedom. Translation from Chinese by Rev. N.R.M. Ehara, Soma Thera & Kheminda Thera
၇။ Vimuttimagga Pāli
၈။ Mahāvastu - 18 Attributes of the Buddhas