စကားအေခ်အတင္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကထာဝတၳဳ အႏုဋီကာမွာ ဝါဒ၊ ဇပၸ၊ ဝိတ႑လို႔ ကထာသံုးမ်ိဳး ရွိေၾကာင္း ျပထားပါတယ္။
(၁) အမွန္တရားအတြက္ ခိုင္လံုတဲ့ အခ်က္အလက္၊ သင့္တင့္တဲ့ ယုတၱိေတြ သံုးၿပီး ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ိဳး (ဝါဒ Discussion)
(၂) အမွန္တရားထက္ မိမိရဲ႕အဆို အႏိုင္ရေရးကို ဦးစားေပးၿပီး ကလိမ္ေစ့ ျငမ္းဆင္ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ိဳး (ဇပၸ Wrangling)
(၃) ကိုယ့္အယူအဆကိုေတာင္ ခိုင္မာေအာင္ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ဘဲ သူတပါး အဆိုကို ကပ်က္ယပ်က္ ျဖစ္ေအာင္ အပ်က္သေဘာ ျငင္းပယ္ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ိဳး (ဝိတ႑ Cavil) တို႔ပါ။
မွန္ကန္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈမ်ိဳး (ဝါဒကထာ) က ပမာဏလို႔ ေခၚတဲ့ ခိုင္မာတဲ့ အသိဉာဏ္ရေၾကာင္းနဲ႔ အဝယဝယလို႔ ေခၚတဲ့ အဆင့္ ၅-ဆင့္ပါတဲ့ ယုတၱိဆင္ေျခကို အသံုးျပဳပါတယ္။ ကလိမ္ေစ့ ျငမ္းဆင္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ိဳး (ဇပၸကထာ) နဲ႔ အပ်က္သေဘာ ျငင္းပယ္မႈမ်ိဳး (ဝိတ႑ကထာ) ေတြမွာေတာ့ တဖက္သား ေျပာလိုရင္းကို မယူဘဲ ကပ္ဖဲ့ၿပီး အျခားအဓိပၸါယ္ တမ်ိဳးကို ေကာက္ယူ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးမႈ (ဆလ Quibble)၊ ဟုတ္ေယာင္ေယာင္ ဆင္ေျခေပးမႈ (ဇာတိ Specious argument) နဲ႔ အျပစ္တင္ထိုက္တဲ့ ဆင္ေျခအမွား (နိဂၢဟ႒ာနာနိ False Reasoning or logical fallacies) ေတြကို အသံုးျပဳပါတယ္။ ကထာဝတၳဳ အႏုဋီကာမွာ (ေဂါတမရေသ့ ျပဳစုခဲ့တဲ့ ႏ်ာယသုတၱက်မ္းမွာ လာတဲ့) နိဂၢဟ႒ာန ၂၂-မ်ိဳးကို ထုတ္ျပထားပါတယ္။ စကားအေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါမွာ တဖက္လူက ဒီလို ဆလ၊ ဇာတိ၊ နိဂၢဟ႒ာနေတြ သံုးလာမယ္ဆိုရင္ နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ ေထာက္ျပၿပီး ေခ်ဖ်က္ရပါတယ္။ ဒီလို စကားအေခ်အတင္ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးတဲ့ အတတ္ပညာေတြကို ေရွးနာလႏၵတကၠသိုလ္မွာလည္း သင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။ နာလႏၵတကၠသိုလ္ရဲ႕ debate hall ကို ဝင္ခ်င္တယ္ရင္ အရင္ဆံုး ေက်ာင္းတံခါးေစာင့္ ဘုန္းႀကီးရဲ႕ စစ္ေဆးမႈကို ခံရတယ္လို႔ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ ရႊင္က်န္းရဲ႕ မွတ္တမ္းေတြမွာ ဖတ္ဖူးပါတယ္။ တိဘက္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ ဒီေန႔အထိ စကားအေခ် အတင္ေျပာဆိုတဲ့ အတတ္ပညာကို သင္ၾကားပို႔ခ်ၿပီး လက္ေတြ႕လည္း ေလ့က်င့္ၾကပါေသးတယ္။
ဒီေတာ့ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈနယ္မွာ Critical thinking တို႔၊ debating technique တို႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေလ့လာသင္ၾကားမႈမ်ား ရွိသလားလို႔ ေမးလာရင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ သင္တဲ့ ကထာဝတၳဳကို ထုတ္ျပရမွာ ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း စာတတ္ခ်င္လွ်င္ ေနတၱိႏွင့္ ကထာဝတၳဳကို ေက်ညက္ေအာင္ေလ့လာဖို႔ လယ္တီဆရာေတာ္ ေလာင္းလ်ာ အရွင္ဉာဏဓဇကို ေယာမင္းႀကီး ဦးဘိုးလိႈင္က အႀကံေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ (ေနတၱိကေတာ့ Critical thinking ထက္ ပံုစံခ်ထားတဲ့ ေဘာင္ထဲကို သြင္းယူတဲ့ Pattern thinking ပိုဆန္ပါတယ္)။
အေနာက္တိုင္း ယဥ္ေက်းမႈမွာဆိုရင္ေတာ့ မ႐ိုးေျဖာင့္တဲ့ (ဒါမွမဟုတ္ လြဲမွားေနတဲ့) ေဆြးေႏြးေဝဖန္မႈေတြ အေၾကာင္းေတြကို အရစၥတိုတယ္က Sophistical Refutations ဆိုၿပီး က်မ္းတေစာင္ ဖြဲ႕ထားတာ ရွိပါတယ္။ False Reasoning ၁၃-မ်ိဳးကို ရွင္းျပထားပါတယ္။ နိဂၢဟ႒ာန ၂၂-မ်ိဳးနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
1 comments:
I used to be able to find good information from your articles.
Post a Comment