ေၾကာက္တတ္ဖို႔ လိုပါသည္

ေၾကာက္တတ္ဖို႔ လိုပါသည္။ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းသည္ ေဘးအႏၲရာယ္ကို ေရွာင္႐ွားလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ မိမိအေပၚ, မိမိ၏ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ၾကေရာက္လာမည့္ ေဘးအႏၲရာယ္ကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေၾကာက္ျခင္းတြင္ မွန္ကန္ေသာ ေၾကာက္ျခင္းႏွင့္ မွားယြင္းေသာ ေၾကာက္ျခင္းဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိေလသည္။

မွန္ကန္ေသာ ေၾကာက္ျခင္းသည္ အမွားအမွန္ကို ပိုင္းျခားေ၀ဖန္သိ၍ အမွားကို က်ဴးလြန္မိပါက ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းျဖစ္သည္။ မွားယြင္းေသာ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းသည္ လတ္တေလာရင္ဆိုင္ရမည့္ ျပႆနာကိုသာ ေၾကာက္တတ္ၾကသည္။ အသိဉာဏ္မပါ၍ အမွားအမွန္ကို ခြဲျခားေ၀ဖန္ႏိုင္စြမ္းမရွိပဲ၊ အမွားကိုလည္း က်ဳးလြန္မိေစႏိုင္သည္။ မတရားမႈဆီသို႔ ဦးတည္ေစႏိုင္၍ “ဘယာဂတိ”ဟု သတ္မွတ္သည္။ မွန္ကန္ေသာ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းကသာ တရားမွ်တေသာ လူ႔ေဘာင္ေလာကကို ဖန္တီးႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ၾသတၱပၸ”ေခၚ မွန္ကန္ေသာ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းအား ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာ ေလာကပါလတရားဟု သတ္မွတ္သည္။ မွန္ကန္ေသာ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္းသည္ အဓမၼအင္အားစုမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို မေၾကာက္။ မတရားမႈမ်ား က်ဳးလြန္ရမည္ကိုသာ ေၾကာက္သည္။ မွားယြင္းစြာ ေၾကာက္တတ္သူမ်ားသည္ လတ္တေလာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို စိုး႐ြံ႕ၾကေသာ္လည္း၊ မတရားမႈတို႔ တျဖည္းျဖည္း လိႈက္စားကာ လူ႔ေဘာင္ေလာက ပ်က္စီးေစမည့္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကိုမူ လစ္လွ်ဳ႐ႈ မ်က္ကြယ္ျပဳ ထားတတ္ၾကသည္။

ေကာဋသိမၺလိဇာတ္ေတာ္တြင္ ဂဠဳန္ႏွင့္ ငွက္ငယ္ကို ပမာျပဳ၍ မွွန္ကန္စြာ ေၾကာက္တတ္ဖို႔လိုေၾကာင္း ေဟာၾကားထားသည္ကို မွ်ေ၀လိုပါသည္။ တခါက ဂဠဳန္မင္းသည္ မိမိ၏ ကိုယ္အား ယူဇနာ-၁၅၀ မွ်ႀကီးေအာင္ ဖန္ဆင္း၍ သမုဒၵရာေရျပင္ကိုခြဲကာ နဂါးမင္းကို အၿမီးမွ ဖမ္း၍ ခ်ီလိုက္သည္။ နဂါးလည္း ႐ုန္းရင္းကန္ရင္းျဖင့္ပင္ ဂဠဳန္ခ်ီရာ ပါသြားရသည္။ ဂဠဳန္လည္း ျပင္းေသာအရွိန္အဟုန္ျဖင့္ လက္ပံပင္တစ္ပင္ရွိသည့္ ေတာကို ျဖတ္ေက်ာ္သြားသည္။ နဂါးက အသက္ေဘးမွလြတ္ရန္ လွမ္း၍မိေသာ ေညာင္ပင္ႀကီးအား ရစ္ေခြ၍ ႐ုန္းသည္။ သို႔ေသာ္ ဂဠဳန္မင္းသည္ အလြန္ခြန္အားႀကီး၍ ေညာင္ပင္ပါ အျမစ္မွကၽြတ္၍ ပါသြားေလသည္။ ထို႔ေနာက္ နဂါးကို စားကား အႂကြင္းအက်န္တို႔ကို သမုဒၵရာတြင္ စြန္႔ပစ္၏။

ထိုအခါတြင္ ေညာင္ပင္တြင္ေနေသာ ငွက္မသည္ မိမိ၏ အသိုက္အၿမံဳပ်က္စီးသြား၍ လက္ပံပင္သို႔ ေျပာင္း၍ ေနေလသည္။ ဤသို႔ ငွက္ငယ္မ ေျပာင္းေ႐ြ႕လာေသာအခါ လက္ပံပင္ေစာင့္နတ္က အလြန္ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားသြား၍ လက္ပံပင္သည္ အျမစ္မွ စ၍ တုန္ေလ၏။ ဤသည္ကိုျမင္ေသာ ဂဠဳန္မင္းက “မိမိကဲ့သို႔ အလြန္ခြန္အားႀကီးမားေသာ ဂဠဳန္က နဂါးကို ခ်ီ၍ လက္ပံပင္ကို ျဖတ္ေက်ာ္သြားစဥ္က ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္း မရွိ။ အလြန္ေသးငယ္ေသာ ဤငွက္ငယ္မ လာသည္ကို အဘယ္ေၾကာင့္ ေၾကာက္႐ြံ႕ရပါသနည္း” ဟု တအံ့တၾသ ေမးေလ၏။ ထိုအခါ လက္ပံပင္ေစာင့္နတ္က “ဤငွက္ငယ္မသည္ ငါ၏ သစ္ပင္ခြ၌ က်င္ႀကီး စြန္႔အံ့။ ထိုက်င္ႀကီးမွ ေညာင္ေစ့, ေရသဖန္းေစ့တို႔သည္ အပင္ေပါက္ကာ, ဤလက္ပံပင္အား လႊမ္းမိုး လတၱံ႔။ ငါ၏ ဗိမာန္လည္း ပ်က္အံ့” ဟူေသာ အနာဂတ္ေဘးကို ျမင္၍ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေၾကာင္း ေျဖေလသည္။

သေကၤယ် သကႋတဗၺာနိ၊ ရေကၡယ်ာ နာဂတံ ဘယံ
႐ြံ႐ွာသင့္သည္ကို ႐ြံ႐ွာရာ၏။ အနာဂတ္ေဘးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရာ၏။

မေၾကာက္သင့္သည္တို႔ကို မေၾကာက္မိဖို႔ လိုသည္။ ေၾကာက္သင့္သည္တို႔ကို ေၾကာက္တတ္ဖို႔လိုသည္။ မတရားမႈတို႔ တျဖည္းျဖည္း လိႈက္စား ၀ါးၿမိဳခံရမည့္ အေရးကို မ်က္ကြယ္မျပဳမိပဲ၊ ေစ့ေစ့ေတြး၍ ေၾကာက္တတ္ဖို႔လိုပါသည္။

ဧရာ(မႏၲေလး)

စာၫႊန္း။
ဇာတက-၄၁၂၊ သတၱကနိပါတ္-ဂႏၶာရ၀ဂ္-ေကာဋသိမၺလိဇာတ္

လူရည္ခၽြန္

တေခတ္တခါက လူရည္ခၽြန္ ဆိုတာနဲ႔ မိမိ ပတ္သက္ဖူးသေလာက္ေလး ေရးထားခ်င္ပါတယ္။

က်မ တသက္နဲ႔ တကိုယ္ ၇တန္းမွာ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ လူရည္ခၽြန္အရည္အခ်င္းစစ္ စာေမးပြဲ ေျဖခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ေက်ာင္းက ပထမ အစမ္း စာေမးပြဲမွာ ပထမရလို႔ပါ။ ဆိုလိုတာက ေက်ာင္းအဆင့္မွာ လူရည္ခၽြန္အတြက္ရယ္လို႔ သီးသန္႔အရည္အခ်င္းစစ္ျခင္း၊ စခန္းသြင္းေလ့က်င့္ေစျခင္းမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဟုတ္ပါတယ္ လူရည္ခၽြန္တေယာက္ျဖစ္ဖု႔ိ စာတခုတည္း ေတာ္ေနလို႔ မရပါဘူး။ အေထြေထြ ဗဟုသုတ၊ ဉာဏ္စမ္းနဲ႔ ကိုယ္လက္ႀကံ့ခိုင္မႈ အားကစားမ်ားကိုလည္း အစစ္ေဆးခံၾကရပါတယ္။ ႏွစ္ပတ္ အလိုမွ အထက-၃ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ လူရည္ခၽြန္စာေမးပြဲ ၀င္ရမယ္ဆိုတာကို သိရတာပါ။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစားဆိုလို႔ ဘံုဘိုင္က လာတဲ့ေရကို တိုင္ကီထဲခပ္ထည့္တာေလာက္သာ လုပ္ဖူးတဲ့ က်မကို အမႀကီးနဲ႔ အကိုေလးက အိပ္-ထ-မတင္ စတင္ေလ့က်င့္ပါေတာ့တယ္။ တေယာက္ကေျခကကိုင္၊ တေယာက္က ေခါင္းကမ။ သူတို႔ အားနဲ႔ေတာ့ ႂကြေနတာပဲ။ လႊတ္ထားလိုက္ရင္ေတာ့ ၾကမ္းျပင္နဲ႔ေက်ာကပ္ေနတာ တလက္မေတာင္ မႂကြေတာ့ပါဘူး။

ဒီလိုနဲ႔ပဲ အားကစားေျဖရမည့္ေန႔ ေရာက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အထက-၄ ေက်ာင္းေရွ႕ ကြင္းႀကီးမွာ ပြဲဦးထြက္က မီတာ ၁၀၀ ေျပးရတာပါ။ ၃ေယာက္ေျပးရတဲ့ အစုမွာ က်မ ဒုတိယရပါတယ္။ ဒါေတာင္ လိုက္ပို႔တဲ့ အတန္းပိုင္ဆရာမက “ေရွ႕ဆံုးက တာထြက္လာေတာ့ ငါကစိတ္ထဲက တယ္ဟုတ္ပါလား ထင္ေနတာ ပန္းလည္း၀င္ေရာ ပထမနဲ႔ အေတာ္ႀကီးကြာက်န္ခဲ့တယ္”လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ (အဖ်ားရွဴးတတ္တဲ့ ဇာတိတို႔ရဲ႕ အစပါ)။ ဒီမွာျဖင့္ ေမာလိုက္တာ ငါ့ေပါင္ႀကီး ဒီေလာက္ေလးမွန္း ခုမွသိလို႔ ေကာင္းတုန္း ေနာက္တခါ လာျပန္ၿပီ လားေဟ့ မီတာ ၄၀၀… အဲ့ဒီကြင္းကို ႏွစ္ပတ္ေျပးရမွာတဲ့… ။ ေျပးဆိုေတာ့လည္း ေျပးေပါ့… ။ ကြင္းတပတ္လည္း ျပည့္ေရာ ေျပးလမ္းကေနေခ်ာ္ၿပီး ဆရာမ ရင္ခြင္ထဲတန္းေျပး.. တ႐ံႈ႕႐ံႈ႕ ငိုရင္း ပါးစပ္ကလည္း တီခ်ယ္ သမီးမရေတာ့ဘူး သမီးမရေတာ့ဘူးနဲ႔ ခြ်ဲေပါ့…။ အျခားေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ သူေတြက “ဟဲ့ဟဲ့ ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ တပတ္က်န္ေသးတယ္ေလ ေျပးဦးေလ… ဆရာမ ဆက္ေျပးခိုင္းဦးေလ”ေပါ့…။ ဆရာမလည္း သံပုရာသီးစိပ္ ပါးစပ္ထဲလွမ္းထည့္ၿပီး “မရဘူး မရဘူး က်မသမီး အေၾကာင္း က်မသိတယ္” ဆုိၿပီး ပြဲလယ္တင့္ရပါေတာ့တယ္။

ကြင္းျပင္ႀကီးထဲမွာေတာ့ ဒီလိုနဲ႔ တစခန္းၿပီးလို႔ အျခားေသာ စစ္ေဆးမႈေတြအတြက္ အားကစား႐ံုႀကီးဆီ ခ်ီတက္ၾကျပန္ပါေလေရာ။ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္သူေတြ အကုန္တန္းစီၿပီး အိပ္၊ ရႊီ ကနဲ ခရာမႈတ္တာနဲ႔ စေတာ့ အိပ္-ထ-မတင္။ ၿပိဳင္ပြဲ ဆိုတဲ့ အသိေၾကာင့္လား မသိဘူးရွင္ တခ်က္မွကို ႂကြမလာတာပါ။ အသာေလးထၿပီး ကိုယ့္ေဘးနားက အားတက္သေရာ လုပ္ေနတဲ့ လူေတြကို ငုတ္တုတ္ထိုင္ ၾကည့္ေနလိုက္ေတာ့တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ မငိုေတာ့ပါဘူး။ ခုနင္က တ၀ႀကီး ငိုၿပီးသြားၿပီေလ။ ကေလးဆိုေတာ့ ေကာင္းတယ္… ျဖစ္ေၾကာမရွည္ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ဒိုက္ထိုးတဲ့။ ႏွစ္ခ်က္သံုးခ်က္ေတာ့ ထိုးခဲ့ေသးတယ္ မွတ္တာပဲ။ အျခားစစ္ေဆးမႈေတြ တခုႏွစ္ခု အၿပီး ျပန္လာခဲ့ရေတာ့ သူတို႔ေက်ာင္းေတာင္ မဆင္းေသးဘူး။ စာသင္ခန္းေတြနား တမင္တကာ အတင္း ကပ္ေလွ်ာက္ၿပီး စပ္စုစိန္ လုပ္ခဲ့ေသးတာ မွတ္မိတယ္။ (ဟုတ္တယ္ေလ ဒီလိုေက်ာင္းတက္ခ်ိန္ႀကီးမွာ ကိုယ့္ေက်ာင္းမဟုတ္ပဲနဲ႔ သူမ်ားေက်ာင္း ေကာ္ရစ္ဒါမွာ လတ္လ်ားလတ္လ်ားလုပ္ရတာ နည္းတဲ့ အခြင့္အေရးႀကီးလားလို႔)။

Result ေမွ်ာ္တာေပါ့ရွင္…။ ကိုယ္ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေျဖႏိူင္ခဲ့တယ္ မေျဖႏိူင္ခဲ့ဘူးဆိုတာ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ အသိဆံုးျဖစ္ေပမဲ့ ေမွ်ာ္တာကေတာ့ ေမွ်ာ္တာပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ မေမွ်ာ္လင့္တဲ့ တေန႔မွာ ရပ္ကြက္ထဲက အဂၤလိပ္က်ဴရွင္မွာ အထက-၄ ေက်ာင္းသူ တစ္ဦးက သူ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ လူရည္ခၽြန္ အေရြးခံရေၾကာင္း သူ႔သူငယ္ခ်င္းေတြကို ၿပံဳးစစနဲ႔ ေျပာျပေနတာ တစြန္းတစ ၾကားလိုက္ရတဲ့ အခါမွာေတာ့… က်မလည္း သူတို႔၀ိုင္းထဲတိုး၀င္ၿပီး “ငါ နင္တို႔ေက်ာင္းမွာ အားကစားလာေျဖတုန္းက နင္လာေျဖတာ မေတြ႔ပါဘူး” လို႔ ေမးမိတယ္။ “အဲ့ဒီေန႔က ငါေနမေကာင္း”လို႔တဲ့… ေနာက္သူဘာေတြ ဆက္ေျပာေနခဲ့လဲ (တကယ္ပါ) က်မ မွတ္ဉာဏ္ထဲ လံုးလံုးမရွိေတာ့လို႔ ေရးမျပႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ သူ႔ကို က်မ တခ်ိန္လံုး အကဲခတ္ေနတယ္ သူမ်က္ႏွာ တခ်က္မပ်က္ဘူး…။ က်မသိပါတယ္.. က်မလည္း မ်က္ႏွာပ်က္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ “နင္က သိပ္ေတာ္တာပဲဟယ္”လို႔ အဓိပၸါယ္ ထြက္တဲ့ သူ႔အတြက္ ၀မ္းသာတဲ့ မ်က္ႏွာေပးေလး ေပးခဲ့ေသးလာေတာင္ မေသခ်ာပါဘူး။ ၿပိဳင္ဘက္ေတြလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ အားကစားေျဖတဲ့ေန႔ကမွ တေန႔ထဲသာ ေတြ႔ဆံုခင္မင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ အျခားေက်ာင္းက သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ့ ႀကိဳးစားပမ္းစား ေျပးၾက၊ အားတက္သေရာ ကုန္းၾက ကြၾက၊ အိပ္-ထ-မတင္လုပ္ေနၾကတာေတြ ျပန္ျမင္ရင္း နင္တို႔လည္း result ကို ေမွ်ာ္ေနၾကတုန္းလား လို႔ စိတ္ထဲကေန စကားေတြ လွမ္းေျပာေနမိပါရဲ႕။ က်မတို႔ေတြဟာ ၇-တန္းဆိုေတာ့ သိပ္ကို ငယ္ပါေသးတယ္ ေျပာမလား၊ အသိတရားရွိေနပါၿပီလို႔ ေျပာမလား။ transparency ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို မသိေသးေပမဲ့ transparency မရွိရင္ တရားမွ်တမႈမရွိနိုင္ဘူးဆိုတာ ခပ္ေရးေရး သေဘာေပါက္ေနၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ လူရည္ခၽြန္ရဖူးတယ္ဆိုတဲ့ သူေတြ ေတြ႔တိုင္း အိပ္-ထ-မတင္ လုပ္တတ္လားလို႔ တအံ့တၾသႀကီး လိုက္ေမးေနမိတဲ့ ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္ ေကာင္မေလး တေယာက္ဟာ မသီတာပဲ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ငုတ္လ်ိဳးသြားရတဲ့ လူရည္ခၽြန္ပိုးဟာ ဆယ္တန္း အတန္းတင္စာေမးပြဲ ေျဖတဲ့ ပထမဦးဆံုးေန႔ - ျမန္မာစာေျဖတဲ့ေန႔ စာေမးပြဲအခန္းထဲမွာ အခါအားမေလ်ာ္စြာပဲ ျပန္ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ ထံုးစံအတိုင္းေမးခြန္းကို ေအးေအးေဆးေဆး ဖတ္လာရင္း ေနာက္ဆံုး ေအာက္ပါ ေခါင္းစဥ္မ်ားမွ ႀကိဳက္ရာတခု စာစီကံုးပါ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမွာ

ေခါင္းစဥ္(၁) ျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္း - သုတ ကိုေမးတာ
ေခါင္းစဥ္(၂) သုတ-ရသ ေမးတဲ့ ေခါင္းစဥ္
ေခါင္းစဥ္(၃) “ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ျမင္ကြင္းတခု” တဲ့ ရသ ကို ေရးရမည့္ အခက္ဆံုးလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ဟာ

က်မေလ လူရည္ခၽြန္ေတြ စခန္းသြားၾကရင္ ‘ရန္ကုန္ဘူတာႀကီးမွ ထြက္ခြာသြားၾကပါသည္’ ဆိုတဲ့ သတင္းစာထဲက သတင္းမ်ိဳးမွာ ပါတဲ့ ဓာတ္ပံု မ်က္စိထဲ ေဖ်ာက္မရေအာင္လာထင္ေနၿပီး အျခားေမးခြန္းေတြ ေျဖေနတဲ့ အခ်ိန္လည္း အဲ့ဒီေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ျမင္ကြင္းကို ဘယ္လိုေရးခ်လိုက္မယ္ ဆိုတာ တန္းတန္းစြဲရင္း ျမန္မာစာ ၆၅-မွတ္ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ၇တန္း အတန္းပိုင္ ဆရာမ ေဒၚဗစ္တိုးရီးယားလူပါ။ (ခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ ကရင္လူမ်ိဳး- ျမန္မာ အမည္ ေဒၚဆိတ္က်င္) ဆရာမနဲ႔ ၆တန္း ၇တန္း ႏွစ္ႏွစ္ဆက္တိုက္ သခၤ်ာ(၂) သင္ခဲ့ရပါတယ္။ အသင္အျပ စည္းကမ္း အလြန္ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ ႀကံဳဖူးခဲ့တာေလး ခ်ေရးျခင္းမွ်သာပါ။ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ လူရည္ခၽြန္ေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ က်မကို ကြန္ျပဴတာနဲ႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့၊ အခြင့္ႀကံဳသလို သြန္သင္ဆံုးမတတ္တဲ့၊ အမအရင္းတေယာက္မဟုတ္ေပမဲ့ ေက်းဇူးတရားႀကီးမားတဲ့ အမတေယာက္ကလည္း လူရည္ခၽြန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ရခဲ့ဖူးသူပါ။

အိပ္မရတဲ့ ညအေပါင္းေတြရယ္

Are you thinking of getting a new computer?
Are you having problems getting to sleep at the moment?
Do you see why men should get paid more than women?
Where do you want to go for your next holiday?
အထက္ပါ ေမးခြန္းေတြကို ဆရာမက သင္တန္းသူေတြ အခ်င္းခ်င္း တလွည့္စီ ေမးေစပါတယ္။ ၁၅မိနစ္ အခ်ိန္ေပးထားခဲ့ၿပီး ကိုယ့္ေနရာကိုယ္ ျပန္ထိုင္ေစၿပီးမွ စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အေျဖေတြကို တဦးခ်င္းစီ ေျပာေစပါတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာ အေျဖရဖို႔ဆိုတာက စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္မႈ အေပၚမွာလည္း မူတည္ေနမယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။ ေမးခြန္းက က်ယ္ျပန္႔ၿပီး ေလးနက္ေသာ္ျငားလည္း အေျဖက ေသးသိမ္ေနမယ္ ဆိုရင္ မွန္းေျခမကိုက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သမား႐ိုးက်ေမးခြန္းကို မထင္မွတ္တဲ့ ႐ႈေထာင့္က လွလွပပေလး ေျဖသြားမယ္ဆိုရင္လည္း တမိ်ဳးတမည္ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

အထက္ပါေမးခြန္းေတြထဲမွာ မိမိအေနနဲ႔ Do you see why men should get paid more than women? ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို စိတ္၀င္စားစရာ အေကာင္းဆံုး ေမးခြန္းအျဖစ္ စိတ္ထဲက ေရြးခ်ယ္လိုက္ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းအတြက္ ေက်ာင္းသူ အမ်ားစုရဲ႕ အေျဖကေတာ့ No ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ Yes လို႔ ေျဖပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ အေျဖေတြက ထူးျခားေနၿပီေပါ့။ ဆရာမက ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ မေလးသူ Intan ကို ေမးပါတယ္။ ေယာက်္ားဟာ အိမ္ေထာင္ဦးစီး တေယာက္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ မိသားစုကို ေထာက္ပံ့ႏိုင္ဖို႔ ေယာက်္ားေတြရဲ႕ ၀င္ေငြဟာ မိန္းမထက္သာသင့္ပါတယ္တဲ့။ သူတို႔ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕သဘာ၀၊ သူ႔ရဲ႕လက္ရွိ အေနအထားနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ သမား႐ိုးက် ေျဖသြားတဲ့ အေျဖတခုလို႔ပဲ ျမင္မိပါတယ္။ အဲ… ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ တိုင္၀မ္မွာေမြး၊ ဂ်ပန္မွာ ပညာသင္ခဲ့တဲ့ စင္ကာပူသူပါ။ သူ႔အေျဖကေတာ့ ေယာက်္ားေတြက ပိုသန္စြမ္းလို႔ ပိုရသင့္ပါတယ္တဲ့။ မိမိစိတ္ထဲက IT ေခတ္ႀကီးထဲမွာ “ေအာက္လိုက္တဲ့ အေျဖ” လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးလိုက္ပါတယ္။ စာသင္ခန္းထဲမွာေတာ့ Yes or No မည္သည့္အေျဖပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆရာမက Good, Very Good နဲ႔ တခ်ိန္လံုး motivate လုပ္ေနတာပါပဲ။

အလကားသင္ေပးေနတဲ့ သင္တန္း (အဲ deposit S$150 ေတာ့ တင္ထားရပါတယ္။ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ျပည့္ရင္ သင္တန္းအဆံုးမွာ ျပန္ထုတ္ေပးပါတယ္။) ကနဦး အစမွာေတာ့ သူ႔ဆီက ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ မိဘကိုသာ သင္တန္းတက္ေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ေပမဲ့ တကယ္တန္းမွာ လာတက္တဲ့ လူဦးေရက သတ္မွတ္ဦးေရ မျပည့္မီတာေၾကာင့္ (တတန္းလွ်င္ ဆယ္ႏွစ္ဦး) ေက်ာင္းသားမိဘမွ မဟုတ္ပဲ စိတ္၀င္စားသူမ်ား မည္သူမဆို တက္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။

သင္တန္းသူ အမ်ားစုက သက္လတ္ပိုင္းအရြယ္ အိမ္ရွင္မေတြျဖစ္ၿပီး ဘ၀ကို ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ျဖတ္ေက်ာ္ေနၾကသူမ်ားလို႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း Are you having problems getting to sleep at the moment? ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း အတြက္ No ဆိုတဲ့ အေျဖ တညီတညြတ္တည္း ထြက္လာပါတယ္…။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ဆရာမက မိမိကိုမွ ဒီေမးခြန္းအတြက္ ထူးျခားတဲ့ အေျဖမိ်ဳးရခဲ့ပါသလားတဲ့ …။ မိမိရဲ႕အေျဖကေတာ့ I cann’t find anyone, except me ပါ …

ေနာက္ဆက္တြဲ …

ဒီမွာ အိပ္မရတာ ဘာေၾကာင့္လဲ…

ဒီေတာ့အားလံုးက က်မကို ၀ိုင္းၾကည့္ၿပီး စိတ္၀င္တစား ေမးၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲေပါ့…။ က်မအေျဖကေတာ့ လူတစ္စုရဲ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ခံရလို႔ ၆-ႏွစ္ေက်ာ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနရတဲ့ သူရဲ့အိမ္ကို ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္ လူတစ္ေယာက္ က်ဳးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့အတြက္ ေထာင္ဒဏ္ပါ ဆက္က်ခံရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ တရားဥပေဒအေၾကာင္း စဥ္းစားေနလို႔ပါလို႔ အေျဖေပးလိုက္ပါတယ္။

ဓမၼႏွင့္ အဓမၼ

လူ႔ေလာကတြင္ အ႐ိုင္းအစိုင္း တိရစၧာန္သဘာ၀ႏွင့္ ယဥ္ေက်းေသာ လူ႔သဘာ၀ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ တိရစၧာန္သဘာ၀ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇင္း ႏိုင္ရာစား အဓမၼတရားႀကီးစိုးေသာေလာကတြင္ လူတို႔သည္ လူဂုဏ္သိကၡာမဲ့စြာ အထိတ္တလန္႔ က်ီးလန္႔စာစား ေနထိုင္အသက္ေမြး ၾကရသည္။ ယဥ္ေက်းေသာ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာစသည့္ ျဗဟၼစိုရ္တရားတို႔ႀကီးစိုးေသာ ေလာကတြင္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္စြာ ေနထိုင္ၾကရသည္။ တိရစၧာန္စိတ္, ျဗဟၼစိုရ္စိတ္တို႔သည္ လူသားတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ စိတ္အတြင္းသႏၲာန္တြင္သာ မူတည္သည္မွန္ေသာ္လည္း၊ အဓမၼႀကီးစိုးေသာ ေလာကအလယ္တြင္ လ႔ူသိကၡာရွိစြာ ေနထိုင္ရန္မလြယ္။ မိမိသည္ မည္မွ်ပင္ ေမတၱာ, က႐ုဏာတရားမ်ား ထားလိုပါေသာ္လည္း အဓမၼအင္အားစုမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနမည္။ စိတ္ဓာတ္ေပ်ာ့ညံ့သူျဖစ္လွ်င္ အမ်ားနည္းတူ မိုးခါးေရေသာက္ကာ အဓမၼအင္အားစုမ်ား၏ ဖက္ေတာ္သားျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္း၍ လူ႔သိကၡာရွိေသာ ေလာကတြင္ ေနထိုင္လိုသူတို႔သည္ အဓမၼတရားမ်ားကို ဆန္႔က်င္၍ ဓမၼႀကီးစိုးေအာင္ အစဥ္ႀကိဳးပမ္းရသည္။ ထို႔အတူပင္ ႏိုင္ရာစား တိရစၧာန္၀ါဒကို လိုလားသူတို႔ကလည္း အဓမၼတို႔လြမ္းမိုးအသာရေအာင္ ႀကိဳးစားၾကေပမည္။ ေလာကသည္ ဓမၼႏွင့္ အဓမၼတို႔၏ စစ္ေျမျပင္ျဖစ္သည္။ ဓမၼဖက္ေတာ္သားသည္ အဓမၼ၏ ရန္သူျဖစ္၍၊ အဓမၼ၏ ဖက္ေတာ္သားတို႔သည္ ဓမၼ၏ ရန္သူျဖစ္သည္။ ၾကားေနသူဟူ၍ မရွိ။ မိမိသည္ လူ႔တိရစၧာန္ေလာ, လူပီသေသာ လူေလာ ေ႐ြးခ်ယ္ရန္သာရွိသည္။ ဓမၼကိုေ႐ြးခ်ယ္လွ်င္ အဓမၼကို ဆန္႔က်င္ရန္မွာ တာ၀န္ျဖစ္သည္။ ကိုယ္အမႈတို႔ျဖင့္ ဆန္႔က်င္ရမည္။ ႏႈတ္အမႈတို႔ျဖင့္ ဆန္႔က်င္ရမည္။ ကိုယ္ႏႈတ္တုိ႔ျဖင့္ မဆန္႔က်င္သာလွ်င္လည္း “မတရားမႈတို႔အား လက္မခံႏိုင္” ဟု စိတ္မွ ဆန္႔က်င္ၾကရမည္။

မတရားမႈကို ဆန္႔က်င္ျခင္းသည္ ပန္းတိုင္အရ ဓမၼကို ဦးတည္သည္။ သို႔ေသာ္ ပန္းတိုင္တစ္ခုတည္းသာ ပဓာနမဟုတ္။ ပန္းတိုင္သို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းေသာ လမ္းစဥ္သည္လည္း ပဓာနက်သည္။ ပန္းတိုင္ေရာ လမ္းစဥ္ပါ မွန္ကန္ပါမွ ဓမၼအစစ္ျဖစ္သည္။ မတရားမႈတို႔ကို ဆန္႔က်င္ရာတြင္ အၾကမ္းမဖက္၀ါဒကိုစြဲကိုင္၍ ဆန္႔က်င္သည္လည္းရွိသည္။ ဓားကိုစြဲကိုင္၍ ဆန္႔က်င္သည္လည္းရွိသည္။ ဓားကိုစြဲကိုင္ ဆန္႔က်င္ျခင္းသည္ လမ္းစဥ္အရ ဓမၼနည္းမက်၍ မည္မွ်ပင္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ေကာင္းေစ စင္းလံုးေခ်ာ ဓမၼ မျဖစ္။ စစ္သည္ တရားေသာစစ္ဟုဆိုဆို, မတရားေသာစစ္ဆိုဆို ပါဏာတိပါတကံ က်ဴးလြန္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ အကုသိုလ္သာျဖစ္သည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ ႐ြပ္႐ြပ္ခၽြံခၽြံတိုက္ခိုက္ရင္း အသက္စြန္႔သြားေသာ စစ္သည္တို႔၏ လားရာကို ဂါမဏိစစ္သူႀကီးက ဗုဒၶထံ ေမးေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးသည္။ ဗုဒၶက မေျဖ။ သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ေမးပါမွ စစ္သည္တို႔၏ လားရာသည္ ငရဲႏွင့္ တိရစၧာန္သာျဖစ္သည္ဟု ေျဖၾကားခဲ့ဖူးသည္။ “ရဲေသာ္ မေသ၊ ေသေသာ္ ငရဲမလား”ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္သည္ ဗုဒၶ၀ါဒအရ မွန္ကန္ေသာ ေဆာင္ပုဒ္ မဟုတ္။ ဓမၼသည္ မ်က္ႏွာမလိုက္။ စင္စစ္ တရားေသာစစ္၊ မတရားေသာစစ္ဟု မရွိ။ အကုသိုလ္မွန္လွ်င္ မေကာင္းေသာအက်ိဳးကိုသာ ေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၀ါဒအရ အဓမၼကို ဆန္႔က်င္ရာတြင္ တရားသျဖင့္ေသာ နည္းကိုသာ သံုးရသည္။

သို႔ဆိုက အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းတို႔ျဖင့္ တုန္႔ျပန္၍ မရႏိုင္ေလာက္ေသာ အဓမၼတို႔၏ ရန္ကို အညံ့ခံရေတာ့မည္ေလာ…။ အဓမၼႀကီးစိုးမႈကို လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရေတာ့မည္ေလာ…။ ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ ကူးခပ္လိုေသာ ေယာက္်ားသည္ သစ္၀ါးတို႔ကို အမွီျပဳ၍ ကူးရသည္။ အကယ္၍ သစ္၀ါးတို႔ မရပဲ ေခြးေသေကာင္ပုတ္သာ ရပါကလည္း တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ေရာက္ေရးကိုသာ ပဓာနထား၍ စက္ဆုပ္႐ြံ႐ွာဖြယ္ ေခြးေသေကာင္ပုတ္ကိုပင္ အမွီျပဳကာ ကူးသင့္ကူးရေပမည္။ စက္ဆုပ္ဖြယ္ အကုသိုလ္ျဖစ္မွန္း သိေသာ္လည္း၊ ထိုအကုသိုလ္ေၾကာင့္ အပါယ္ဘ၀က်ရမည္ကို သိေသာ္လည္း မိမိ၏ ဘ၀ကိုအနစ္နာခံ၍ မိမိ၏ ပတ္၀န္းက်င္ ေကာင္းစားေရး, အဓမၼမထြန္းကားေရးတို႔ကို ေဆာင္႐ြက္ၾကရသည္။ ဇာတ္ေတာ္တို႔တြင္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္လည္း ဓားလမ္းစဥ္ကို သံုးခဲ့ဖူးေသာ သာဓကမ်ားစြာရွိသည္။ သို႔ေၾကာင့္လည္း အေလာင္းေတာ္ဘ၀တြင္ အပါယ္ငရဲ က်ရသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။ တိရစၧာန္ဘ၀ ေရာက္ရသည္မ်ား လည္းရွိသည္။ ဓားလမ္းစဥ္သည္ ေခြးေသေကာင္ပုတ္ကဲ့သို႔ပင္ စက္ဆုပ္ဖြယ္ျဖစ္၍ ပန္းတိုင္ေရာက္ေရး အတြက္သာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဆက္လက္ ဖက္တြယ္ထားရမည့္ လမ္းစဥ္မ်ိဳး မဟုတ္။ မိမိဘ၀ေကာင္းစားေရး, မိမိ မိသားစုစား၀တ္ေနေရးအတြက္ ဓားလမ္းစဥ္ကို ကိုင္စြဲခဲ့ျခင္းမဟုတ္ပဲ အႏိုင္က်င့္ အဓမၼ၀ါဒတို႔ မလႊမ္းမိုးေစရန္ ေဆာင္႐ြက္ျခင္းသာ ျဖစ္ရသည္။ ဓားလမ္းစဥ္ကို ဆက္လက္ဖက္တြယ္ထားပါက မိမိတို႔၏ ဓမၼထြန္းကားေရး မူလပန္းတိုင္ ေပ်ာက္ဆံုးကာ အဆိုးသံသရာ လည္ႏိုင္သည္ကို သတိျပဳၾကရမည္။

“စိေတၱန နိယ်တိ ေလာေကာ” ဆိုသည့္အတိုင္း ေလာကကို စိတ္က ဖန္တီးထားျခင္းျဖစ္သည္။ လူသားတို႔၏ ေ႐ြးခ်ယ္မႈမ်ားက ဖန္တီးထားျခင္းျဖစ္သည္။ မိမိ၏ “ဓမၼႏွင့္ အဓမၼ” ေ႐ြးခ်ယ္မႈသည္ လူပီသေသာ လူသားေလာကႏွင့္ လူ႔တိရစၧာန္ေလာကကို ေ႐ြးခ်ယ္ လိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ဧရာ (မႏၲေလး)

စာညႊန္း။
သံ-၄-၃၅၅၊ သဠာယတ၀ဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ ဂါမဏိသံယုတ္၊ ေယာဓာဇီ၀သုတ္
ဦးေ႐ႊေအာင္ - ဘ၀အျမင္သစ္
ဦးေ႐ႊေအာင္ - ကုသိုလ္ႏွင့္ အကုသိုလ္

Perfect Tense

ဟယ္ သီဟ...
ဟင္ သီရိ...

ဘယ္တုန္းက ၿမိဳ႕ျပန္ေရာက္ေနတာလဲ
သိပ္မၾကာေသးပါဘူး လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ပတ္ေလာက္ကမွပါ အေဖ အသည္းအသန္ ျဖစ္လို႔ေလ
ေအာ္ ဟုတ္လား
ဘယ္ကတည္းက ျပန္ေရာက္ေနတာလဲ
မေန႔ကပဲ ေရာက္တယ္ အငယ္မ မဂၤလာေဆာင္လာတာေလ
ေအာ္
...
အခိ်န္ရတယ္ မဟုတ္လား လၻက္ရည္ဆိုင္ ျဖစ္ျဖစ္ ခဏေလာက္ထိုင္ၾကတာေပါ့
သြားေလ

လူႏွစ္ေယာက္ လမ္းမေပၚမွာ မထင္မွတ္ပဲ ဆံုတယ္... သူတို႔ဟာ သိေဟာင္းကၽြမ္းေဟာင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး ႏွစ္အေတာ္ၾကာ အဆက္အသြယ္ျပတ္ေနၾကပံုပဲ။ သူတို႔ရဲ႕ အတိတ္က ဆက္ဆံေရးက ဘယ္လိုပံုစံလဲ…ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြလား…လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေဟာင္းေတြလား…အဲ.. ငယ္ခ်စ္ေဟာင္းေတြလား???

သိခ်င္ရင္ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ေလ…တကယ့္ အျဖစ္အပ်က္မွာေတာ့ သီဟနဲ႔ သီရိ မဟုတ္ပါဘူး... Peter နဲ႔ Amanda ပါ...

“And so, Peter, did you become a foreign correspondent?”
“Not exactly,”... “I’m a lawyer, believe it or not.”
“You enjoy it?”
“Yes,”...“And you? Are you a world famous artist?”
“Well, …no.”
“So, What are you up to?”
“Nothing much,”... “I’ve tried a few things...”
“So you are not painting at all?”
“Only doors and walls,”
...
“So where are you in London?”
“North,” ...“And you?”
“South. It’s okay, I rent a room.”...“But I’m thinking of buying somewhere. It’s one of the reason I came home. I want to sort things out a bit,”
...
“Oh, Peter, I don’t know why I left that day,”
“It’s all right,” ... “We were young. Young people do things like that all the time,”
“I suppose you’re right.”
...
“Well, I ought to be going,”
“Already? I thought you had time to kill.”
“I did,” ...“But I ought to get back now to help my mother with the wedding.”
“I understand,”... “Shall I give you my phone number. Perhaps we could meet up?”
“perhaps,” “Thanks. Goodbye, Peter.”
“Goodbye, Amanda.”

ကဲ ..သူတို႔ ေျပာပံု ဆိုပံုေတြ ၾကည့္ၿပီး ရိပ္ဖမ္းသံဖမ္းေတာ့ ရွိလာၿပီ မဟုတ္လား…သူတို႔က ဇတ္လမ္းေတြ ရွိခဲ့ပံုပဲ…အျပည့္အစံုေလး သိခ်င္ရင္ေတာ့…

They walked towards Gaby’s, a small café just off the high street. They had spent hours there when they had first met, laughing and holding hands under the table, and discussing their plans for the future over cups of coffee.

“And so, Peter, did you become a foreign correspondent?” she asked, remembering the places they dreamed of visiting together – India, Moroccco, and Australia.
“Not exactly,” he said. “I’m a lawyer, believe it or not”. She looked at his clothes, and she could believe it. They were a far cry from the second-hand shirts and jeans he’d worn as a student. “You enjoy it?” she asked.
“Yes,” he lied. “And you? Are you a world famous artist?” He’d always loved her pictures. He remembered the portrait of herself which she’d painted for him for his twentieth birthday. He still had it.
“Well, …no.” She tried to laugh. She wondered if he still had her self-portrait. She’d stopped painting years ago. He looked at her hair, cascading in dark unruly waves over her shoulders. He could see a few white hairs now, but she was still very beautiful.
“So,” he said. “What are you up to?”
“Nothing much,” she said. “I’ve tried a few things.” She didn’t want to tell him about the succession of temporary jobs that she’d hoped might lead to something more permanent but never had.
“So you are not painting at all?”
“Only doors and walls,” she joked, and he laughed politely. She remembered the evenings they’d spent in the bedsit that they rented together in their last term at college. He’d sit for hours just watching her paint. She filled sketch book after sketch book.
“So where are you in London?” she asked.
“North,” he said. It was a three-bedroom flat in Hampstead. Nice in an empty kind of way. He thought about all the evenings he wished he had someone to come home to.
“And you?” he asked, after a pause.
“South. It’s okay, I rent a room.” She thought of the small room with the damp walls which she rented in an unfashionable part of Clapham.
“But I’m thinking of buying somewhere. It’s one of the reason I came home. I want to sort things out a bit,” she signed, thinking about the letters from him that she’d found in her old bedroom. She’d been reading them only yesterday.
“Oh, Peter, I don’t know why I left that day,” she said at last. He looked up at her.
“It’s all right,” he said, remembering the evening she hadn’t come back to the bedsit.
“We were young. Young people do things like that all the time,” he added, knowing that this wasn’t true, knowing that he hadn’t deserved such treatment. He thought of all the letters he’d sent to her parent’s home. He’d written every day at first, begging her to return or at least to ring him. He’d known even then that he would never meet anyone like her again.
“I suppose you’re right.” She swallowed hard, trying to hide her disappiontment and hurt that he seemed to have no regrets.
“Well, I ought to be going,” she said.
“Already? I thought you had time to kill.”
“I did,” she said, blinking to hold back the tears. “But I ought to get back now to help my mother with the wedding.”
“I understand,” he said, though he didn’t. Surely her parents would understand?
“Shall I give you my phone number. Perhaps we could meet up?”
“perhaps,” she said. He wrote his telephone number on the back of the bill and she tucked it into the zipped compartment of her handbag.
“Thanks. Goodbye, Peter.”
“Goodbye, Amanda.”
Years later, every so often, she still checked that compartment to make sure his number was there.

သင္တန္းမွာ သင္ခဲ့ရတဲ့ Fiona Goble ရဲ႕ Things we never said က စာအခ်ိဳ႕ပါ။ Perfect tense ေတြကို ေဆးေရာင္ေလးခ်ယ္ျပထားပါတယ္။

The Great Debaters

“What we have to do in order that we can do what we want to do” [from The Great debaters]
“Education is the only way out from the darkness into glorious light.” [from The Great debaters]
“An unjust law is no law at all.” [St. Augustine]

“ကၽြန္စိတ္၊ ပညာေရးႏွင့္ လြတ္လပ္မႈ” ဟူေသာ ပို႔စ္ေရးစဥ္က ‘The Great Debaters’ ဇာတ္လမ္းအေၾကာင္းကို ထည့္ေရးဖို႔ရန္ စဥ္းစားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သိပ္ရွည္လြန္းသြား၍ မထည့္ျဖစ္ခဲ့။


၁၉၃၀-ခုႏွစ္ကာလ လူမည္းစကားရည္လု အသင္းတစ္ခုကို အေျခတည္၍ ႐ိုက္ကူးထားေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္ ဇာတ္လမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ကၽြန္စနစ္ႏွင့္ အဓမၼေစခိုင္းေသာစနစ္တို႔ကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံအရ ဖ်က္သိမ္းၿပီးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း လူျဖဴတို႔သည္ Lynching ဟူေသာ နည္းကို အသံုးခ်၍ အာဖရိကႏြယ္ဖြား လူမည္းတို႔ကို ကၽြန္စိတ္မေပ်ာက္ေစရန္ စိတ္ဓာတ္ကို အၫႊန္႔ခ်ိဳးခဲ့ၾကသည္။ ကၽြန္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္သူမ်ားအား ေၾကာက္႐ြံ႕ ေနာင္ၾကဥ္ေစရန္ လူအုပ္စုဖြဲ႔၍ အၾကမ္းဖက္ အႏိုင္က်င့္ျခင္း၊ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ အရွင္လတ္လတ္ မီး႐ိႈ႕ျခင္း၊ လူအမ်ားျမင္သာေစရန္ ႀကိဳးေပးကြပ္မ်က္ျခင္းစေသာ ဥပေဒ ျပင္ပနည္းမ်ားကို သံုးခဲ့ၾကသည္။


လူမည္း ပညာတတ္လူငယ္တို႔က မိမိတို႔၏ အေျခခံရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ခံစားႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကသည္။ ပညာေရးသည္သာ မိမိတို႔မ်ိဳးႏြယ္ဖြားတို႔၏ တစ္ခုတည္းေသာ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းျဖစ္သည္ဟု ခံယူခဲ့ၾကသည္။ ပထမဆံုးအလုပ္သည္ လူငယ္မ်ား၏ ႏွလံုးသားမွ သိမ္ငယ္စိတ္၊ ကၽြန္စိတ္ကို ဖယ္ထုတ္ပစ္ရန္ျဖစ္သည္။ ေနာင္တြင္ ထင္႐ွားသည့္ လူမည္း ကဗ်ာဆရာတစ္ဦးျဖစ္လာမည့္ Melvin B. Tolson သည္ Wiley Collge မွ လူငယ္မ်ားအားစုစည္းကာ စကားရည္လုပြဲအသင္းတစ္ခု ထူေထာင္ခဲ့ၾကပံုကို အေျခခံ၍ ဤဇာတ္ကားကို ႐ိုက္ကူးထားျခင္း ျဖစ္သည္။


“ဒို႔လုပ္ခ်င္တာေတြ လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဒို႔လုပ္ရမယ့္ အရာ” ဟူသည့္ တာ၀န္ယူစိတ္ကို လႈံ႕ေဆာ္ေသာ စကားကို ထပ္လဲလဲ သံုးသြားသည္။ ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္ဆိုေသာ စကားအတိုင္း ထိုစကားရည္လုပြဲ အသင္းေလးသည္ ဟားဘတ္တကၠသိုလ္ (ျဖစ္ရပ္မွန္တြင္ ကယ္လီဖိုးနီးယား ေတာင္ပိုင္းတကၠသိုလ္) အသင္းကို ရင္ေဘာင္တန္း ယွဥ္ၿပိဳင္ ခြင့္ရခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စကားရည္လုပြဲတြင္ James Farmers သည္ “မတရားေသာ ဥပေဒသည္ ဥပေဒပင္ မဟုတ္” ဟူေသာ စိန္႔ၾသဂတ္စတင္း၏ စကားကို မၾကာခဏ ကိုးကားခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး စကားရည္လုပြဲကို လူမည္းအသင္းက အႏိုင္ရလိုက္ပံုျဖင့္ ဇာတ္သိမ္းထားသည္။ ေနာင္တြင္ James Farmers သည္ ထင္႐ွားေသာ လူမည္း အခြင့္အေရး လႈပ္႐ွားမႈ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။


http://www.youtube.com/watch?v=JnezpSJwr8c&feature=fvst

ဧရာ (မႏၲေလး)

လြတ္ေျမာက္ျခင္း

ဒီေန႔ ေနသာပံုက ထူးတယ္။ ဟိုးငယ္ငယ္ စေနတနဂၤေႏြမဟုတ္တဲ့ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ေတြကို အမွတ္ရေစတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့အရာကို ျပန္ရလိုက္သလို။ ဒီခံစားခ်က္ေလးဟာ ၾကာရွည္မခံဘူးဆိုတာ သိေနေပမဲ့ ဘာကိုမွန္းမသိ ေက်းဇူးတင္မိတယ္။ ခဏတာေလး မိမိရရ ဆုပ္ကိုင္မိလိုက္တဲ့အရာကို ကဗ်ာမပီ စာမမည္ပါေစ ေရးခ်ဖို႔ ရင္ထဲက ေတာင္းဆိုတယ္။


စကၠန္႔ ၆၀ တမိနစ္၊ မိနစ္ ၆၀ တနာရီ၊ ၂၄နာရီ တရက္ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ မေျပာင္းလဲေသးေပမဲ့ ေန႔တာေတြက တိုလာသလိုလို။ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ေျပာင္းလဲေနတယ္ဆိုတဲ့ စီးေၾကာင္းႀကီးမွာ အလိုက္သင့္ေလး လိုက္ပါစီးေမ်ာလို႔ေရာ ရႏိုင္ပါ့မလား…။ ကိုယ့္ကို တြန္းလွဲ တိုက္ေ၀ွ႔ သြားသူကသြား။ ကိုယ္တိုင္ကလည္း တက္သုတ္ႏွင္…။ ကိုယ္နဲ႔ ဆိုင္သူေတြကိုလည္း ဆြဲေခၚ တြန္းတင္ၾက။ “မအားဘူး” ဆိုတဲ့စကားကို ဂုဏ္ယူစရာတစ္ခုလို တြင္တြင္ေျပာေနၾကတဲ့ ေလာက။ ေနခင္းေၾကာင္ေတာင္ အိပ္ေနမိတာေတာင္ လူသိေအာင္ မေျပာရဲတဲ့ ဘ၀။ အတန္းတင္ စာေမးပြဲတစ္ခု ၀င္ေျဖေနတာမဟုတ္ပဲနဲ႔… ၾကားလိုက္ရတဲ့ အသံက… “အခ်ိန္ေရာ ေလာက္ရဲ႕လားတဲ့”။ အိုင္းစတိုင္းကေတာ့ အျမန္ႏႈန္းကို တင္လိုက္ရင္ အခ်ိန္ကာလကို ဆြဲဆန္႔ႏိုင္သတဲ့။ အလိုက္သင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႐ုန္းရင္းကန္ရင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေလာက္ျမန္တဲ့ စီးေၾကာင္းႀကီးထဲ ေမ်ာပါေနေသာ္လည္း လူ႔သက္တမ္းက တိုးမလာတာေတာ့ ေသခ်ာသပ။


ငယ္စဥ္က စာေမးပြဲၿပီးလို႔ အေႏွာင္အဖြဲ႔မဲ့ ေပါ့ပါး လြတ္လပ္ျခင္းမိ်ဳး ဒီေန႔ရလိုက္တယ္။

အေမ

ကိုယ္ဟာ သူရဲ႕ ကိုယ္ပြားတခုဆိုရင္
ကိုယ့္ရဲ႕အစဟာ သူရဲ႕ေသြးတစက္ေပါ့
ကိုယ့္ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြေအာက္ သူ႔လက္ဖ၀ါးေတြ
ကိုယ့္ကိုသူက ခ်စ္ဖို႔ေမြးခဲ့တာေလ...

အခ်ိန္မေရြး သူေပးေလတဲ့
ေမတၱာခ်ိဳ ေစတနာဆိမ့္
က႐ုဏာေမႊး အၾကင္နာေႏြးေတြ
လိႈင္လႈိင္ႀကီး စားသံုး
လူလံုးလည္း လွခဲ့သေပါ့...

ကိုယ့္ရဲ႕ ျဖဴစင္ျခင္းဟာ သူ႔ရဲ႕ အေသြးအသား
ကိုယ့္ရဲ႕ ရွင္သန္ျခင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ အနစ္နာ
ကိုယ့္ရဲ႕ ယံုၾကည္ျခင္းက သူ႔ရဲ႕ အလင္းေရာင္
ကိုယ့္ရဲ႕ ျဖစ္တည္ျခင္းက သူ႔ရဲ႕ အေမွ်ာ္အျမင္
ကိုယ့္ရဲ႕ ရပ္တည္မႈကေတာ့…
ေထာက္တည္ရာမရတဲ့ သူ႔အေ၀းကအရိပ္

မိန္းမတေယာက္ဟာ
ထူးဆန္းတဲ့ ဘ၀တခုကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၿပီဆိုရင္
အနစ္နာခံျခင္း
ယံုၾကည္ျခင္းနဲ႔
ခ်စ္ျခင္းတရားေတြမွာ
တစံုတရာေတာ့
မွားယြင္းေနခဲ့ၿပီေလ...

မ်က္ရည္ေတြ ခမ္းေျခာက္ပါေစေတာ့ … အေမ။ ။

သာသနာ့အလံ

ဗုဒၶအဆံုးအမ သာသနာ၏ သေကၤတအျဖစ္ ကိုယ္စားျပဳ လႊင့္ထူၾကေသာ သာသနာ့အလံေတာ္ကို ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕တြင္ စတင္ လႊင့္ထူခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

နာယကဆရာေတာ္အရွင္ ဟိကၠဒုေ၀ သီရိမဂၤလ မေထရ္အမႈးျပဳ၍ အနာဂါရိကဓမၼပါလ၏ မိဘႏွစ္ပါးတို႔ ပါ၀င္ေသာ ကိုလံဘိုေကာ္မတီက ပထမဆံုးဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ကို ဖန္တီးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဗုဒၶ၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္ကို သေကၤတျပဳ၍ ေရးဆြဲခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီဘ၀တြင္ ၀ိသာခါေန႔ (Vesak day) အား အမ်ားျပည္သူအလုပ္ပိတ္ရက္အျဖစ္ ပထမဆံုးအႀကိမ္သတ္မွတ္ေပးခဲ့ေသာ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈-ရက္ ၀ိသာခါအခါေတာ္ေန႔တြင္ သာသနာ့အလံေတာ္အား စတင္လႊင့္ထူခဲ့ၾကသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အ႐ြယ္အခ်ိဳးအစားသည္ လႊင့္ထူရန္ အဆင္မေျပ၍ ႏိုင္ငံတကာအလံမ်ား၏ အ႐ြယ္အခ်ိဳးအစားအတိုင္းေျပာင္းလဲရန္ အေမရိကန္ စာနယ္ဇင္းသမား ဗိုလ္မွဴးႀကီး Henry Steel Olcott က အႀကံျပဳခဲ့သည္။ ၁၈၈၆-ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ လက္ခံအတည္ျပဳ၍ သတင္းစာမွ ေၾကညာခဲ့သည္။

ဗိုလ္မွဴးႀကီး Olcott ႏွင့္ အနာဂါရိကဓမၼပါလတို႔ႏွစ္ဦးသည္ ၁၈၈၉-ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္စဥ္ သာသနာ့အလံေတာ္အား ဂ်ပန္ဧကရာဇ္ထံ လက္ေဆာင္ဆက္သခဲ့၍ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက စတင္လက္ခံခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံမ်ားက ဗုဒၶသာသနာကို ကိုယ္စားျပဳေသာ အလံေတာ္အျဖစ္ လက္ခံလႊင့္ထူခဲ့ၾကသည္။

သာသနာ့အလံေတာ္သည္ “နီလ-ပီတ-ေလာဟိ-ေတာဒါတ-မၪၨိ႒-ပဘႆ ရ၀ေသန ဆဗၺဏၰရသၼိေယာ… ” ဟူေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္အား ေဖာ္ၫႊန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။ နီလ (အျပာေရာင္), ပီတ (အ၀ါေရာင္), ေလာဟိတ(အနီေရာင္), ၾသဒါတ(အျဖဴေရာင္), မၪၨိ႒ (ေမာင္းေသာအေရာင္ - လိေမၼာ္) ဟူေသာ ေထာင္လိုက္အစင္း ၅-ခု အစဥ္အတိုင္းပါ၀င္သည္။ ညာဘက္ဆံုးအစင္းတြင္ ထိုငါးေရာင္မ်ိဳးအား အလ်ားလိုက္ေရးဆြဲထား၍ ပဘႆရ (ၿပိဳးၿပိဳးျပက္ေသာအေရာင္)ကို ကိုယ္စားျပဳသည္။

နီလ (အျပာ) – Loving kindness, peace and universal compassion

ပီတ (အ၀ါ) – The Middle Path – avoiding extremes, emptiness

ေလာဟိတ (အနီ) – The blession of practice – achievement, wisdom, virtue , fortune and dignity

ၾသဒါတ (အျဖဴ) – The purity of Dharma – leading to liberation, outside of time and space

မၪၨိ႒ (အေမာင္း) – The Buddha’s teachings – wisdom

မွတ္ခ်က္။
ျမန္မာဘာသာက်မ္းမ်ားတြင္ နီလအား အညိဳေရာင္ဟု ျပန္ၾကပါသည္။ ဦးဟုတ္စိန္၏ ပါဠိ-ျမန္မာ အဘိဓာန္တြင္ “ညိဳသည္, စိမ္းညိဳသည္, ျပာသည္” ဟုဖြင့္ျပသည္။ ဦးျမတ္ေက်ာ္၏ ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာမႈ ပါဠိ အဘိဓာန္သစ္တြင္ “အမည္းေရာင္၊ အနက္ေရာင္” ဟုဖြင့္ျပသည္။ မၪၨိ႒ကို ျမန္မာတို႔က နီေမာင္းေသာအေရာင္ဟု ျပန္ဆိုေလ့ရွိသည္။

စာၫႊန္း။
http://en.wikipedia.org/wiki/Buddhist_flag
အ႒သာလိနီ - ဓမၼသဂၤဏီအ႒ကထာ

ဧရာ(မႏၲေလး)

ကဆုန္လျပည့္ဗုဒၶေန႔

Vesak Day က်င္းပရန္ ျပင္ဆင္ထားေသာ ပံုအခ်ိဳ႕

ကဆုန္လျပည့္ဗုဒၶေန႔ သည္ ျမန္မာျပကၡဒိန္အရ ၈.၅.၂၀၀၉ခုႏွစ္ ေသာၾကာေန႔တြင္ က်ေရာက္ပါသည္။ မႏွစ္က တင္ခဲ့ေသာ ပို႔စ္ကိုပင္ ထပ္မံ၍ ဓမၼဒါနျပဳလိုက္ပါသည္။

ကဆုန္လျပည့္ သို႔မဟုတ္ ျမင့္ျမတ္ျခင္း၏ သေကၤတ

“အေဂၢါဟမသၼိ ေလာကႆ။
ေဇေ႒ာဟမသၼိ ေလာကႆ။
ေသေ႒ာဟမသၼိ ေလာကႆ။
အယမႏၲိမာ ဇာတိ, နတၳိဒါနိ ပုနဗၻေ၀ါ”တိ။

[မ-၃-၂၀၇-အစၧရိယအဗၻဳတသုတၱံ]

“ငါသည္ ေလာကတြင္ ထိပ္ဆံုးျဖစ္၏။
ငါသည္ ေလာကတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္၏။
ငါသည္ ေလာကတြင္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၏။
ဤေမြးဖြားျခင္းသည္ကား ေနာက္ဆံုးေမြးဖြားျခင္းတည္း။
ေနာင္တစ္ဖန္ ဘ၀ျဖစ္ျခင္း မ႐ွိေတာ့ၿပီ။”

ကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ျမင့္ျမတ္ျခင္း၏ သေကၤတျဖစ္သည္။ ေလာကတြင္ သာမာန္လူႏွင့္ ျမင့္ျမတ္ေသာလူဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိသည္။ လူသာမာန္တို႔သည္ ေလာကသဘာ၀အရ ရယူမႈကို အလို႐ွိၾကသည္။ မိမိတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာကို အလို႐ွိၾကသည္။ ခ်ီးမြမ္္းေျမႇာက္ပင့္မႈကို အလို႐ွိၾကသည္။ အေခၽြအရံတို႔ကို အလို႐ွိၾကသည္။ ၾသဇာအာဏာကို အလို႐ွိၾကသည္။ ျမင့္ျမတ္သူတို႔ကား လူအမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ မိမိတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာကို စြန္႔လႊတ္ၾကသည္။ မိမိတို႔၏ အသက္ကို စြန္႔လႊတ္ၾကသည္။ ၾသဇာအာဏာတို႔ကို စြန္႔လႊတ္ၾကသည္။ ေလာကအတြက္ စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံျခင္းသည္ ျမင့္ျမတ္သူတို႔၏ လကၡဏာျဖစ္သည္။

ဤကဆုန္လျပည့္တြင္ ေလာက၏ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာ အေလာင္းလ်ာကို ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။ မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီသည္ အေလာင္းေတာ္၏ သေႏၶကို လြယ္ၿပီးဆယ္လအၾကာတြင္ မိမိ၏ ေဆြမ်ိဳးမ်ား႐ွိရာ ေဒ၀ဒဟျပည္သို႔ အသြားလမ္းခရီး ပင္လံုးႂကြတ္ပြင့္ေနေသာ အင္ၾကင္းပင္မ်ားရွိေသာ လုမၺနီဥယ်ာဥ္တြင္ ေခတၱ အနားယူ၏။ ထိုသို႔အနားယူခိုက္ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခု ၀ိသာခါနကၡတ္ ႏွင့္ စန္းလယွဥ္ေသာ ကဆုန္လျပည့္ ေသာၾကာေန႔ နံနက္တြင္ အေလာင္းေတာ္ကို ဖြားျမင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမင့္ျမတ္သူတို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔သည္ အံ့ခ်ီးမခမ္းျဖစ္သကဲ့သို႔ပင္၊ သဘာ၀တရားက ထိုျမင့္ျမတ္သူတို႔အေပၚ တုန္႔ျပန္မႈသည္လည္း မယံုႏိုင္စဖြယ္ ျဖစ္ရသည္။ ဖြားျမင္စ အေလာင္းေတာ္သည္ ညီၫြတ္ေသာ ေျခတို႔ျဖင့္ ေျမ၌ ရပ္တည္ၿပီးလွ်င္ ေျမာက္အရပ္သို႔ ေရွး႐ႈ၍ ခုႏွစ္ဖ၀ါးလွမ္းကာ ႂကြေတာ္မူ၏။ ထို႔ေနာက္ “ငါသည္ ေလာကတြင္ ထိပ္ဆံုးျဖစ္သည္။” စေသာ ႀကံဳး၀ါးေသာစကားကို ဆိုခဲ့၏။ ဗုဒၶ အေလာင္းေတာ္သည္ ျမင့္ျမတ္သူတို႔တြင္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေပ၏။

အမ်ိဳးဇာတ္ေၾကာင့္ ျမတ္ျခင္း, တန္ခိုးအာဏာေၾကာင့္ ျမတ္ျခင္းတို႔သည္ ျမင့္ျမတ္ျခင္း အစစ္မွန္မဟုတ္။ ေလာကအတြက္ အနစ္နာခံ စြန္႔လႊတ္ေသာ ႏွလံုးသားကသာ ျမင့္ျမတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားသည္ မိမိပတ္၀န္းက်င္မွ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနၾကရေသာ ေလာကသားတို႔အေပၚ သက္ေသာ ေအးျမသည့္ က႐ုဏာတရား အေပၚအေျခခံသည္။ ေလာကသားတို႔အား ဖံုးလႊမ္းထားသည့္ အမိုက္ေမွာင္ကို ပယ္႐ွားႏိုင္ေသာ ပညာအလင္းေရာင္ အေပၚတြင္ အေျခခံရသည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားသည္ ေကာက္႐ိုးမီးကဲ့သို႔ ၀ုန္းကနဲေတာက္၍ ၀ုန္းကနဲၿငိမ္းေပ်ာက္သြားေသာ သေဘာမ်ိဳးမဟုတ္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားသည္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္၍ ယူရသည္။ ထိုသို႔ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္းကို ပါရမီျဖည့္က်င့္သည္ ဟုေခၚသည္။

ဤကဆုန္လျပည့္သည္္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားကို စတင္သေႏၶတည္ခဲ့ေသာ အခါကာလလည္း ျဖစ္သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္တြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ႂကြေရာက္လာမည့္ လမ္းအား သန္႔႐ွင္းေနၾကသည့္လူတို႔ထံမွ “ျမတ္စြာဘုရား” ဟူေသာစကားသံကို ၾကားေသာအခါ၊ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့သည္ အလြန္ ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈ ျဖစ္ရသည္။ ျမင့္ျမတ္ျခင္းသည္ မိမိ၏ ပတ္၀န္းက်င္မွ တစ္ဆင့္ ကူးလူးဆက္ဆံေသာ သေဘာလည္း ႐ွိရကား၊ သုေမဓာသည္ အမ်ားနည္းတူ လမ္းသန္႔႐ွင္းေရးတြင္ ကူညီပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ႂကြလာေသာအခါတြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ မိမိ၏ ဆံပင္တို႔ကို ေျဖ၍၊ သကၤန္း, စမၼခဏ္ သားေရပိုင္းတို႔ကို ျဖန္႔က်က္၍၊ မိမိ၏ ကိုယ္ကို အလ်ားေမွာက္ကာ တံတားခင္း၍ ေပးသည္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားကဲ့သို႔ပင္ ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ကာ ေလာကအား ေက်းဇူးျပဳလိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚဆုေတာင္းေလသည္။ ဤသည္ကို ၾကာပန္း႐ွစ္ခိုင္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားအား ပူေဇာ္ရန္လာေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ သုမိတၱာသည္ ျမင္၏။ ဤတြင္ ၾကာပန္းငါးခိုင္အား သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့အတြက္, က်န္သံုးခိုင္အား မိမိအတြက္ထား၍ ဘုရား႐ွင္အားလွဴဒါန္းကာ သုေမဓာ႐ွင္ရေသ့၏ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမႈတြင္ ပါရမီျဖည့္ဖက္အျဖစ္ ပါ၀င္ေလသည္။ “ဤကမၻာမွ ေလးအသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းထက္တြင္ သုေမဓာရေသ့သည္ ျမတ္စြာဘုရားျဖစ္လတၱံ။ ဤသတို႔သမီးသည္ သင္ရေသ့ႏွင့္ တူမွ်ေသာ စိတ္, တူမွ်ေသာ ကံ, တူမွ်ေသာအမႈရွိ၍၊ သင့္အား အစဥ္ေစာင့္ေရွာက္လွ်က္ ပါရမီ ျဖည့္လတၱံ” ဟု ဒီပကၤရာဘုရားက ဗ်ာဒိတ္စကား မိန္႔ၾကားခဲ့သည္။ ဤကဆုန္လျပည့္တြင္ ဒီပကၤရာဘုရား၏ ျမင့္ျမတ္ျခင္းတို႔သည္ သုေမဓာ၏ စိတ္ႏွလံုးကို သိမ္းႀကံဳးယူကာ၊ ကူးလူး သေႏၶတည္ခဲ့၏။

ထိုမွစ၍ သိဒၶတၳ ႏွင့္ ယေသာ္ဓရာ အေလာင္းလ်ာေမာင္ႏွံတို႔သည္ ျဖစ္ရာဘ၀, ေရာက္ရာေနရာမွ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားတို႔ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့သည္။ မိမိတို႔အက်ိဳးစီးပြားထက္ ေလာက၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုသာ ပဓာနျပဳ၍၊ စည္းစိမ္ဥစၥာ, အေသြးအသား, အသက္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ သိဒၶတၳမင္းသားဘ၀ေရာက္ေသာ္ ထိုပါရမီတို႔သည္ အထြတ္ေခါင္သို႔ေရာက္ေလၿပီ။ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ လူသားစင္စစ္အျဖစ္ ေမြးဖြားလာေသာ္လည္း၊ သာမာန္လူသားမဟုတ္ေတာ့။ ျမင့္ျမတ္ေသာ မဟာလူသားျဖစ္ေလၿပီ။ ျမင့္ျမတ္သူတစ္ကာတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ အထြတ္ေခါင္ျဖစ္ေလၿပီ။

သိဒၶတၳမင္းသားသည္ အသက္ ၂၉-ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာအံ့ေသာ စၾက၀ေတးမင္းစည္းစိမ္ကို စြန္႔ကာ သတၱ၀ါတို႔ အက်ိဳးအတြက္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ရရန္ အားထုတ္ခဲ့သည္။ အေလာင္းေတာ္ဘ၀ျဖင့္္ ေလာကသားတို႔ကို ေလာကဆင္းရဲမွ လြတ္ရန္ မေရတြက္ႏိုင္ေသာကမၻာမ်ားစြာ အားထုတ္ခဲ့ဖူးၿပီ။ ယခုေနာက္ဆံုးဘ၀ ေရာက္ေသာအခါ၌ကား သတၱ၀ါတို႔အား သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ကယ္မ, ထုတ္ေဆာင္ရန္ အားထုတ္ေလၿပီ။ ေလာကဆင္းရဲႏွင့္ သံသရာဆင္းရဲႏိႈင္းစာလွ်င္၊ ေလာကဆင္းရဲသည္ ေျပာပေလာက္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ေတာ့။ သံသရာမွ မလြတ္သေရြ႕ ဆင္းရဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကံဳေတြ႕ရမည္သာ။ ဆင္းရဲဟူသမွ်၏ အရင္းျမစ္ကို ခ်ိဳးျဖတ္ရန္အတြက္ တစ္ေျပာင္းတစ္ျပန္ျပန္ ေျပးသြားက်င္လည္ေနရေသာ သံသရာကို ျဖတ္ေတာက္ ရေပမည္။ ေလာကအက်ိဳးကို ေဆာင္ရန္ ဦးစြာပထမ မိမိကိုယ္တိုင္ သံသရာဆင္းရဲအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ က်ိဳးပမ္းရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ေၾကာင္းတရားကို ရွာေဖြျခင္းဟူေသာ ျမတ္ေသာ႐ွာေဖြျခင္း (အရိယာပရိေယသန) ကို အားထုတ္ေတာ္မူခဲ့၏။

ဤကဆုန္လျပည့္သည္ ေလာက၏ အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဗုဒၶအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူေသာေန႔ ျဖစ္သည္။ ‘ဗုဒၶ’ ဟူသည္ ႏိုးၾကားသိျမင္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဒုကၡခပ္သိမ္း၏ အရင္းျမစ္ကို ႐ွာေဖြသိျမင္ျခင္းေၾကာင့္ ဗုဒၶ ဟူ၍ အမည္ရသည္။ အေလာင္းေတာ္သည္ ဂယာအရပ္မွ ဥ႐ုေ၀ဠေတာ ေသနနိဂုံး ေဗာဓိပင္ရင္းတြင္ “ဘုရားမျဖစ္သေ႐ြ႕, ဤေနရာမွ မထေတာ့”ဟူေသာ ခိုင္ၿမဲေသာစိတ္ျဖင့္ အားထုတ္ေတာ္မူရာ၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခု ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔အကုန္ အာ႐ုဏ္တက္အခ်ိန္ ၀ိသာခါနကၡတ္ႏွင့္ စန္းလတို႔ ယွဥ္ခိုက္တြင္ ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။

“အေနကဇာတိသံသာရံ၊ သႏၶာ၀ိႆံ အနိဗၺိသံ။
ဂဟကာရံ ဂေ၀သေႏၲာ၊ ဒုကၡာ ဇာတိ ပုနပၸဳနံ။”
“ဂဟကာရက ဒိေ႒ာသိ၊ ပုန ေဂဟံ နကာဟသိ။
သဗၺာ ေတဖာသုကာ ဘဂၢါ၊ ဂဟကူဋံ ၀ိသခၤတံ။
၀ိသခၤါရဂတံ စိတၱံ၊ တဏွာနံ ခယမဇၩဂါ”တိ။ [ဓမၼပဒ-ဇရာ၀ဂ္-ဂါထာ-၁၅၃, ၁၅၄]

ဆင္းရဲဒုကၡကို အဖန္ဖန္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ လက္သည္ (အိမ္ေဆာက္လက္သမား)အား ရွာေဖြခဲ့ပါေသာ္လည္း၊ မေတြ႕သျဖင့္ ဘ၀မ်ားစြာသံသရာကို က်င္လည္ခဲ့ရေလၿပီ။
အို... အိမ္ေဆာက္လက္သမား၊ ငါသည္ သင့္အား ယခု ျမင္ၿပီ။
သင္သည္ ေနာက္တစ္ဖန္ ေဆာက္လုပ္ႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေတာ့။
သင္၏ ကိေလသာဟူေသာ အျခင္ရနယ္တို႔ကို ခိ်ဳးဖ်က္ခဲ့ၿပီ။
အ၀ိဇၨာတည္းဟူေသာ အိမ္အထြတ္ကို ဖ်က္ဆီးအပ္ၿပီ။
ငါ၏ စိတ္သည္ ျပဳျပင္စီရင္ျခင္းကင္းရာနိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ၿပီ။
တဏွာကုန္ေၾကာင္း အရဟတၱဖိုလ္ကို ရၿပီ။

ဗုဒၶဘုရားျဖစ္သည္ႏွင့္ ဤ “အေနကဇာတိ” အစခ်ီေသာ ၀မ္းေျမာက္ေသာ ဥဒါန္းစကားကိုဆို၏။ ဆင္းရဲအေပါင္းတို႔၏ လက္သည္ရင္းျမစ္သည္ မသိမႈ ‘အ၀ိဇၨာ’ ႏွင့္ တပ္မက္မႈ ‘တဏွာ’ ျဖစ္ေၾကာင္းသိေလၿပီ။ ၄၅-၀ါကာလပတ္လံုး မနားတမ္း မိမိသိေသာ အသိတရားကို မွ်ေ၀၍ ေဟာၾကားခဲ့သည္။ အေလာင္းေတာ္ဘ၀တြင္ စည္းစိမ္, အာဏာ, ကိုယ္လက္အဂၤါ, အသက္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္ေပးဆပ္၍ ေလာကသားတို႔အား ကယ္တင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ဗုဒၶအျဖစ္တြင္ သစၥာေလးပါးတရားကို ေဟာၾကား၍ သတၱ၀ါတို႔ကို သံသရာမွကယ္တင္ခဲ့သည္။

ဟႏၵဒါနိ, ဘိကၡေ၀, အာမႏၲယာမိ, ၀ယဓမၼာ သခၤါရာ, အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ။ [ဒီ-၂-၁၈၅-မဟာပရိနိဗၺာနသုတၱံ]
ရဟန္းတို႔... အက်ဥ္းလိုရင္းကို ဆိုအံ့။ အလံုးစံုေသာ သခၤါရာတရားတို႔သည္ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသတိတရား ရွိၾကကုန္ေလာ့။

အင္ၾကင္းပင္တို႔ အၾကားတြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ေသာ ဗုဒၶသည္ အင္ၾကင္းပန္းတို႔ပြင့္ေသာ ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔ (မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခု ကဆုန္လျပည့္ အဂၤါေန႔ အ႐ုဏ္တက္ခါနီး အခ်ိန္တြင္) မလႅာမင္းတို႔၏ ဥယ်ာဥ္အတြင္းရွိ အင္ၾကင္းပင္ရင္း၌ပင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့သည္။ သာမာန္လူသားတို႔အျမင္တြင္ ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ အရိယာသူေတာ္စင္တို႔ အျမင္၌ကား ဒုကၡခပ္သိမ္းၿငိမ္း၍ လံုး၀ေအးၿငိမ္းမႈကိုျပဳသြားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကား ျမင့္ျမတ္သူတို႔၏ ထိပ္ဆံုးျမင့္ျမတ္မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလံုးသားပိုင္႐ွင္ျဖစ္သည့္ ဗုဒၶသည္ ဤကဆုန္လျပည့္တြင္ “အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ” ဟူေသာ ေနာက္ဆံုးၾသ၀ါဒ စကားျဖင့္ ေလာကသားတို႔အား ေက်းဇူးျပဳသြားခဲ့ေလသည္။

ဧရာ (မႏၲေလး)

ဘာသာစကား အသံုးအႏႈန္း

သတၱ၀ါတို႔သည္ မိမိတို႔ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ သညာသိမ်ားျဖင့္ ဘာသာစကားမ်ားကို တီထြင္ အသံုးျပဳၾကေလသည္။ မိခင္ဘာသာ စကားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား၊ မေရရာ၍ မွားယြင္းခဲ့ေသာ စကားအသံုးအႏႈန္းေလးမ်ားကို ဤေနရာတြင္ မွတ္တမ္းျပဳထားလိုပါသည္။

*****
ငယ္စဥ္က အဖိုးအဖြားမ်ားရွိရာ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚ ရြာေလးတရြာတြင္ ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားကို ကုန္ဆံုးရေလ့ရွိ၏။ ရြာသူရြာသားတို႔၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္မွာ ဆန္စပါးစိုက္ပိ်ဳးျခင္းသာ ျဖစ္၏။ စပါး တမိ်ဳးသာ စိုက္ၾက၏။ အိမ္စားရန္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပင္ တပိုင္တႏိုင္ စိုက္ပ်ိဳးသူမရွိ။ ေျမႀကီးက စိုက္မရ၍ေလာ၊ စိုက္ကို မစိုက္တတ္ၾက၍ေလာ၊ မိမိဉာဏ္ျဖင့္ မမီ၍ လူႀကီးမ်ားကို ေမးၾကည့္ဖူးေသာ္လည္း ေရရာေသာ အေျဖကားမရ။ ျမစ္ေဘးေခ်ာင္းေဘး ေနေသာ္လည္း ငါး၊ ပုဇြန္ ေပါေပါမ်ားမ်ားမစားရ။ ၀က္သား၊ အမဲသား.. ေခ်ာင္း႐ိုးထဲတြင္ ေလွကေလးျဖင့္ ေအာ္ေရာင္းသူမ်ား၏ သိုးသိုးသ့ံသံ့ အသံေလးမ်ားသည္ ရံဖန္ရံခါမွသာ ၾကားရေလ၏။ အိမ္ရွင္မတို႔၏ “ဒီေန႔ဘာဟင္းခ်က္သလဲေအ”့ ဟူေသာ စကားမ်ိဳးသည္ ထိုရြာတြင္ ေျပာေလ့မရွိ။ ဆိုလိုခ်င္သည္မွာ ထမင္း၀ိုင္းတြင္ ပဲ၊ အာလူး၊ ဘဲဥ၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္ စသျဖင့္ အေျခာက္အျခမ္းမ်ားျဖင့္သာၿပီး၏။ ေလေကာင္းေလသန္႔ေတြရ၊ အခိ်န္ႏွင့္ ကစား၊ အခ်ိန္ႏွင့္ စားေန၍ေပလားမသိ ထမင္း၀ိုင္းျပင္ခ်ိန္တြင္ မဲ့ခ်င္သလို ျဖစ္မိေသာ္လည္း ထမင္းအနပ္တိုင္းသည္ ေရွာေရွာ႐ွဴရွဴ၀င္သြားသည္ခ်ည္းသာ။ တခါေတာ့ မိုးဦးက်တေန႔တြင္ အဖြားသည္ က်မတို႔အား ျငဳပ္သီးစပ္စပ္ျဖင့္ ခ်က္ထားေသာ အတံုးေသးေသးေလးေတြ တံုးထားေသာ အသားဟင္း တမိ်ဳးျဖင့္ ေကၽြး၏။ အေစ့အေစ့လို ႁပြတ္တြဲတြဲေလးမ်ားလည္း ပါ၏။ အဖြားကို “ဒါဘာဟင္းလဲ” ဟု ေမးရာ၊ အဖြားက “ဖားသားဟင္း” ဟု ေျပာ၏။ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္စားဖူးေသာ ဖားသားဟင္း အရသာကို ေသခ်ာမွတ္ရင္း ထမင္းေတြ ႏွစ္ပန္းကန္လား သံုးပန္းကန္လား စားေနမိသည္။ ထမင္းစားၿပီးေသာအခါ အဖြားက “သမီး ၿမိန္လား” ဟု ေမး၏။ ၿမိန္ဟူေသာ စကားလံုးသည္လည္း က်မအတြက္ မၾကားဖူးေသာ အစိမ္းျဖစ္ျပန္ပါ၏။ စိတ္ထဲမွာ အလ်င္အျမန္ စဥ္းစားလိုက္သည္။ ၿမိန္…ၿမိန္…အသံႀကီးကလည္း ဘယ္လိုႀကီးမွန္း မသိဘူး၊ မေကာင္းဘူး ေျပာတာပဲျဖစ္မယ္ ဆိုၿပီး “မၿမိန္ဘူး” ဟု ျပန္ေျဖလိုက္၏။ အဖြားက “ေၾသာ္..ၿမိန္ဆိုတာကို မသိဘူးကိုး” ဟု တိုးတိုးဆိုေသာအခါမွ က်မ အထင္ႏွင့္ အေျဖမွားသြားၿပီ ဆိုတာကို သိသြားရၿပီး၊ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ စားၿမိန္သည္ ဟူေသာ စကားအသံုးအႏံႈး ေ၀ါဟာရကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲႀကီး မွတ္သားမိရပါေတာ့သည္။

*****
အိမ္တြင္ ႂကြက္ရန္မွေအးရန္ အေမက ေၾကာင္ေမြး၏။ အေမက ေၾကာင္ေတြကို အသြင္အျပင္၊ အက်င့္စရိုက္ႏွင့္ လိုက္ဖက္စြာ အပ်ံစား နံမည္ေတြ ေပးထားေလ၏။ “က်ည္းတန္မ” တဲ့၊ “ညစ္ပတ္မ” တဲ့၊ “ငက်ိဳး” တဲ့။ ညစ္ပတ္မ ေတာ္ေတာ္ညစ္ပတ္၏။ အေမကုတင္ေအာက္မွာ ညတိုင္းလိုလို အီးပါ၍ မနက္မိုးလင္းသည္ႏွင့္ အေမနဲ႔ အတူအိပ္ေသာ က်မ၊ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေလးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္နံတဲ့ ေၾကာင္ေခ်းေတြကို အုန္းဆံဖတ္ေတြနဲ႔ က်ံဳးရပါၿပီ။ ေလးေလးနက္နက္ေတြး၍ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာတတ္ေသာ မိမိ၊ တခါေတာ့ ေၾကာင္ေခ်းေတြ ငံု႔က်ံဳးရင္း အနားတြင္ရပ္ေနေသာ အကိုလတ္ကို “သီတာေလ ပါးစပ္ထဲက တံေတြးေတြ ထြက္လာတယ္ စားခ်င္လို႔လားမသိဘူး” ဟု ေျပာလိုက္ရာ
“ဟာ ဒီေကာင္မေလး အဲ့ဒါ စားခ်င္လို႔ သြားရည္ယိုတာ မဟုတ္ဘူးဟဲ့ ရြံလို႔ တံေတြး တပ်စ္ပ်စ္ ျဖစ္တာ” ဟုရွင္းျပရေလ၏။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ ပါးစပ္ထဲတြင္ သြားရည္မ်ား ျပည့္လာတိုင္း ဒါေၾကာင့္လား၊ ဟိုဟာေၾကာင့္လား ဆိုသည့္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာတတ္ေသာ အက်င့္သည္လည္း တပါတည္း ရရွိခဲ့ပါေလေတာ့သတည္း။

ေနာက္ဆက္တြဲ

ကိုဧရာက ဖတ္ၿပီး "ဒီေလာက္လြယ္လြယ္ေလးေတြေတာင္ မသိဘူး ဘယ္အရြယ္မလို႔လဲ" ဟု ေစာဒက တက္ခ်င္သလို ဆိုလာပါ၍...

က်မ မလိမ္ပါဘူး တကယ္ အမွန္ေတြပါ။ က်မ အထက္ကအမ ငယ္ငယ္ကဆိုလွ်င္လည္း တံေတာင္ဆစ္ကို လက္ဒူးေခါင္းဟု ေျပာတတ္ေၾကာင္းႏွင့္ သူ႔ကို အေဒၚေတြက မီးမီးလာ အန္တီ့နင္းေပးစမ္း ဟု ခိုင္းလွ်င္ ကေလးပီပီ ပ်င္းကလည္း ပ်င္း၊ လြန္လည္း မလြန္ဆန္ခ်င္ေသာအခါ စိတ္မရွည္သည့္ ေလသံေလးျဖင့္ "ကဲ..လာ.. ပက္လက္ေမွာက္" ဟု ေျပာတတ္ေသးေၾကာင္း

တကၠသိုလ္ေရာက္မွ ခင္ရေသာသူငယ္ခ်င္း တေယာက္ဆိုလွ်င္ ပက္စီလို အေအးမ်ိဳးေသာက္ၿပီး ေလခ်ဥ္တက္လိုလွ်င္ "ငါ ေလလည္ခ်င္လာၿပီ" ဟု ေျပာတတ္ေၾကာင္း စံုစံုလင္လင္ ရွင္းျပလိုက္ရပါသည္။

တာ၀န္

“လူ႔ဘ၀ဆိုတာ ေရးထားၿပီးသား စာအုပ္တစ္အုပ္လိုပဲ။ ဘ၀မွာ ဘာေတြျဖစ္မယ္ဆိုတာက ေရးထားႏွင့္ၿပီးသား။”
“ဘ၀ဆိုတာက ဇာတ္ဆရာ အလိုက် ကရတဲ့ ႐ုပ္ေသးတစ္႐ုပ္လိုပါပဲ။”
“ဘ၀ဆုိတာက ေလာင္းကစားပြဲတစ္ခုလုိပဲ… ထြက္ခ်င္တဲ့ ဂဏန္းထြက္ မွာပဲ။ ထြက္လာေတာ့မွ ဟိုဟာ… ဒီဟာ အေၾကာင္းျပ ၾကရတာ။”
“ဘ၀မွာ ေကာင္းတာျဖစ္ျဖစ္, ဆိုးတာျဖစ္ျဖစ္ ဘုရားသခင္ အလိုေတာ္အတိုင္း ျဖစ္ရတာပဲလို႔ ေျဖသိမ့္ရတယ္။”
“အထက္ပုဂၢိဳလ္မ်ား မ,လို႔သာ ျဖစ္ရမယ္။ ထင္ေတာင္ မထင္ထားဘူး။”
“မင္းဟာ မင္းဘယ္ေလာက္ လုပ္လုပ္… သူျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာ။ ဘာမွ အစိုးရတာမွ မဟုတ္ဘူး။”
“ေရာဂါတစ္ခုရလာရင္ လူၾကားထဲ ထုတ္ေျပာရမွာ ရွက္ပါတယ္။ ကိုယ္အတိတ္က ဘယ္လို မေကာင္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ အထုပ္ေျဖျပသလို ျဖစ္ေနလို႔။”
“ေသေန႔ေစ့ေနေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေဆးေတြကုကု၊ ယၾတာေတြလုပ္လုပ္၊ ဘယ္ရပါ့မလဲ။”
“သူ႔ဆန္စားမွေတာ့ ရဲရေတာ့မေပါ့။ က်ဳပ္က လုပ္ခ်င္လို႔ လုပ္တာမဟုတ္ပါဘူး။”
“ေခတ္ႀကီးကိုက ဆုတ္ကပ္။ လုပ္ေနလို႔ေကာ ဘာမ်ား အက်ိဳးထူးဦးမွာလဲ။”
“ဒင္းတို႔ ဒီေလာက္ ဘုရားတရားသံဃာ ေစာ္ကားေနတာေတာင္… မိုးႀကိဳးက မပစ္ႏိုင္ဘူး။ ႀကီးပြားရင္းသာ ႀကီးပြား ေနၾကတယ္။”
“ေကာင္းတယ္ ဆိုးတယ္ဆိုတာက ပညတ္ခ်က္ေတြ။ လူဘ၀ဆိုတာက တုိတိုေလး၊ ေနရတုန္းေပ်ာ္ေအာင္သာေန။”

**** ****
မၾကာခဏ ေျပာဖူးေနၾက၊ ၾကားဖူးေနၾက စကားမ်ားပင္ ျဖစ္မည္။ ဒႆနဆရာတစ္ဦး မဟုတ္ေသာ္လည္း ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို စဥ္းစားဖူးၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားတြင္ “ဘာလုပ္သင့္သလဲ”ဟူေသာ ေမးခြန္း၏ အေျဖတို႔ ပါ၀င္ေနလိမ့္မည္။ သို႔မဟုတ္ “ဘာလုပ္သင့္သည္” ဟူ၍ ဆံုးျဖတ္မရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေတြေ၀မႈမ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ ဤစကားအမ်ားစုတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ေျပာေလ့ရွိေသာ စကားမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။ သို႔ေသာ္ ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္အရ မည္သည့္ အတိုင္းအတာအထိ မွန္ကန္ပါသနည္း… ။ အျမင္မွန္ကန္ျခင္းအား သမၼာဒိ႒ိဟုေခၚသည္။ သမၼာဒိ႒ိ အဆင့္ဆင့္ ရွိသည့္အနက္ အေျခခံ အက်ဆံုးျဖစ္ေသာ ကမၼႆကတ သမၼာဒိ႒ိျဖင့္ပင္ ထုိေမးခြန္းတို႔၏ အေျဖကို ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မည္။


‘ကမၼ’ သည္ အေကာင္းအဆိုးမ်ားအား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ‘သက’သည္ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ကမၼႆကတအျမင္သည္ “မိမိတို႔ျပဳလုပ္ေသာ အမႈမ်ားအား မိမိတို႔ ပိုင္ဆိုင္သည္” ဟူေသာ အျမင္ျဖစ္သည္။ တနည္းဆိုလွ်င္ မိမိတို႔၏ အျပဳအမူမ်ားအေပၚ ‘တာ၀န္ယူစိတ္ရွိျခင္း’ ပင္ျဖစ္သည္။ ေလာကတြင္ တာ၀န္ေရွာင္ေသာ အျမင္မ်ား၊ အေတြးအေခၚမ်ားက ထုႏွင့္ေထး ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ တာ၀န္ေရွာင္သည့္ အျမင္မ်ား လႊမ္းမိုးလာပါက၊ ထိုအျမင္မ်ားအား ႏွစ္သက္စြဲလမ္းေနၾကပါက “မိမိတို႔ လုပ္သင့္သည္တုိ႔အား လုပ္ေဆာင္ရန္၊ မလုပ္သင့္သည္တို႔အား မလုပ္ရန္အတြက္ ဆႏၵႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈတို႔ ျဖစ္ေပၚမလာႏိုင္။ လုပ္သင့္, မလုပ္သင့္ကိုလည္း မွန္ကန္စြာ မသိျမင္၍၊ သတိထား ေစာင့္ထိန္းျခင္းလည္း ျပဳမည္ မဟုတ္ေတာ့။” ထို႔ေၾကာင့္ ဤသို႔ တာ၀န္ေရွာင္ေသာ အယူ၀ါဒမ်ားအား ျငင္းပယ္ရမည္ဟု ဗုဒၶ၀ါဒက ခံယူသည္။


ဧရာ(မႏၲေလး)

စာၫႊန္း။
အံ-၃-၆၂၊ မဟာ၀ဂ္-တိတၳာယတနသုတ္