Francis Bacon (1561-1626) ၏ “of Studies” အက္ေဆးကို ဆရာျမသန္းတင့္၏ ျမန္မာဘာသာျပန္ႏွင့္ တြဲဖက္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
*****
Studies serve for delight, for ornament, and for ability.
စာေပေလ့လာျခင္းသည္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူးေစ၏။ အဆင္အယင္ကို ျဖစ္ေစ၏။ အရည္အခ်င္းကို တုိးေစ၏။
Their chief use for delight, is in privateness and retiring; for ornament, is in discourse; and for ability, is in the judgment, and disposition of business.
စာေပကို ေလ့လာဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ အထီးတည္း ေနထိုင္စဥ္ႏွင့္ အနား ယူစဥ္တြင္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူး ေစႏုိင္ပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ စကားေျပာရာတြင္ အဆင္အယင္ ျဖစ္ေစပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်င့္ခ်ိန္ျခင္းႏွင့္ အလုပ္တုိ႔ကို စီမံခန္႔ခဲြျခင္းျပဳရာတြင္ အရည္အခ်င္းတုိ႔ကို တုိးတက္ ေစႏုိင္ပါသည္။
For expert men can execute, and perhaps judge of particulars, one by one; but the general counsels, and the plots and marshalling of affairs, come best, from those that are learned.
တတ္ပြန္ေၾကညက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာမူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ၾကပါသည္။ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္တုိ႔ကိုလည္း တစ္ခုခ်င္း ႏိႈင္းခ်ိန္စဥ္းစားတတ္ၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သာမန္လူမ်ားမွာမူကား တုိင္ပင္ ႏွီးေႏွာရပါသည္။ အႀကံအစည္မ်ား၊ အရာကိစၥတုိ႔ကို စီမံပံုမ်ားသည္ ပညာရွိတို႔ထံမွသာ အေကာင္းဆံုး ရရွိတတ္ပါသည္။
To spend too much time in studies is sloth; to use them too much for ornament, is affectation; to make judgment wholly by their rules, is the humor of a scholar.
စာေပေလ့လာမႈတြင္ အခ်ိန္ကို မ်ားစြာအသံုးခ်ျခင္းသည္ ေလးလံထိုင္းမႈိင္းေစပါသည္။ ထိုအဆင္ အယင္အတြက္ စာေပေလ့လာမႈကို အလြန္အမင္း ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ပလႊားဟန္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာေပ ေလ့လာမႈတုိ႔ကိုခ်ည္း အားကိုး၍ ဆံုးျဖတ္ႏိႈင္းခ်ိန္ စဥ္းစားျခင္းသည္ ပညာရွိတုိ႔ကို ရယ္ဖြယ္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
They perfect nature, and are perfected by experience: for natural abilities are like natural plants, that need proyning, by study; and studies themselves, do give forth directions too much at large, except they be bounded in by experience.
စာေပေလ့လာမႈသည္ သဘာဝကို ျပည့္စံုေအာင္လုပ္ေပးၿပီး၊ အေတြ႔အႀကံဳက တစ္ဖန္ျပန္၍ စာေပေလ့လာမႈကို ျပည့္စံုေအာင္ လုပ္ေပးပါသည္။ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတုိ႔သည္ သဘာဝ ေပါက္ေသာ သစ္ပင္မ်ားႏွင့္ တူပါသည္။ အပင္တုိ႔မွ အကိုင္းအခက္တုိ႔ကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းရန္ လုိသကဲ့သုိ႔ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတို႔ကိုလည္း ေလ့လာမႈျဖင့္ ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းပစ္ရန္ လုိပါသည္။ ေလ့လာမႈသည္ သူ႔ပင္ကိုယ္ သက္သက္အတုိင္း ဆုိလွ်င္ ေထြျပားလွသည့္အတြက္ ထုိေလ့လာမႈကို အေတြ႔အႀကံဳျဖင့္ ထိန္းကြပ္ေပးရန္ လုိပါသည္။
Crafty men contemn studies, simple men admire them, and wise men use them; for they teach not their own use; but that is a wisdom without them, and above them, won by observation.
ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲသူတုိ႔သည္ ေလ့လာမႈကို ႐ႈတ္ခ် ျပစ္တင္ ၾကပါသည္။ ႐ိုးသားသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို ႏွစ္သက္ သေဘာက်ၾကပါသည္။ ပညာရွိသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို အသံုး ခ်ၾကပါသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားသည္ သူတို႔ကို အသံုးျပဳရန္ သင္ၾကားျခင္း မျပဳပါ။ သို႔ရာတြင္ ေလ့လာမႈမရွိဘဲ စဥ္းစားဆင္ျခင္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ၿပီဆုိလွ်င္ကား ထုိအရာသည္ ဉာဏ္ပညာ မည္ပါသည္။
Read not to contradict and confute; nor to believe and take for granted; nor to find talk and discourse; but to weigh and consider.
ျငင္းခံုရန္ႏွင့္ ျငင္းပယ္ရန္ စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ယံုၾကည္ရန္ႏွင့္ သူမ်ား ေျပာသမွ်ကို လက္ခံရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ စကားႀကီး စကားက်ယ္ ေျပာရန္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ႏိႈင္းခ်ိန္ရန္ႏွင့္ ေတြးေတာရန္ အတြက္သာ စာဖတ္ျခင္း ျပဳပါေလ။
Some books are to be tasted, others to be swallowed, and some few to be chewed and digested; that is, some books are to be read only in parts; others to be read, but not curiously; and some few to be read wholly, and with diligence and attention.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္တုိ႔သည္ ျမည္းစမ္းၾကည့္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕ကား မ်ဳိခ်ရန္ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔မွာ သာလွ်င္ ေၾကညက္ေအာင္ ဝါး၍ အစာေခ်ရန္ ျဖစ္၏။ တစ္နည္း ေျပာရလွ်င္ အခ်ဳိ႕ေသာ စာအုပ္တုိ႔သည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းမွ်သာ ဖတ္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား သာမန္ဖတ္႐ံုသာ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔သာလွ်င္ လံု႔လ၊ ဝီရိယ၊ သတိ အာ႐ံုစိုက္မႈ တို႔ျဖင့္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္ ျဖစ္ေပ၏။
Some books also may be read by deputy, and extracts made of them by others; but that would be only in the less important arguments, and the meaner sort of books, else distilled books are like common distilled waters, flashy things.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား ကိုယ္စားျဖင့္သာ ဖတ္အပ္ေသာ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္၏။ အျခားသူမ်ား ထုတ္ႏႈတ္ေပးေသာ အခ်က္မ်ားကိုသာ ဖတ္အပ္၏။ သို႔ရာတြင္ ထုိစာမ်ဳိးမွာ အေရးမႀကီးေသာ အေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ညံ့ဖ်င္းေသာ စာအုပ္မ်ားသာ ျဖစ္သင့္၏။ ေပါင္းခံ စာအုပ္မ်ားသည္ ေပါင္းခံေရကဲ့သုိ႔ပင္ ဟိတ္ဟန္မ်ားေသာအရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
Reading maketh a full man; conference a ready man; and writing an exact man.
စာဖတ္ျခင္းသည္ ျပည့္ဝေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ တုိင္ပင္ႏွီးေႏွာ ျခင္းသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ စာေရးျခင္းသည္ တိက်ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။
And therefore, if a man write little, he had need have a great memory; if he confer little, he had need have a present wit: and if he read little, he had need have much cunning, to seem to know, that he doth not.
ထုိ႔ေၾကာင့္ စာေရးနည္းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္လွ်င္ ႀကီးေသာ မွတ္ဥာဏ္ရွိဖို႔ လုိပါသည္။ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္မႈ နည္းလွ်င္ ဇဝနဥာဏ္ရွိ ဖို႔လုိပါသည္။ စာဖတ္ျခင္း နည္းလွ်င္ ပါးနပ္မႈ ရွိဖို႔ လုိပါသည္။
Histories make men wise; poets witty; the mathematics subtile; natural philosophy deep; moral grave; logic and rhetoric able to contend. Abeunt studia in mores [studies develop into habits].
ရာဇဝင္မ်ားသည္ လူမ်ားကို ပညာရွိေစပါသည္။ ကဗ်ာဆရာမ်ားကား လူမ်ားကို ဇဝနဉာဏ္ ထက္သန္ ေစပါသည္။ သခ်ၤာဆရာမ်ားသည္ လူမ်ားကို ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔ေစပါသည္။ ဒႆနပညာသည္ လူကို ေလးနက္ေစပါသည္။ နီတိပညာသည္ လူကို တည္ၾကည္ေစပါသည္။ ယုတၱိေဗဒႏွင့္ ႏႈတ္မႈပညာသည္ လူကို ယွဥ္ၿပိဳင္ ႏိုင္ေစပါသည္။
Nay, there is no stond or impediment in the wit, but may be wrought out by fit studies; like as diseases of the body, may have appropriate exercises.
ဇဝနဉာဏ္တြင္ အတားအဆီး အရပ္အတန္႔ ဟူ၍ မရွိပါ။ ေလ့လာမႈေၾကာင့္သာ ပ်က္စီး သြားႏုိင္ပါသည္။ ကိုယ္ခႏၶာတြင္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါတုိ႔ အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ရွိသည့္ နည္းတူ ျဖစ္ပါသည္။
Bowling is good for the stone and reins; shooting for the lungs and breast; gentle walking for the stomach; riding for the head; and the like.
ေဘာလံုး လွိမ့္ကစား ျခင္းသည္ ေက်ာက္တည္ျခင္းႏွင့္ အေၾကာမ်ားအတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ေသနတ္ ပစ္ျခင္းသည္ အဆုတ္ႏွင့္ ရင္ဘတ္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျဖည္းညင္းစြာ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ ဝမ္းဗိုက္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျမင္းစီးျခင္းသည္ ေခါင္းစသည္တုိ႔ အတြက္ ေကာင္းပါသည္။
So if a man's wit be wandering, let him study the mathematics; for in demonstrations, if his wit be called away never so little, he must begin again.
ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္သည္ အတည္မေန ေထြျပားလ်က္ ရွိပါက သခ်ၤာကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သခ်ၤာ တြက္ရာတြင္ စိတ္အာ႐ံုကို စုစည္းျခင္း မျပဳႏိုင္ပါက အစမွ ျပန္ထြက္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
If his wit be not apt to distinguish or find differences, let him study the Schoolmen; for they are cymini sectores [hairsplitters, literally cumin-seed sorters].
သူ႔စိတ္သည္ ျခားနားခ်က္ကို မခဲြျခားႏိုင္ပါက သို႔မဟုတ္ မေတြ႔ပါက ေက်ာင္းဆရာကို အတုယူသင့္ပါသည္။
If he be not apt to beat over matters, and to call up one thing to prove and illustrate another, let him study the lawyers' cases. ျပႆနာမ်ားကို မေျဖရွင္းႏုိင္လွ်င္ အရာဝတၳဳတစ္ခုကို သက္ေသမထုတ္ႏုိင္လွ်င္ ေရွ႕ေန၏ အမႈတြဲမ်ားကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။
So every defect of the mind, may have a special receipt.
ထို႔ေၾကာင့္စိတ္၏ ခြၽတ္ယြင္းခ်က္အတုိင္းအတြက္ အထူးေျဖေဆး တစ္ခုစီ ရွိတတ္ၾကသည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမသန္းတင့္
(ေပဖူးလႊာ မဂၢဇင္း၊ ဩဂုတ္ ၂၀၁၀)
*****
Studies serve for delight, for ornament, and for ability.
စာေပေလ့လာျခင္းသည္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူးေစ၏။ အဆင္အယင္ကို ျဖစ္ေစ၏။ အရည္အခ်င္းကို တုိးေစ၏။
Their chief use for delight, is in privateness and retiring; for ornament, is in discourse; and for ability, is in the judgment, and disposition of business.
စာေပကို ေလ့လာဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ အထီးတည္း ေနထိုင္စဥ္ႏွင့္ အနား ယူစဥ္တြင္ စိတ္ႏွလံုးကို ၾကည္ႏူး ေစႏုိင္ပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ စကားေျပာရာတြင္ အဆင္အယင္ ျဖစ္ေစပါသည္။ စာေပကို ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်င့္ခ်ိန္ျခင္းႏွင့္ အလုပ္တုိ႔ကို စီမံခန္႔ခဲြျခင္းျပဳရာတြင္ အရည္အခ်င္းတုိ႔ကို တုိးတက္ ေစႏုိင္ပါသည္။
For expert men can execute, and perhaps judge of particulars, one by one; but the general counsels, and the plots and marshalling of affairs, come best, from those that are learned.
တတ္ပြန္ေၾကညက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာမူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ၾကပါသည္။ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္တုိ႔ကိုလည္း တစ္ခုခ်င္း ႏိႈင္းခ်ိန္စဥ္းစားတတ္ၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သာမန္လူမ်ားမွာမူကား တုိင္ပင္ ႏွီးေႏွာရပါသည္။ အႀကံအစည္မ်ား၊ အရာကိစၥတုိ႔ကို စီမံပံုမ်ားသည္ ပညာရွိတို႔ထံမွသာ အေကာင္းဆံုး ရရွိတတ္ပါသည္။
To spend too much time in studies is sloth; to use them too much for ornament, is affectation; to make judgment wholly by their rules, is the humor of a scholar.
စာေပေလ့လာမႈတြင္ အခ်ိန္ကို မ်ားစြာအသံုးခ်ျခင္းသည္ ေလးလံထိုင္းမႈိင္းေစပါသည္။ ထိုအဆင္ အယင္အတြက္ စာေပေလ့လာမႈကို အလြန္အမင္း ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ပလႊားဟန္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာေပ ေလ့လာမႈတုိ႔ကိုခ်ည္း အားကိုး၍ ဆံုးျဖတ္ႏိႈင္းခ်ိန္ စဥ္းစားျခင္းသည္ ပညာရွိတုိ႔ကို ရယ္ဖြယ္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
They perfect nature, and are perfected by experience: for natural abilities are like natural plants, that need proyning, by study; and studies themselves, do give forth directions too much at large, except they be bounded in by experience.
စာေပေလ့လာမႈသည္ သဘာဝကို ျပည့္စံုေအာင္လုပ္ေပးၿပီး၊ အေတြ႔အႀကံဳက တစ္ဖန္ျပန္၍ စာေပေလ့လာမႈကို ျပည့္စံုေအာင္ လုပ္ေပးပါသည္။ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတုိ႔သည္ သဘာဝ ေပါက္ေသာ သစ္ပင္မ်ားႏွင့္ တူပါသည္။ အပင္တုိ႔မွ အကိုင္းအခက္တုိ႔ကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းရန္ လုိသကဲ့သုိ႔ သဘာဝ အရည္အခ်င္းတို႔ကိုလည္း ေလ့လာမႈျဖင့္ ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းပစ္ရန္ လုိပါသည္။ ေလ့လာမႈသည္ သူ႔ပင္ကိုယ္ သက္သက္အတုိင္း ဆုိလွ်င္ ေထြျပားလွသည့္အတြက္ ထုိေလ့လာမႈကို အေတြ႔အႀကံဳျဖင့္ ထိန္းကြပ္ေပးရန္ လုိပါသည္။
Crafty men contemn studies, simple men admire them, and wise men use them; for they teach not their own use; but that is a wisdom without them, and above them, won by observation.
ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲသူတုိ႔သည္ ေလ့လာမႈကို ႐ႈတ္ခ် ျပစ္တင္ ၾကပါသည္။ ႐ိုးသားသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို ႏွစ္သက္ သေဘာက်ၾကပါသည္။ ပညာရွိသူတုိ႔ကား ေလ့လာမႈကို အသံုး ခ်ၾကပါသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားသည္ သူတို႔ကို အသံုးျပဳရန္ သင္ၾကားျခင္း မျပဳပါ။ သို႔ရာတြင္ ေလ့လာမႈမရွိဘဲ စဥ္းစားဆင္ျခင္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ၿပီဆုိလွ်င္ကား ထုိအရာသည္ ဉာဏ္ပညာ မည္ပါသည္။
Read not to contradict and confute; nor to believe and take for granted; nor to find talk and discourse; but to weigh and consider.
ျငင္းခံုရန္ႏွင့္ ျငင္းပယ္ရန္ စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ယံုၾကည္ရန္ႏွင့္ သူမ်ား ေျပာသမွ်ကို လက္ခံရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ စကားႀကီး စကားက်ယ္ ေျပာရန္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္လည္း စာဖတ္ျခင္း မျပဳပါေလႏွင့္။ ႏိႈင္းခ်ိန္ရန္ႏွင့္ ေတြးေတာရန္ အတြက္သာ စာဖတ္ျခင္း ျပဳပါေလ။
Some books are to be tasted, others to be swallowed, and some few to be chewed and digested; that is, some books are to be read only in parts; others to be read, but not curiously; and some few to be read wholly, and with diligence and attention.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္တုိ႔သည္ ျမည္းစမ္းၾကည့္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕ကား မ်ဳိခ်ရန္ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔မွာ သာလွ်င္ ေၾကညက္ေအာင္ ဝါး၍ အစာေခ်ရန္ ျဖစ္၏။ တစ္နည္း ေျပာရလွ်င္ အခ်ဳိ႕ေသာ စာအုပ္တုိ႔သည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းမွ်သာ ဖတ္ရန္ ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား သာမန္ဖတ္႐ံုသာ ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ေသာ စာအုပ္တုိ႔သာလွ်င္ လံု႔လ၊ ဝီရိယ၊ သတိ အာ႐ံုစိုက္မႈ တို႔ျဖင့္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္ ျဖစ္ေပ၏။
Some books also may be read by deputy, and extracts made of them by others; but that would be only in the less important arguments, and the meaner sort of books, else distilled books are like common distilled waters, flashy things.
အခ်ဳိ႕စာအုပ္မ်ားကား ကိုယ္စားျဖင့္သာ ဖတ္အပ္ေသာ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္၏။ အျခားသူမ်ား ထုတ္ႏႈတ္ေပးေသာ အခ်က္မ်ားကိုသာ ဖတ္အပ္၏။ သို႔ရာတြင္ ထုိစာမ်ဳိးမွာ အေရးမႀကီးေသာ အေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ညံ့ဖ်င္းေသာ စာအုပ္မ်ားသာ ျဖစ္သင့္၏။ ေပါင္းခံ စာအုပ္မ်ားသည္ ေပါင္းခံေရကဲ့သုိ႔ပင္ ဟိတ္ဟန္မ်ားေသာအရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
Reading maketh a full man; conference a ready man; and writing an exact man.
စာဖတ္ျခင္းသည္ ျပည့္ဝေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ တုိင္ပင္ႏွီးေႏွာ ျခင္းသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။ စာေရးျခင္းသည္ တိက်ေသာ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစ၏။
And therefore, if a man write little, he had need have a great memory; if he confer little, he had need have a present wit: and if he read little, he had need have much cunning, to seem to know, that he doth not.
ထုိ႔ေၾကာင့္ စာေရးနည္းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္လွ်င္ ႀကီးေသာ မွတ္ဥာဏ္ရွိဖို႔ လုိပါသည္။ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္မႈ နည္းလွ်င္ ဇဝနဥာဏ္ရွိ ဖို႔လုိပါသည္။ စာဖတ္ျခင္း နည္းလွ်င္ ပါးနပ္မႈ ရွိဖို႔ လုိပါသည္။
Histories make men wise; poets witty; the mathematics subtile; natural philosophy deep; moral grave; logic and rhetoric able to contend. Abeunt studia in mores [studies develop into habits].
ရာဇဝင္မ်ားသည္ လူမ်ားကို ပညာရွိေစပါသည္။ ကဗ်ာဆရာမ်ားကား လူမ်ားကို ဇဝနဉာဏ္ ထက္သန္ ေစပါသည္။ သခ်ၤာဆရာမ်ားသည္ လူမ်ားကို ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔ေစပါသည္။ ဒႆနပညာသည္ လူကို ေလးနက္ေစပါသည္။ နီတိပညာသည္ လူကို တည္ၾကည္ေစပါသည္။ ယုတၱိေဗဒႏွင့္ ႏႈတ္မႈပညာသည္ လူကို ယွဥ္ၿပိဳင္ ႏိုင္ေစပါသည္။
Nay, there is no stond or impediment in the wit, but may be wrought out by fit studies; like as diseases of the body, may have appropriate exercises.
ဇဝနဉာဏ္တြင္ အတားအဆီး အရပ္အတန္႔ ဟူ၍ မရွိပါ။ ေလ့လာမႈေၾကာင့္သာ ပ်က္စီး သြားႏုိင္ပါသည္။ ကိုယ္ခႏၶာတြင္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါတုိ႔ အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ရွိသည့္ နည္းတူ ျဖစ္ပါသည္။
Bowling is good for the stone and reins; shooting for the lungs and breast; gentle walking for the stomach; riding for the head; and the like.
ေဘာလံုး လွိမ့္ကစား ျခင္းသည္ ေက်ာက္တည္ျခင္းႏွင့္ အေၾကာမ်ားအတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ေသနတ္ ပစ္ျခင္းသည္ အဆုတ္ႏွင့္ ရင္ဘတ္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျဖည္းညင္းစြာ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ ဝမ္းဗိုက္အတြက္ ေကာင္းပါသည္။ ျမင္းစီးျခင္းသည္ ေခါင္းစသည္တုိ႔ အတြက္ ေကာင္းပါသည္။
So if a man's wit be wandering, let him study the mathematics; for in demonstrations, if his wit be called away never so little, he must begin again.
ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္သည္ အတည္မေန ေထြျပားလ်က္ ရွိပါက သခ်ၤာကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သခ်ၤာ တြက္ရာတြင္ စိတ္အာ႐ံုကို စုစည္းျခင္း မျပဳႏိုင္ပါက အစမွ ျပန္ထြက္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
If his wit be not apt to distinguish or find differences, let him study the Schoolmen; for they are cymini sectores [hairsplitters, literally cumin-seed sorters].
သူ႔စိတ္သည္ ျခားနားခ်က္ကို မခဲြျခားႏိုင္ပါက သို႔မဟုတ္ မေတြ႔ပါက ေက်ာင္းဆရာကို အတုယူသင့္ပါသည္။
If he be not apt to beat over matters, and to call up one thing to prove and illustrate another, let him study the lawyers' cases. ျပႆနာမ်ားကို မေျဖရွင္းႏုိင္လွ်င္ အရာဝတၳဳတစ္ခုကို သက္ေသမထုတ္ႏုိင္လွ်င္ ေရွ႕ေန၏ အမႈတြဲမ်ားကို ေလ့လာသင့္ပါသည္။
So every defect of the mind, may have a special receipt.
ထို႔ေၾကာင့္စိတ္၏ ခြၽတ္ယြင္းခ်က္အတုိင္းအတြက္ အထူးေျဖေဆး တစ္ခုစီ ရွိတတ္ၾကသည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမသန္းတင့္
(ေပဖူးလႊာ မဂၢဇင္း၊ ဩဂုတ္ ၂၀၁၀)
0 comments:
Post a Comment